Προσπαθήσατε ποτέ να αναλύσετε με λεπτομέρεια αυτά που αισθάνεστε όταν κερδίζετε χρήματα ή όταν λαμβάνετε το μισθό σας; Ποια είναι εκείνα τα αισθήματα που σας δίνουν την περισσότερη ευχαρίστηση και κίνητρα για να συνεχίζετε τις προσπάθειες σας;

Σύμφωνα με τις παραδοσιακές οικονομικές θεωρίες για τα χρήματα που κερδίζουν οι άνθρωποι, το σημαντικότερο είναι η απόλυτη αξία της αμοιβής. Όμως τώρα φαίνεται ότι μεγαλύτερη σημασία έχει για ένα άνθρωπο, το τι αυτός κερδίζει σε σύγκριση με αυτά που κερδίζει ο συνάδελφος του. Η σύγκριση αυτή επηρεάζει την ευεξία και τις αποφάσεις του.

Οι επιδράσεις της κοινωνικής σύγκρισης στα συναισθήματα των αθρώπων, έχει θεμελιώδη σημασία για τη συμπεριφορά τους σε οποιοδήποτε κοινωνικό πλαίσιο. Η κατανόηση των μηχανισμών που ρυθμίζουν τις εν λόγω συμπεριφορές, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα καρποφόρα για το κοινωνικό σύνολο.

Οικονομολόγοι και μελετητές του εγκεφάλου από το πανεπιστήμιο της Βόνης στη Γερμανία, μας προσφέρουν νέες και διαφωτιστικές πληροφορίες για το ενδιαφέρον αυτό θέμα. Διεξήγαγαν πειράματα με 38 ζεύγη ανδρών. Οι εθελοντές υποβάλλονταν σε διαδοχικές δοκιμασίες μέτρησης κηλίδων σε οθόνες υπολογιστών.

Αυτοί που εύρισκαν την ορθή απάντηση, κέρδιζαν χρήματα. Επιπρόσθετα, στους εθελοντές κοινοποιείτο το αποτέλεσμα του συμπαίκτη τους. Γνώριζαν δηλαδή άμεσα εάν ο συμπαίκτης τους κέρδιζε ή έχανε και έτσι αυτόματα στον εγκέφαλο τους γινόταν η σύγκριση εάν αυτοί είχαν κερδίσει περισσότερα ή όχι.

Ενώ γινόντουσαν οι δοκιμασίες αυτές, ταυτόχρονα ο εγκέφαλος του κάθε εθελοντή, υποβαλλόταν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία. Η νέα αυτή απεικονιστική εξέταση προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για το ποιες περιοχές του εγκεφάλου δραστηριοποιούνται σε διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις. Δείχνει με ακρίβεια την ανατομική τοποθεσία και την ένταση των νευρωνικών δικτύων που ενεργοποιούνται.

Οι Γερμανοί ερευνητές, διαπίστωσαν ότι κάθε φορά που ένας παίκτης κέρδιζε, δραστηριοποιείτο στον εγκέφαλο του, το κέντρο ανταμοιβής που βρίσκεται στην ανατομική περιοχή ventrum striatum (ραβδωτή μάζα από λευκή και φαιά ουσία η οποία εντοπίζεται μπροστά από τον θάλαμο σε κάθε ημισφαίριο του εγκεφάλου). Όταν έχανε, το κέντρο αμοιβής έχανε από την ενεργοποίηση του. Όμως εκείνο που ήταν εντυπωσιακό ήταν η επίδραση της απόδοσης του συμπαίκτη. Η εντονότερη ενεργοποίηση του κέντρου ανταμοιβής του εγκεφάλου, καταγραφόταν όταν ο παίκτης ήταν σωστός και κέρδιζε ενώ ο συμπαίκτης έκανε λάθος και έχανε. Παράλληλα παρατηρήθηκε ότι όταν η αμοιβή ήταν μεγαλύτερη, η ενεργοποίηση του κέντρου ανταμοιβής ήταν εντονότερη.

Τα πειράματα αυτά έγιναν με άνδρες. Είναι γνωστό ότι στους άνδρες, αρέσει να συναγωνίζονται. Για αυτό όταν κερδίζουν τους αντιπάλους τους, το κέντρο ανταμοιβής του εγκεφάλου φαίνεται να δραστηριοποιείται πολύ περισσότερο.

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα: Στις γυναίκες τι συμβαίνει σε ανάλογες καταστάσεις; Οι Γερμανοί ερευνητές μας πληροφορούν ότι πρόκειται να κάνουν τα ίδια πειράματα με γυναίκες. Επίσης προγραμματίζουν τις ίδιες έρευνες και σε άλλες χώρες για να δουν πως επηρεάζεται η ανταγωνιστική σκέψη από διαφορετικούς πολιτισμικούς παράγοντες.

Θα συγκρατήσουμε ότι αποδεικνύεται, με τεκμήρια που προέκυψαν με τη βοήθεια της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, ότι η κοινωνική σύγκριση των αμοιβών που λαμβάνουν οι άνθρωποι παίζει μεγάλο ρόλο στην ικανοποίηση που βιώνουν.

Για τους άνδρες φαίνεται ότι δεν μετρά μόνο η δική τους επιτυχία αλλά και το πόσο πετυχαίνουν οι άλλοι.