Το πολλαπλό μυέλωμα είναι καρκίνος που αναπτύσσεται στο μυελό των οστών. Οφείλεται στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των πλασματοκυττάρων. Τα πλασματοκύτταρα είναι ομάδα των λευκών αιμοσφαιρίων του αίματος.

Η νόσος προσβάλλει περίπου 3 ανθρώπους σε κάθε 100.000 κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει σήμερα θεραπεία που προσφέρει ίαση από την πάθηση. Ωστόσο υπάρχουν φάρμακα τα οποία ελέγχουν την ασθένεια και τα συμπτώματα που προκαλεί για αρκετά χρόνια.

Τα κυριότερα συμπτώματα που προκαλεί το πολλαπλό μυέλωμα σχετίζονται με τη διάβρωση που προκαλούν τα κακοήθη κύτταρα στα κόκαλα του ασθενούς. Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από πόνους στα κόκαλα και αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων.

Τα φάρμακα που διεγείρουν και διαφοροποιούν τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς, δηλαδή του συστήματος άμυνας του οργανισμού (ανοσοτροποποιητές), χρησιμοποιούνται για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Φάρμακα που εντάσσονται στην κατηγορία αυτή όπως η θαλιδομίδη και η λεναλιδομίδη χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με το ισχυρό κορτικοστεροειδές φάρμακο δεξαμεθαζόνη για τη διέγερση του συστήματος άμυνας του ασθενούς με στόχο την καταστροφή των καρκινικών πλασματοκύτταρων.

Η αντιμετώπιση των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα των οποίων η νόσος παρουσιάζει υποτροπή, αποτελεί ένα δύσκολο θεραπευτικό πρόβλημα. Η ενδιάμεση ανάλυση μιας έρευνας που γίνεται στην Κλινική Μάγιο των Ηνωμένων Πολιτειών δείχνει ενδιαφέροντα και θετικά αποτελέσματα της θεραπείας με ένα νέο φάρμακο της κατηγορίας των ανοσοτροποποιητών, την πομαλιδομίδη.  

Ο συνδυασμός πομαλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης χρησιμοποιήθηκε σε 60 ασθενείς από το Νοέμβριο του 2007. Όλοι οι ασθενείς έπασχαν από πολλαπλό μυέλωμα και είχαν παρουσιάσει υποτροπές της νόσου τους παρά το γεγονός ότι είχαν προηγουμένως λάβει άλλες θεραπείες.

Από το Νοέμβριο του 2007 έως το Νοέμβριο του 2008, τα αποτελέσματα της νέας αυτής θεραπείας έδειξαν:

1. 58% των ασθενών ανταποκρίθηκαν στις θεραπείες παρουσιάζοντας τουλάχιστον 50% μείωση της κακοήθους νόσου όπως αυτή αξιολογείται με τη μέτρηση στο αίμα των επιπέδων των ανώμαλων πρωτεϊνών που είναι χαρακτηριστικές του μυελώματος (παραπρωτεΐνες)
    
2. Από τους ασθενείς που ανταποκρίθηκαν στο συνδυασμό πομαλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης, ο ένας παρουσίασε πλήρη υποχώρηση της νόσου με εξαφάνιση των σημείων του καρκίνου του
    
3. Άλλοι 14 ασθενείς (23%) παρουσίασαν τουλάχιστον 90% μείωση των επιπέδων των ανώμαλων πρωτεϊνών στο αίμα τους
    
4. Σε 11 ασθενείς η νόσος παρέμεινε σταθερή χωρίς περαιτέρω επιδείνωση ή βελτίωση
    
5. Σε 29% των ασθενών που είχαν πάρει προηγουμένως θεραπεία με το ανοσοτροποποιητικό φάρμακο λεναλιδομίδη και δεν ανταποκρίθηκαν, ο συνδυασμός πομαλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης παρήγαγε θετικά αποτελέσματα

Οι γιατροί της Κλινικής Μάγιο τονίζουν ότι τα ψηλά ποσοστά επιτυχίας όσο αφορά στην υποχώρηση του καρκίνου των ασθενών, επιτεύχθηκαν γρήγορα. Επιπρόσθετα, η θεραπεία δεν προκάλεσε σημαντικές παρενέργειες στους περισσότερους ασθενείς. Οι περισσότερες παρενέργειες που καταγράφηκαν ήσαν ήπιες και περιελάμβαναν αναιμία με μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων (καταστολή του μυελού των οστών).

Οι δόσεις των φαρμάκων που χορηγήθηκαν ήταν για την πομαλιδομίδη 2 mg ημερησίως από το στόμα για κάθε κύκλο 28 ημερών. Η δεξαμεθαζόνη δινόταν στη δόση των 40 mg από το στόμα για τις ήμερες 1, 8, 15 και 22 του κάθε κύκλου θεραπείας.

Οι ασθενείς λάμβαναν παράλληλα 325 mg ασπιρίνης για την πρόληψη σχηματισμού θρόμβων στο αίμα που είναι μια σοβαρή παρενέργεια της θεραπείας με ανοσοτροποποιητές. Ο κίνδυνος θρομβώσεων λόγω θεραπείας με ανοσοτροποποιητές γίνεται μεγαλύτερος με την αύξηση της δόσης της δεξαμεθαζόνης που χορηγείται παράλληλα.

Η δόση της δεξαμεθαζόνης που χρησιμοποιείται στο συνδυασμό πομαλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης είναι μόνο το ένα τρίτο αυτής που χορηγείται στο συνδυασμό λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης που ήταν το σχήμα που επέτρεψε την εξουσιοδότηση από το FDA (Food and Drug Administration) των Ηνωμένων Πολιτειών για τη χορήγηση της λεναλιδομίδης σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα.

Η νέα θεραπεία βασισμένη στην πομαλιδομίδη προσφέρει έως τώρα εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα με λιγότερες παρενέργειες από προηγούμενες ανάλογες θεραπείες με άλλους ανοσοτροποποιητές.

Προτού καταλήξουμε σε συμπεράσματα, χρειάζεται τώρα να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της πορείας των ασθενών αυτών, στη συνέχεια να γίνουν ευρύτερες παρόμοιες και ανεξάρτητες έρευνες για να επιβεβαιωθούν οι πραγματικές δυνατότητες της νέας αυτής θεραπείας.