Η κιρσοκήλη είναι η παρουσία κιρσών στο σπερματικό τόνο. Ο σπερματικός τόνος είναι η δομή η οποία συνδέει τον κάθε όρχι με το υπόλοιπο σώμα και που περιέχει την ορχική αρτηρία, το σπερματικό πόρο (μεταφέρει τα σπερματοζωάρια από τον όρχι προς την ουρήθρα), φλέβες, νεύρα και άλλα αγγεία.

Η ανεπάρκεια της λειτουργίας των φλεβών του σπερματικού τόνου δημιουργεί κιρσούς, που εμποδίζουν την κανονική ροή επιστροφής του αίματος από τους όρχεις προς την καρδία.

Υπάρχουν στις φλέβες μια σειρά από βαλβίδες που ρυθμίζουν την επιστροφή του αίματος. Η κακή λειτουργία των βαλβίδων αυτών δημιουργεί στάση του αίματος στους όρχεις και ευθύνεται για το σχηματικό κιρσοκήλης.

Ο ίδιος μηχανισμός ανεπάρκειας που προκαλεί κιρσούς σε άλλα μέρη του σώματος είναι σε θέση να προκαλεί και κιρσούς στις φλέβες του σπερματικού τόνου που μεταφέρουν το αίμα από τους όρχεις στην καρδία. Η στάση του αίματος που προκαλείται στην κιρσοκήλη προκαλεί λειτουργικές ανωμαλίες στους όρχεις.

Το πρόβλημα υπογονιμότητας ορισμένων ανδρών με κιρσοκήλη μπορεί να είναι παροδικό. Μετά από τη χειρουργική διόρθωση του προβλήματος εφόσον αυτή είναι αναγκαία, η γονιμότητα μπορεί να αποκατασταθεί. 

Σημεία, συμπτώματα, επιπλοκές

Υπάρχουν άνδρες που έχουν κιρσοκήλη και δεν το γνωρίζουν. Η όρθια θέση του ανδρός ή του έφηβου, οι θερμές καιρικές συνθήκες, η κατάσταση μετά από έντονη σωματική άσκηση, μπορεί να κάνουν την κιρσοκήλη περισσότερο εμφανή.

Η κιρσοκήλη συνήθως αναπτύσσεται αργά χωρίς να προκαλεί συμπτώματα. Εμφανίζεται σαν μια μάζα χωρίς πόνο στο άνω μέρος του όσχεος (του σάκου στον οποίο περιέχονται οι όρχεις). Οι φλέβες με τους κιρσούς μπορεί να φαίνονται και να προβάλλουν.

Η κιρσοκήλη εμφανίζεται συνήθως στον αριστερό όρχι. Η ύπαρξή της σε ένα από τους δύο όρχεις είναι σε θέση να επηρεάζει την παραγωγή σπέρματος και στους δύο όρχεις και έτσι να είναι αιτία στειρότητας.

Η κιρσοκήλη φαίνεται καλύτερα όταν ο άνδρας στέκεται. Εάν αυτή είναι μικρή μπορεί να μη φαίνεται, όταν ο άνδρας είναι ξαπλωμένος.

Εάν σε ένα άνδρα μεγαλύτερης ηλικίας εμφανιστεί ξαφνικά κιρσοκήλη αυτό πρέπει να διερευνηθεί μήπως έχει δημιουργηθεί κάτι εντός της κοιλιάς του, όπως για παράδειγμα στους νεφρούς του, που οδηγεί στο σχηματισμό κιρσοκήλης.

Οι έφηβοι και άνδρες που αισθάνονται ότι υπάρχει ένα πρήξιμο, παρουσιάζεται μια μάζα ή εκδηλώνεται πόνος στο όσχεο ή στους όρχεις τους πρέπει να συμβουλεύονται άμεσα γιατρό.

Οι κυριότερες επιπλοκές της κιρσοκήλης είναι η ατροφία του όρχι που επηρεάζεται και η στειρότητα.

Η διάγνωση

Η κλινική εξέταση από το γιατρό επιτρέπει τη διάγνωση κιρσοκήλης. Εάν υπάρχει αμφιβολία λόγω μικρού μεγέθους της κιρσοκήλης, το υπερηχογράφημα της περιοχής δίνει καλές πληροφορίες για το τι συμβαίνει.

Το υπερηχογράφημα μπορεί επίσης να δείξει εάν υπάρχει κάποια άλλη πάθηση είτε τοπικά είτε στην κοιλιά του ασθενούς που ευθύνεται για την πρόκληση της πάθησης, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που η κιρσοκήλη εμφανίζεται ξαφνικά ή συνοδεύεται και από πόνο.

Η θεραπεία

Συνήθως δεν χρειάζεται θεραπεία για την κιρσοκήλη, διότι δεν προκαλεί προβλήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι καλύτερα εάν ο ασθενής φορεί ειδικό εσώρουχο (σπασουάρ) που στηρίζει τον όρχι και ανακουφίζει από την πίεση. Όμως εάν υπάρχει στειρότητα ή ατροφία του όρχι μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για διόρθωση του προβλήματος.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι διόρθωσης της κιρσοκήλης.  Η μέθοδος που χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον είναι η ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Η λαπαροσκοπική επέμβαση και ο διαδερμικός εμβολισμός των φλεβών που έχουν τους κιρσούς, είναι μέθοδοι με μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας και περισσότερους κινδύνους και για αυτό συνήθως δεν χρησιμοποιούνται.

Η ανοικτή χειρουργική επέμβαση για διόρθωση της κιρσοκήλης είναι ασφαλής μέθοδος, γίνεται με τομή στη βουβωνική περιοχή και μετά από 2-3 ημέρες ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις ασχολίες του, που δεν έχουν σημαντική σωματική καταπόνηση.

Υπολογίζεται ότι σε περίπου 10% των ανδρών που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική θεραπεία για κιρσοκήλη, η πάθηση μπορεί να εμφανιστεί ξανά.

Θα τονίσουμε τελειώνοντας, ότι κατά τις ιατρικές εξετάσεις τσεκ απ στις οποίες υποβάλλονται οι άνδρες, είναι απαραίτητο να εξετάζονται και οι όρχεις τους.

Η αυτοεξέταση των όρχεων είναι πολύτιμη για την έγκαιρη διάγνωση διαφόρων παθήσεων από τις οποίες μερικές είναι σοβαρές και απαιτείται έγκαιρη διάγνωση, όπως για παράδειγμα ο καρκίνος των όρχεων.