Το μεταβατικό στάδιο που περνούν τα παιδιά, οι ορμονικές αλλαγές που κατακλύζουν το σώμα τους, οι ανησυχίες και οι προτεραιότητες τους έρχονται σε σύγκρουση με τις αντιλήψεις των γονιών τους.

Πράγματι οι γονείς βλέπουν τα παιδιά τους στην εφηβική ηλικία να αλλάζουν και πρέπει να συνηθίσουν τη νέα πραγματικότητα της πορείας προς ανεξαρτικοποίηση των παιδιών τους. Συχνά δεν είναι προετοιμασμένοι για να κατανοούν και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα των εφήβων τους.

Το υπερφορτωμένο πρόγραμμα καθημερινών δραστηριοτήτων που έχουν συνήθως οι γονείς, δεν διευκολύνει την επικοινωνία με τα παιδιά στην εφηβική ηλικία.

Η απουσία γνώσεων και προετοιμασίας για την αντιμετώπιση των εφηβικών προβλημάτων και εξάρσεων από την μια και η εφηβική δυναμικότητα και αμφισβήτηση από την άλλη, θέτουν τις προϋποθέσεις για δύσκολες σχέσεις και δυσάρεστες καταστάσεις στο οικογενειακό περιβάλλον.

Τι μπορεί να γίνεται για να βελτιώνονται οι σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών εφηβικής ηλικίας; 

Σίγουρα δεν υπάρχει μια μαγική λύση για το ζήτημα. Υπάρχουν όμως τρόποι προσέγγισης που καλλιεργούν την επικοινωνία, αυξάνουν την εμπιστοσύνη, καλλιεργούν το σεβασμό και μπορούν διαχρονικά να κτίζουν καλύτερες και πιο καρποφόρες σχέσεις γονιών και παιδιών εφηβικής ηλικίας.

Ο θεμέλιος λίθος της προσέγγισης αυτής, είναι η θέληση από τους γονείς να οδηγήσουν τη σχέση τους με το παιδί τους σε μια μακροχρόνια εποικοδομητική αλληλεπίδραση, ωφέλιμη για όλους.

Οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν χρόνο για αυτό. Δεν μπορούν να το πετύχουν εάν η καλλιέργεια της σχέσης τους με το παιδί τους, θα είναι απλά ένα κομμάτι προς ταχεία διεκπεραίωση του βαρυφορτωμένου προγράμματος τους.

Χρειάζονται κόπος και προσπάθειες για να κερδίσουν οι γονείς την εμπιστοσύνη των εφήβων τους. Η συνέπεια και η ειλικρίνεια είναι απαραίτητες προϋποθέσεις και από τους δύο, γονείς και εφήβους, για να δημιουργηθεί ισχυρή εμπιστοσύνη μεταξύ τους.

Όσα διαμείβονται μεταξύ του γονιού και του έφηβου, δεν πρέπει να μεταφέρονται σε άλλους. Αυτό όταν το νιώθει ο έφηβος, θα έχει μεγαλύτερη ευκολία να λέει στους γονείς του, το τι νιώθει, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς του.

Τα παιδιά πρέπει να αισθάνονται ότι οι γονείς τους είναι έμπιστοι τους και ότι χειρίζονται με ευθύνη και σεβασμό οτιδήποτε τους λένε.

Η προσεκτική ακρόαση είναι ακρογωνιαίος λίθος της καλής επικοινωνίας. Εάν οι γονείς κάνουν ταυτόχρονα και άλλα πράγματα ενώ τους μιλάνε οι έφηβοι τους, δίνεται η εντύπωση ότι η επικοινωνία και η συνομιλία στη συγκεκριμένη στιγμή είναι υποβαθμισμένη.

Οι έφηβοι όταν μιλούν για τα προβλήματα τους στους γονείς, χρειάζονται προσοχή. Εάν οι γονείς θέλουν να γίνουν καλύτεροι φίλοι με τα παιδιά τους, είναι απαραίτητο να τους προσφέρουν την προσοχή αυτή. 

Παράλληλα όταν τους μιλούν είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούν τον ίδιο τρόπο, προσοχή και φρασεολογία όπως όταν μιλούν με ενήλικες. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να ξεχνούν ότι έχουν να κάνουν με παιδιά.

Με τον τρόπο αυτό, τα παιδιά θα αισθάνονται πιο υπεύθυνα και ικανοποιείται η ενδόμυχη απαίτηση τους για αναγνώριση των αναγκών τους στην πορεία τους προς την ενηλικίωση.

Οι ερωτήσεις προς τα παιδιά δεν πρέπει να γίνονται με τρόπο ανάκρισης. Οι γονείς μπορούν να μάθουν σχεδόν ότι θέλουν από τα παιδιά φτάνει να τα προσεγγίζουν με υπομονή και ήπιο τρόπο.

Εδώ ο χρόνος είναι σημαντικός. Με την καλοσύνη και την ηπιότητα, το παιδί θα θέλει να πει τις σκέψεις του. Όμως πρέπει να νιώθει ότι αυτά που θα εκμυστηρευτεί θα ακουστούν με προσοχή και ιδιαίτερα σημαντικό, θα δοθεί χρόνος για την κατανόηση και την επικοινωνία.

Η επικριτική προσέγγιση δεν βοηθά. Το να τους πουν οι γονείς "είδες τι σου έλεγα" ή "στο είχα πει ότι αυτό θα συνέβαινε" ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μια αποτυχία ή δυσάρεστη εξέλιξη, βάζει τα παιδιά σε αμυντική θέση. Την επόμενη φορά, θα είναι λιγότερο πρόθυμα να συμμεριστούν τους προβληματισμούς τους.

Ο προσδιορισμός του επιθυμητού αποτελέσματος, είναι μια πρωταρχική πτυχή για την επίλυση κάθε προβλήματος. Οι γονείς πρέπει να βοηθούν το παιδί τους στην τοποθέτηση στόχων και των επιθυμητών αποτελεσμάτων.

Η αποφυγή τοποθέτησης κανόνων, βοηθά στην εποικοδομητική σχέση. Είναι προτιμότερο να ορίζονται και να συμφωνούνται κοινά αποδεκτές κατευθυντήριες γραμμές. Οι γονείς στα όρια αυτών που θεωρούν ορθά, μαζί με τη συμβολή των εφήβων τους, βάζοντας τέτοιες κατευθυντήριες γραμμές, επιτυγχάνουν τη συναίνεση για την επίτευξη των επιθυμητών.

Βέβαια, όπως οποιαδήποτε σχεση, έτσι και η σχέση γονιών και εφήβων, θέλει χρόνο για να καλλιεργείται και να διατηρείται. Βασικά οι γονείς πρέπει να κάνουν με τους έφηβους τους, αυτά που κάνουν και με τους καλύτερους τους φίλους.

Τελειώνοντας θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ο κάθε άνθρωπος, ο κάθε γονιός, έχει μέσα του και παιδικά αισθήματα. Τα αισθήματα αυτά μας κάνουν να απολαμβάνουμε τη ζωή.

Έτσι είναι καλό όταν είμαστε με τα παιδιά μας να αφήνουμε τον εαυτό μας ελεύθερο, να ζούμε τις στιγμές αυτές δημιουργικά και ευχάριστα. Το αποτέλεσμα θα είναι καλύτερες σχέσεις μαζί τους για όλη τη ζωή.