Κατά τη διάρκεια του ύπνου μας, ο εγκέφαλος συνενώνει, οργανώνει και σταθεροποιεί τις πληροφορίες και όσα μαθαίνουμε όταν είμαστε ξύπνιοι. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται, ενισχύεται και διοργανώνεται η μνήμη μας.
Η κατανόηση των μηχανισμών που ρυθμίζουν τη μνήμη μας, έχει ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον. Δια μέσου των αιώνων αλλά και σήμερα ακόμη εντατικότερα, οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν πώς μπορούμε να βελτιώνουμε τη μνήμη μας με τη διατροφή, τον ύπνο ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
Τα τριαντάφυλλα διαμέσου της ωραίας τους μυρωδιάς, ίσως μπορούν να βοηθούν τη μνήμη μας.
Μια ανακάλυψη δείχνει ότι εάν εισπνέετε μυρωδιές τριαντάφυλλου ενώ είστε στη διαδικασία εκμάθησης κάποιου πράγματος και στη συνέχεια εκτεθείτε στην ίδια μυρωδιά ενώ κοιμάστε, αυτό βοηθά στην καλύτερη οργάνωση της μνήμης για το πράγμα που αρχικά μαθαίνατε.
Το ενδιαφέρον αυτό φαινόμενο τεκμηριώθηκε από πειράματα, που έκαναν Γερμανοί ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Λούμπεκ και του Αμβούργου. Εξέθεσαν 74 εθελοντές σε μυρωδιά τριαντάφυλλου, ενώ λάμβαναν μέρος σ' ένα παιγνίδι μνήμης. Οι βασικές προϋποθέσεις για να κερδίζει κάποιος στο εν λόγω παιγνίδι, ήταν οι ικανότητες εκμάθησης και απομνημόνευσης νέων στοιχείων.
Στη συνέχεια οι εθελοντές αποδέχτηκαν να κοιμηθούν σε ειδικά διαμορφωμένο μηχάνημα μαγνητικής τομογραφίας. Έτσι ήταν δυνατό να πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του ύπνου τους, λειτουργική μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου τους.
Η λειτουργική μαγνητική τομογραφία, είναι μια τεχνική, που επιτρέπει την αναγνώριση των λειτουργικών μονάδων του εγκεφάλου, που δραστηριοποιούνται σε διάφορες πνευματικές διαδικασίες (μνήμη, θυμός, λύπη, ψέμα, στρες και άλλα). Η τεχνική αυτή έχει φέρει τεράστια πρόοδο στην κατανόηση των λειτουργιών του εγκεφάλου. Οι προεκτάσεις της εξέλιξης αυτής είναι εξαιρετικές και χάρις σε αυτήν, συνεχώς αποκτιούνται νέες γνώσεις για το τι συμβαίνει στον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Ενώ κοιμόντουσαν οι εθελοντές, περίπου οι μισοί από αυτούς, σε διάφορα στάδια του ύπνου τους, εκτίθονταν ξανά σε μυρωδιά τριανταφύλλου. Την επόμενη μέρα, όλοι υποβάλλονταν σε δοκιμασίες για να φανεί τι είχαν απομνημονεύσει από το παιχνίδι μνήμης της προηγούμενης μέρας.
Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα:
- Ο ρόλος της μυρωδιάς του τριαντάφυλλου: Οι εθελοντές που είχαν υποβληθεί στη μυρωδιά τριανταφύλλων ενώ κοιμόντουσαν, είχαν σημαντικά καλύτερη απομνημόνευση αυτών που είχαν μάθει σε σύγκριση με αυτούς που δεν είχαν υποβληθεί στη μυρωδιά τριανταφύλλων ενώ κοιμόντουσαν. Βασικά εκείνο που διαφάνηκε είναι ότι η νέα μνήμη που σχηματίζεται κατά την παρουσία μιας μυρωδιάς, οργανώνεται, σταθεροποιείται και μονιμοποιείται γρηγορότερα και καλύτερα, όταν αυτή η μυρωδιά χρησιμοποιείται για να προκαλέσει νευρωνική δραστηριότητα στον ιππόκαμπο κατά τον ύπνο που ακολουθεί.
- Το στάδιο του ύπνου: Το στάδιο του ύπνου στο οποίο βρισκόντουσαν, όταν υποβλήθηκαν στη μυρωδιά είχε μεγάλη σημασία. Η μυρωδιά βελτίωνε τη μνήμη όταν υποβαλλόταν στους εθελοντές κατά τη διάρκεια του σταδίου αργών κυμάτων του ύπνου και όχι κατά τη διάρκεια του ύπνου REM (Rapid Eye Movement, στάδιο του ύπνου που χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των ματιών και όνειρα)
- Η περιοχή του εγκεφάλου που επηρεαζόταν: Ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο που προέκυψε είναι ότι η περιοχή του εγκεφάλου που δραστηριοποιείτο από τη μυρωδιά του τριαντάφυλλου κατά τον ύπνο, ήταν ο ιππόκαμπος. Ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου είναι ανατομική και λειτουργική δομή που σχετίζεται με την εκμάθηση νέων πραγμάτων.
Τα ευρήματα των Γερμανών ερευνητών, στηρίζουν τις θεωρίες για το πώς η μνήμη οργανώνεται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια του ύπνου. Επικρατεί η θέση ότι όταν μαθαίνουμε ή βιώνουμε καινούργια πράγματα, ο εγκέφαλος τοποθετεί αρχικά τη σχετική πληροφόρηση, στον ιππόκαμπο.
Οι πληροφορίες παραμένουν στον ιππόκαμπο εκεί μέχρι που να επέλθει ο ύπνος. Τότε οι μνήμες αυτές επαναδραστηριοποιούνται, σταθεροποιούνται και μεταφέρονται στο φλοιό του εγκεφάλου για μόνιμη αποθήκευση.
Οι οσμές είναι γνωστό ότι έχουν ισχυρή επίδραση στον ιππόκαμπο. Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι μια οσμή είναι πιθανόν να προάγει και να βοηθά την έναρξη της διαδικασίας της επαναδραστηριοποίησης κατά τη διάρκεια του ύπνου κάνοντας έτσι την αποθήκευση της μόνιμης μνήμης πιο αποτελεσματική.
Τα πειράματα της Γερμανικής ομάδας, στηρίζουν αυτή τη θεωρία. Πειραματικά προκάλεσαν την επαναδραστηριοποίηση της διαδικασίας στον εγκέφαλο βελτιώνοντας έτσι τη μόνιμη μνήμη.
Φυσικά πρέπει να τονισθεί ότι η θετική επίδραση της μυρωδιάς του τριαντάφυλλου, δεν παρατηρείται σε όλα τα στάδια του ύπνου. Τα ευρήματα δείχνουν ότι αυτή παρατηρείται μόνο κατά τη διάρκεια των φάσεων αργών κυμάτων του ύπνου.
Η πρακτική σημασία των ευρημάτων αυτών δεν είναι βέβαιη. Σίγουρα δεν πρέπει κάποιος να βασίζεται στη μυρωδιά τριαντάφυλλων για να βελτιώνει τη μνήμη του ούτε και συστήνεται να κάνει κάτι τέτοιο στο σπίτι του.
Εκείνο που είναι σημαντικό και πρέπει να συγκρατήσουμε είναι, ότι ο καλός ύπνος σε ποσότητα και σε ποιότητα, η ξεκούραση, η σωματική άσκηση και η υγιεινή διατροφή αποτελούν ισχυρά μέτρα για καλύτερη μνήμη.
Τα πειραματικά ευρήματα για τον ύπνο, τη μνήμη και τις μυρωδιές τριαντάφυλλων, που μπορούμε σήμερα να έχουμε χάρις στη λειτουργική μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου, προσθέτουν στη αλυσίδα των γνώσεων μας.
Οι γνώσεις του σήμερα, προστιθέμενες στις γνώσεις που θα αποκτήσουμε αύριο και μελλοντικά, είναι πιθανόν να οδηγούν προς νέες μεθόδους, πρακτικές και αποτελεσματικές, για σημαντική αύξηση, ενίσχυση και σταθεροποίηση της ανθρώπινης μνήμης.
