Η ορθή επικοινωνία μεταξύ γιατρού και ασθενή έχει πολύ μεγάλη σημασία.

Αυτά που λεει ο γιατρός στον ασθενή μετά από μια εξέταση, σχετικά με την ασθένειά του, τη θεραπεία και την πρόγνωση, πρέπει να γίνονται κατανοητά. Επίσης ο ασθενής θα πρέπει να θυμάται τις συμβουλές και οδηγίες του γιατρού του.

Όμως πως είναι τα πράγματα στην πραγματικότητα;

Δυστυχώς, έρευνες που έχουν γίνει από γιατρούς στην Ολλανδία, δείχνουν μια δυσάρεστη κατάσταση. Οι ασθενείς ξεχνούν 80% από όσα τους λεει ο γιατρός τους μόλις φύγουν από κοντά του. Επιπρόσθετα από το 20% που θυμούνται, μόνο το 10% το θυμούνται ορθά.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί ανησυχίες όσον αφορά την αγωγή θεραπείας που συστήνεται στους ασθενείς. Δεδομένου ότι ξεχνούν τα περισσότερα από αυτά που τους λέγονται και δεδομένου ότι από αυτά που θυμούνται, τα μισά δεν τα θυμούνται σωστά, υπάρχει κίνδυνος να μην κάνουν σωστά τη θεραπεία τους και να μην ακολουθούν όλες τις οδηγίες που τους δίνονται.

Οι γιατροί θα πρέπει να αντιληφθούν το βασικό αυτό πρόβλημα. Στην εποχή μας όπου οι θεραπείες γίνονται πιο πολύπλοκες, είναι απαραίτητο ο γιατρός να σιγουρεύεται ότι ο ασθενής του, έχει καταλάβει καλά την ολότητα αυτών που είναι αναγκαίο να κάνει.

Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι η σύγχρονη τάση είναι οι ασθενείς να κρατιούνται στο νοσοκομείο όσο το δυνατό λιγότερο. Αυτό συνεπάγεται περισσότερη θεραπεία και αγωγή στο σπίτι. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι ασθενείς και αυτοί που τους φροντίζουν, είναι αναγκαίο να καταλαβαίνουν καλά και να θυμούνται όσα χρειάζονται για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Ποιοι όμως είναι οι λόγοι για τους οποίους οι ασθενείς ξεχνούν βασική και σημαντική πληροφόρηση που τους δίνεται από το γιατρό τους;

1. Το στρες και η αγωνία: Πολλοί ασθενείς δεν νιώθουν άνετα μέσα στο ιατρείο. Η αγωνία και το στρες μειώνουν την προσοχή. Υπάρχει επιπρόσθετα το φαινόμενο της εστίασης της προσοχής του ασθενούς στα πιο φοβερά πράγματα που θα του πει ο γιατρός.
   
   Εάν για παράδειγμα ο γιατρός αναγγείλει στον ασθενή ότι πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια όπως ο καρκίνος, τότε ο ασθενής θα εστιάσει την προσοχή του κυρίως σε αυτό και είναι απίθανο να θυμάται οτιδήποτε άλλο από αυτή τη συνάντηση με το γιατρό του.
    
2. Η ηλικία: Η αύξηση της ηλικίας μειώνει την ικανότητα του ασθενούς να θυμάται μια πληροφόρηση που πιθανόν να έχει δοθεί χωρίς την κατάλληλη δομή. Επίσης μειώνεται η ικανότητα του ασθενούς να θυμάται δοσολογίες φαρμάκων ιδιαίτερα όταν η θεραπεία του, περιλαμβάνει πολλά φάρμακα. Ακόμη ο ηλικιωμένος ασθενής ξεχνά πιο εύκολα τα αποτελέσματα των αναλύσεων του.
    
3. Οι προκαταλήψεις: Οι ασθενείς πολύ συχνά έχουν τις δικές τους ιδέες και θεωρίες για τις ασθένειες. Εάν αυτά που τους λεει ο γιατρός, έρχονται σε σύγκρουση με τις δικές τους προκαταλήψεις, τότε είναι ευκολότερο να ξεχάσουν. Εάν όμως αυτά που τους λέγονται αφορούν για αυτούς ένα καινούργιο τομέα, όπου δεν έχουν τις δικές τους ιδέες, τότε είναι ευκολότερο να τα συγκρατήσουν.
    
4. Η δομή της πληροφόρησης και οι προτεραιότητες: Ο τρόπος με τον οποίο ο γιατρός θα παρουσιάσει την πληροφόρηση έχει μεγάλη σημασία. Το λεξιλόγιο που θα χρησιμοποιήσει, η δομή της παρουσίασης των πληροφοριών είναι καθοριστικά. Οι σημαντικές πληροφορίες είναι προτεραιότητες και πρέπει να δίνονται από την αρχή της συνομιλίας.
   
   Οι ασθενείς θυμούνται καλύτερα τις πρώτες δηλώσεις του γιατρού τους. Επίσης θυμούνται καλύτερα εάν οι φράσεις και το λεξιλόγιο είναι απλές και παρουσιάζονται σε ένα απλό, λογικό και δομημένο σχήμα που διευκολύνει την κατανόηση και τη μνήμη.
    
5. Η κοινοποίηση της πληροφόρησης: Οι ασθενείς δεν μπορούν να θυμούνται όταν ο γιατρός τους λεει πολλά πράγματα. Όσα περισσότερα τους λεει, τόσα λιγότερα θα θυμούνται. Καταλαβαίνουν και θυμούνται περισσότερα εάν οι πληροφορίες δεν δίνονται μόνο προφορικά αλλά και διαμέσου γραπτών κειμένων και σχημάτων ή φωτογραφιών.
   
   Έρευνες σε ορισμένα νοσοκομεία έδειξαν ότι οι ασθενείς θυμούνται σωστά μόνο το 14% των οδηγιών που δίνονται προφορικά. Όταν δίνονται με τη βοήθεια σχημάτων τότε οι ασθενείς θυμούνται σωστά μέχρι και το 80%.

Βλέπουμε λοιπόν ότι η κατάσταση όπως είναι σήμερα δεν είναι ικανοποιητική. Ταυτόχρονα αποβαίνει εις βάρος της θεραπείας των ασθενών. Δεν αποκλείεται επίσης η κακή αυτή επικοινωνία να δημιουργεί και προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ γιατρού και ασθενούς. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργεί πολλαπλές αρνητικές συνέπειες.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους γιατρούς. Είναι αναγκαίο να χρησιμοποιούν απλές λέξεις και φράσεις, να παρουσιάζουν πρώτα τις προτεραιότητες της πληροφόρησης που θέλουν να δώσουν, να χρησιμοποιούν σχήματα ή φωτογραφίες για να επεξηγούν καλύτερα αυτά που θέλουν να μεταφέρουν.

Τέλος και ίσως σημαντικότερο, χρειάζεται περισσότερος χρόνος που πρέπει να αφιερώνεται στους ασθενείς για σκοπούς επεξήγησης και πληροφόρησης. Και ας σημειώσουμε ότι είναι καθήκον του κάθε γιατρού να σιγουρευτεί ότι ο ασθενής του, έχει καταλάβει καλά και μεταγενέστερα θυμάται αυτά τα οποία είναι αναγκαία για τη θεραπεία και την περίπτωση  του.