Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν προκαλεί συμπτώματα στις περισσότερες περιπτώσεις παρά μόνο όταν έχει ήδη επεκταθεί. Δυστυχώς, αυτό καθιστά τη νόσο ιδιαίτερα επικίνδυνη.

Εάν η πάθηση ανιχνευθεί έγκαιρα, οι πιθανότητες ίασης του ασθενούς αυξάνονται σημαντικά. Εάν υπάρχουν σημεία ή συμπτώματα, που εμπνέουν ανησυχία, να ζητείται αμέσως συμβουλή γιατρού.

Συγγραφέας άρθρου: Δρ Λοΐζου Γ. Λοΐζος*

Ο καρκίνος του πνεύμονα, απ' όλους τους τύπους καρκίνου, είναι εκείνος που προκαλεί τους περισσότερους θανάτους, σε άνδρες και γυναίκες.

Πρόκειται για μια από τις συχνότερες μορφές καρκίνου που προσβάλλει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Πράγματι ενώ παλαιότερα ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν ένα θλιβερό προνόμιο των ανδρών, σήμερα λόγω της δραματικής αύξησης της συχνότητας του καπνίσματος που σημειώνεται στις γυναίκες, ο καρκίνος αυτός σκοτώνει σήμερα ένα μεγάλο και συνεχώς αυξανόμενο αριθμό γυναικών.

Το κάπνισμα είναι η αιτία που προκαλεί από 80% έως 90% των περιπτώσεων καρκίνου πνεύμονα.

Το ενεργητικό κάπνισμα υποβάλλει τους πνεύμονες σε ισχυρές καρκινογόνες ουσίες που δημιουργούν τη νόσο. Το παθητικό κάπνισμα, όπου άτομα τα οποία δεν καπνίζουν τα ίδια αλλά εισπνέουν τον καπνό που δημιουργούν άλλοι, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου πνεύμονα.

Ποια είναι όμως τα συχνότερα συμπτώματα και σημεία που παρατηρούνται όταν υπάρχει καρκίνος του πνεύμονα;

1. Επίμονος βήχας
    
2. Πόνος στο θώρακα
    
3. Κούραση
    
4. Ανορεξία και απώλεια βάρους
    
5. Επαναλαμβανόμενη πνευμονία
    
6. Πρήξιμο του προσώπου και του λαιμού
    
7. Αιμόπτυση.

Ο βήχας είναι ένα από τα συχνότερα συμπτώματα του καρκίνου πνεύμονα. Συνήθως οφείλεται στο γεγονός ότι ένας αναπτυσσόμενος όγκος, επηρεάζει και αποφράσσει μια δίοδο του αέρα όπως ένα βρόγχο.

Ο πόνος στο θώρακα είναι συνεχής πόνος σε ένα σημείο ή μια περιοχή του θώρακα. Ο πόνος επιμένει και μπορεί να έχει ή να μην έχει σχέση με τον βήχα που πιθανόν να συνυπάρχει.

Η αιμόπτυση είναι η αποβολή αιματωδών πτυέλων ή καθαρού αίματος και συνήθως εκδηλώνεται με τον βήχα. Η αιμόπτυση παρατηρείται στον καρκίνο του πνεύμονα αλλά και σε άλλες αναπνευστικές παθήσεις.

Επίσης είναι πιθανόν να υπάρχουν συμπτώματα λόγω μεταστάσεων που δημιουργεί ο καρκίνος του πνεύμονα: Πονοκέφαλος, αδυναμία, πόνος σε διάφορα μέρη του σώματος, κατάγματα οστών, αιμορραγία.

Μια από τις ιδιομορφίες του καρκίνου του πνεύμονα είναι ότι μπορεί να παράγει ορμόνες που επηρεάζουν τον μεταβολισμό του νερού και του νατρίου στον οργανισμό. Μια πολύ σοβαρή συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η πρόκληση εγκεφαλικής δυσλειτουργίας με σύγχυση και κώμα.

Η διάγνωση του καρκίνου πνεύμονα βασίζεται πάνω στο ιστορικό, την κλινική εξέταση και συμπληρωματικές εξετάσεις όπως η εξέταση των πτυέλων, η ακτινογραφία του θώρακα, ο αξονικός τομογράφος και η βιοψία.  

Για να τεκμηριωθεί η διάγνωση πρέπει να γίνει βιοψία. Από τον όγκο που υπάρχει στον πνεύμονα μπορεί να ληφθεί ένα μικρό τεμάχιο δια μέσου μιας ειδικής βελόνας που κατευθύνεται προς τον όγκο με τη βοήθεια μιας απεικονιστικής μεθόδου, όπως η αξονική τομογραφία.

Βιοψία μπορεί επίσης να ληφθεί και με χειρουργική επέμβαση.

Στη συνέχεια επιβάλλεται να γίνει με διάφορες άλλες επιπρόσθετες εξετάσεις η σταδιοποίηση η οποία διευκρινίζει το κατά πόσο ο καρκίνος έχει κάνει μεταστάσεις σε άλλα όργανα όπως ο εγκέφαλος, τα οστά και αλλού.

Η θεραπεία βασίζεται στη χειρουργική προσέγγιση, στη χημειοθεραπεία και στην ακτινοθεραπεία. Στις τελευταίες δεκαετίες προστέθηκαν στο θεραπευτικό οπλοστάσιο νέες, πολλά υποσχόμενες θεραπείες - ιδιαίτερα όταν υπάρχουν συγκεκριμένες μεταλλάξεις στο καρκίνο - όπως οι στοχεύουσες θεραπείες και διάφορες μορφές ανοσοθεραπείας.

Η θεραπευτική προσέγγιση θα εξαρτηθεί από τον ιστολογικό τύπο του καρκίνου του πνεύμονα ο οποίος έχει παρουσιαστεί. Επίσης η ύπαρξη μεταστάσεων διαφοροποιεί την αντιμετώπιση.

Η πρόγνωση εξαρτάται από τον ιστολογικό τύπο του καρκίνου και από το γεγονός εάν έχει κάνει μεταστάσεις ή όχι.

Δυστυχώς η πρόοδος που έχει παρατηρηθεί στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα είναι περιορισμένη. Το 1973, ένα χρόνο μετά από τη διάγνωση επιβίωναν 32% των ασθενών. Σήμερα το ίδιο ποσοστό ανέρχεται στο 40%. Οι νέες θεραπείες (ανοσοθεραπεία, στοχεύουσα θεραπεία) προφέρουν σημαντικές ελπίδες για αύξηση του ποσοστού ίασης. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε, ότι η όσο το δυνατό πιο γρήγορη ή έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα αυξάνει τα ποσοστά ίασης ή μακρόχρονης επιβίωσης.

Στα 5 χρόνια, από την ημέρα της διάγνωσης, το ποσοστό των ασθενών που επιβιώνουν ανέρχεται μόνο στο 14%.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι ο καρκίνος του πνεύμονα έχει άσχημη πρόγνωση. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε, ότι υπάρχει μια πολύ αποτελεσματική πρόληψη που είναι η αποφυγή του ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος.

 

*Συγγραφέας άρθρου:
Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου,
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία,
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας,
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος,
τ. Διευθυντής Παιδογκολογικής-Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία.