Το διαζύγιο είναι μια από τις πιο τραυματικές εμπειρίες που μπορούν να ζήσουν τα παιδιά.
Τα αισθήματα που κατακλύζουν τα παιδιά λόγω του χωρισμού και του διαζυγίου των γονιών τους είναι πολλά. Οι καταστάσεις που βιώνουν είναι δυνατόν να τους προκαλέσουν ψυχολογικά προβλήματα που μπορούν να τα επηρεάζουν για όλη τους τη ζωή.
Είναι σημαντικό οι γονείς αλλά και η ευρύτερη οικογένεια, να γνωρίζουν το τι μπορεί να νιώθουν τα παιδιά. Πρέπει να είναι ενήμεροι για το τι βιώνουν βλέποντας τους γονείς τους να χωρίζουν.
Γνωρίζοντας τα δεδομένα αυτά, είναι απαραίτητο όλοι να παίρνουν στο σύνολό τους, τα μέτρα εκείνα που θα προστατεύουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό, τα παιδιά από ανεπιθύμητες ψυχικές τραυματικές εμπειρίες.
Τα συχνότερα αισθήματα που βιώνουν τα παιδιά λόγω διαζυγίου των γονιών τους είναι τα ακόλουθα:
1. Ο φόβος της αλλαγής.
Τα παιδιά σε μια οικογένεια όπου οι γονείς μπαίνουν σε μια διαδικασία χωρισμού και διαζυγίου, καταλαβαίνουν ότι ποτέ πια τα πράγματα δεν θα είναι όπως πριν. Ο κόσμος στον οποίο ζούσαν και ένιωθαν ασφάλεια αλλάζει.
Ο πατέρας ή η μητέρα τους δεν θα είναι πια καθημερινά μαζί τους και μπορεί να χάσουν την επαφή με άτομα από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον από τη μεριά του πατέρα ή της μητέρας τους. Η καθημερινή τους ρουτίνα, το τι κάνουν μετά από το σχολείο, οι ώρες που κοιμούνται και τρωνε και διάφορες άλλες συνήθειες, μπορούν να αλλάξουν.
Πρόκειται λοιπόν για μια κατάσταση μεγάλων αλλαγών στη ζωή των παιδιών που αναπόφευκτα τους δημιουργεί φόβους.
2. Ο φόβος της εγκατάλειψης.
Όταν τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι ο πατέρας τους και η μητέρα τους, έχουν διαφορές και χωρίζουν, νιώθουν ότι εάν χάσουν τον ένα από τους δύο γονείς τους, υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος να χάσουν και τον άλλο.
Για τα παιδιά, το αίσθημα της προοπτικής να μείνουν μόνα στον κόσμο, είναι ένα από αυτά που προκαλούν τον περισσότερο φόβο.
3. Οι απώλειες.
Τα παιδιά εκτός από τους γονείς και τα αδέλφια τους, δημιουργούν συναισθηματικούς δεσμούς με φίλους, γείτονες και με κατοικίδια ζώα. Επίσης το οικογενειακό τους περιβάλλον είναι για αυτά πηγή ασφάλειας.
Το διαζύγιο θέτει όλα υπό αμφισβήτηση και δημιουργεί στα παιδιά αρνητικές αντιδράσεις. Το ενδεχόμενο μετακόμισης λόγω διαζυγίου σε ένα νέο περιβάλλον, είναι πηγή μεγάλης ψυχικής αναστάτωσης στα παιδιά.
4. Τα αισθήματα λόγω της έντασης μεταξύ των γονιών.
Είναι γνωστό, ότι συχνά η ένταση μεταξύ των δύο στο ζευγάρι, μπορεί να υπάρχει για μεγάλο χρονικό διάστημα προτού καταλήξουν στο διαζύγιο. Κατά τα χρονικά διαστήματα πριν και μετά από το διαζύγιο, η ένταση μεταξύ των δύο φτάνει συνήθως στο αποκορύφωμά της.
Τα παιδιά συναισθάνονται την κατάσταση αυτή. Ακόμη στις περιπτώσεις όπου ο ένας γονιός προσπαθεί να υποκινήσει το παιδί του εναντίον του άλλου γονιού του, τότε τα βιώματα του παιδιού γίνονται ιδιαίτερα δύσκολα και τραυματικά.
Βλέπουμε λοιπόν ότι τα παιδιά υποφέρουν ψυχικά λόγω του διαζυγίου των γονιών τους. Για το λόγο αυτό, όλοι όσοι εμπλέκονται σε ένα διαζύγιο, πρέπει να είναι ενήμεροι για τις επιπτώσεις στα παιδιά.
Είναι επίσης γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίο προσαρμόζονται και αντεπεξέρχονται τα παιδιά στην κρίση του διαζυγίου, είναι διαφορετικός και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
Υπάρχουν ορισμένα σημεία στη συμπεριφορά των παιδιών, που δείχνουν ότι δυσκολεύονται ιδιαίτερα και δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη δοκιμασία αυτή. Στις περιπτώσεις αυτές είναι δυνατόν να παρουσιάζουν ασυνήθιστη επιθετικότητα και απροκάλυπτη ανυπακοή.
Επίσης κάτω από συνθήκες διαζυγίου, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που τα παιδιά παρουσιάζουν σημεία κατάθλιψης, εσωστρέφειας, διαταραχές της διατροφής ή ακόμη να μιλούν για αυτοκτονία.
Είναι λοιπόν απαραίτητο οι γονείς, να μην ξεχνούν ποτέ κατά τη διάρκεια της δικής τους δοκιμασίας, ότι τα παιδιά χρειάζονται τη βοήθεια και την προστασία τους. Πρέπει να κάνουν την κατάσταση όσο το δυνατό πιο ανώδυνη και ασφαλή για τα παιδιά τους.
Μερικές συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν προς την κατεύθυνση αυτή:
- Οι γονείς που χωρίζουν πρέπει παρά τις διαφορές τους να σέβονται ο ένας τον άλλο. Πολλές έρευνες μέχρι σήμερα έχουν δείξει ότι σε διαζύγια όπου οι γονείς σέβονταν ο ένα τον άλλο και όπου η πολιτισμένη συμπεριφορά αντικαθιστούσε τα ξεσπάσματα θυμού και τις αλληλοκατηγορίες, τα παιδιά είχαν τις λιγότερες ψυχικές τραυματικές εμπειρίες. Εάν οι γονείς έχουν τέτοια ένταση ή παράπονα που τους κάνουν να νιώθουν ότι πρέπει να μιλούν, τότε είναι καλύτερα να εξωτερικεύουν την κριτική ή τα σχόλια τους σε φίλους ή άλλους και όχι ενώπιον των παιδιών τους
- Και οι δύο γονείς πρέπει να συνεργάζονται για την προστασία του παιδιού τους από τις οδυνηρές συνέπειες του διαζυγίου. Και οι δύο γονείς πρέπει συνεχώς να ενδυναμώνουν το αίσθημα ασφάλειας και προστασίας που παρέχουν προς το παιδί τους. Πρέπει να δείχνουν ότι αγαπούν το παιδί τους όπως πάντα. Οι κανόνες ζωής και συμπεριφοράς που τους είχαν, να συνεχίζονται όπως πριν. Δεν πρέπει οι γονείς να αναζητούν στήριξη από τα παιδιά αλλά οι ίδιοι να είναι και οι δύο, πηγή στήριξης για το παιδί
- Η καθημερινή ρουτίνα και οι συνήθειες των παιδιών πρέπει να διαφυλάσσονται στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Επιπρόσθετα οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν με συνέπεια, ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αποκλειστικά για το παιδί τους, για να είναι ή να κάνουν κάτι μαζί του
- Οι γονείς δεν πρέπει να διστάζουν να ζητούν βοήθεια από ειδικούς για τα παιδιά τους όταν νιώσουν ότι χρειάζεται. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το διαζύγιο προκαλεί τέτοια ψυχική αναστάτωση στο παιδί, που οι γονείς δεν μπορούν να βρουν τρόπους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Στις περιπτώσεις αυτές οι συμβουλές του ειδικού μπορεί να λύσουν ή να απαλύνουν το πρόβλημα αποτελεσματικά.
Στην εποχή μας ο χωρισμός και το διαζύγιο έχουν γίνει συχνότερα όσο ποτέ άλλοτε. Τα παιδιά είναι συχνά τα αθώα θύματα.
Οι γονείς και το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον πρέπει να καταλάβουν ότι είναι ευθύνη τους να κάνουν ότι μπορούν για να ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις και τα ψυχικά τραύματα που μπορούν να προκληθούν στα παιδιά.
