Η μηνιγγίτιδα είναι σοβαρή πάθηση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οφείλεται σε μόλυνση των μεμβρανών που περιβάλλουν και προστατεύουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

Η πάθηση μπορεί να συμβεί σε βρέφη, παιδιά και ενήλικες. Οι παθογόνοι παράγοντες που προκαλούν μηνιγγίτιδα περιλαμβάνουν βακτηρίδια, ιούς, μύκητες και παράσιτα.

Η βακτηριδιακή μηνιγγίτιδα είναι ιδιαίτερα σοβαρή, μπορεί να προκαλεί το θάνατο ή αναπηρίες. Η καθυστέρηση στη διάγνωση επιδεινώνει την εξέλιξη και πρόγνωση των ασθενών. Η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την άμεση έναρξη της θεραπείας με αντιβίωση που μειώνει ουσιαστικά τους κινδύνους για επιπλοκές και για τη ζωή του ασθενούς.

Τα βακτηρίδια που προκαλούν με τη μεγαλύτερη συχνότητα μηνιγγίτιδα είναι ο μηνιγγιτιδόκοκκος (Neisseria menigiditidis), ο πνευμονιόκοκκος (Streptococcus pneumoniae), ο αιμόφιλος της ινφλουένζας τύπου b, ο στρεπτόκοκκος group B και ο σταφυλόκοκκος. Μεταδίδονται εύκολα και γρήγορα από άνθρωπο σε άνθρωπο και μπορούν να προκαλέσουν το θάνατο.

Σε γηροκομεία, κοιτώνες στρατοπέδων ή κολεγίων, σε κέντρα ημερήσιας φροντίδας, σε σχολεία, συγκεντρώνονται οι προϋποθέσεις για εκδήλωση πολλών περιστατικών μηνιγγίτιδας λόγω της ψηλής μεταδοτικότητας των βακτηριδίων αυτών. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται να γίνονται εμβολιασμοί που είναι σε θέση να προλαμβάνουν την εξάπλωση της μεταδοτικής μηνιγγίτιδας.

Τα συχνότερα σημεία και συμπτώματα της μηνιγγίτιδας περιλαμβάνουν:

1. Δυσκαμψία του αυχένα
    
2. Πονοκέφαλο
    
3. Πυρετό που συχνά εμφανίζεται απότομα και είναι ψηλός
    
4. Ναυτία και εμετούς
    
5. Κούραση και μεγάλη υπνηλία
    
6. Φωτοφοβία
    
7. Υπερευαισθησία ή λήθαργο
    
8. Σπασμούς και κώμα
    
9. Ερυθηματώδες εξάνθημα στο δέρμα
    
10. Σε βρέφη η εικόνα της μηνιγγίτιδας δεν είναι τυπική. Η υπερευαισθησία, η ανησυχία, η νωθρότητα, ο λήθαργος, η άρνηση στη λήψη τροφής μπορεί να υπάρχουν ενώ ο πυρετός, ο πονοκέφαλος και η δυσκαμψία του αυχένα μπορεί να απουσιάζουν ή να είναι δύσκολο να αναγνωριστούν
     
11. Η εκδήλωση μηνιγγίτιδας μπορεί να ακολουθήσει ένα κρυολόγημα ή μια πάθηση που μοιάζει με γρίπη ή μια ωτίτιδα ή ιγμορίτιδα. 

Το ιστορικό και η κλινική εξέταση από το γιατρό, επιτρέπουν στις πλείστες περιπτώσεις να διαφανεί ότι πιθανόν ασθενής να έχει προσβληθεί από μηνιγγίτιδα.

Η οσφυονωτιαία παρακέντηση επιτρέπει τη λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού που είναι η βασική εξέταση που μπορεί να δείξει εάν υπάρχει μηνιγγίτιδα. Επίσης η εξέταση δείχνει εάν πρόκειται για ιογενή ή βακτηριδιακή μηνιγγίτιδα.

Οι καλλιέργειες του υγρού είναι σε θέση να αναγνωρίζουν το βακτηρίδιο που την προκάλεσε εάν πρόκειται για βακτηριδιακή μηνιγγίτιδα. Επίσης οι καλλιέργειες του υγρού βοηθούν στην αναγνώριση και άλλων μικροβίων που πιθανόν να έχουν προκαλέσει τη μηνιγγίτιδα.

Η θεραπεία με αντιβίωση πρέπει να αρχίζει άμεσα χωρίς καμία καθυστέρηση, στις περιπτώσεις που υπάρχει υποψία βακτηριδιακής μηνιγγίτιδας μετά από την εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Δεν πρέπει να αναμένονται τα αποτελέσματα της αναγνώρισης του βακτηριδίου που την έχει προκαλέσει διότι έτσι χάνεται πολύτιμος χρόνος.

Η θεραπεία βασίζεται στη χορήγηση ενδοφλέβιων αντιβιοτικών που είναι ενεργά κατά των βακτηρίδιων που ευθύνονται για τη μηνιγγίτιδα. Τα αντιβιοτικά που χορηγούνται πρέπει όχι μόνο να είναι ενεργά κατά των συγκεκριμένων βακτηριδίων αλλά να έχουν την ιδιότητα εύκολης εισόδου στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Έτσι επιτυγχάνονται ψηλές συγκεντρώσεις των αντιβιοτικών για την εξουδετέρωση των βακτηριδίων στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό που περιλούζει τον εγκέφαλο.

Εκτός από τα αντιβιοτικά, δίνεται θεραπεία με αντιπυρετικά και εάν υπάρχει ανάγκη, στήριξη των άλλων ζωτικών συστημάτων σε μονάδα εντατικής παρακολούθησης.