Οι άνθρωποι μπορεί να λένε ψέματα όταν μιλάνε με κάποιον πρόσωπο με πρόσωπο, όταν μιλάνε στο τηλέφωνο, όταν γράφουν συνηθισμένες επιστολές ή επιστολές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή ακόμη όταν στέλλουν γραπτά μηνύματα από κινητό τηλέφωνο.

Οι τεχνικές επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων έχουν αυξηθεί  και διαφοροποιηθεί δια μέσου των αιώνων. Όμως πότε οι άνθρωποι όταν επικοινωνούν μεταξύ τους, νιώθουν πιο άνετα και πιο σίγουροι για να λένε ψέματα;

Ο κάθε άνθρωπος φοβάται να χαρακτηρισθεί ψεύτης. Η ανεκτικότητα της κοινωνίας σε αυτούς που έχουν τάση να λενε ψέματα είναι πολύ χαμηλή. Συνήθως είναι αρκετό κάποιος να πιαστεί μια φορά να λεει ψέματα για να χαρακτηριστεί ψεύτης. Φυσικά στην αξιολόγηση αυτή, παίζει ρόλο η σημασία του θέματος για το οποίο έχει λεχθεί ένα ψέμα.

Οι άνθρωποι έχουν επιστρατεύσει διάφορους τρόπους για να καλύπτονται όταν λένε ψέματα. Παράλληλα έχουν επιστρατευθεί διάφοροι μέθοδοι για την ανίχνευση αυτών που λένε ψέματα.

Η παρατήρηση των κινήσεων του σώματος κάποιου που μιλά, το πολυγραφικό τεστ, η μελέτη του εγκεφάλου με απεικονιστικές μεθόδους όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία, είναι μεταξύ των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση κάποιου που λεει ψέματα.

Στην εποχή μας που τα μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας πολλαπλασιάζονται και κατέχουν μια δεσπόζουσα θέση στον τομέα της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ανθρώπων, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε πότε οι άνθρωποι νιώθουν πιο άνετα για να χρησιμοποιήσουν ψέματα.

Με βάση το σκεπτικό αυτό ερευνητές από το πανεπιστήμιο Cornell της Νέας Υόρκης, εξέτασαν για πρώτη φορά, πόσο συχνά λένε οι άνθρωποι ψέματα, ανάλογα με το είδος της επικοινωνίας που χρησιμοποιούν.

Στην έρευνα τους έλαβαν μέρος 30 φοιτητές οι οποίοι για μια εβδομάδα κρατούσαν λεπτομερές ημερολόγιο για τις διάφορες επικοινωνίες τους. Σημείωναν επίσης πότε χρησιμοποιούσαν ψέματα.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι τα ψέματα υπήρχαν σε: 14% των επιστολών με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο   21% στα μηνύματα που στέλλονταν με κινητό τηλέφωνο   27% σε συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο   37% σε τηλεφωνικές συνομιλίες

Τα αποτελέσματα αυτά εντυπωσίασαν τους ψυχολόγους και επικοινωνιολόγους. Ο λόγος είναι ότι περίμεναν τις επιστολές του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου να περιέχουν τα περισσότερα ψέματα λόγω του απρόσωπου χαρακτήρα που έχει το διαδίκτυο και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.

Φαίνεται ότι οι άνθρωποι φοβούνται να χρησιμοποιήσουν ψέματα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο διότι τα γραπτά μένουν. Αντίθετα στο τηλέφωνο νιώθουν πιο άνετα να πουν ένα ψέμα.

Άλλοι ερευνητές περίμεναν ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν περισσότερα ψέματα όταν μιλούν πρόσωπο με πρόσωπο. Βέβαια είμαστε πιο καλά εκπαιδευμένοι σε αυτή τη μορφή επικοινωνίας και έτσι κάποιος θα ανέμενε ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαμε να λέμε πιο εύκολα ψέματα.

Τελικά φαίνεται ότι η συχνότερη μορφή επικοινωνίας για χρήση ψέματος είναι η τηλεφωνική συνδιάλεξη και ακολουθείται εκ του μακρόθεν από την προφορική συνομιλία. Αντίθετα οι επιστολές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου περιέχουν τα λιγότερα ψέματα.

Οι έρευνες προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες σε διάφορους τομείς δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα, για ορισμένες εταιρείες ίσως να είναι προτιμότερο να κάνουν πωλήσεις δια μέσου του τηλεφώνου ιδιαίτερα όταν οι υπάλληλοί τους θα υπόκεινται σε πιέσεις για να πουν όλη την αλήθεια.

Οι επιστολές με  ηλεκτρονικό ταχυδρομείο φαίνεται να είναι οι καλύτερες για άλλες ανταλλαγές πληροφοριών, όπου η ειλικρίνεια και η αλήθεια είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις.