Ο ξαφνικός και απροσδόκητος θάνατος ενός ενήλικα ο οποίος ήταν φαινομενικά υγιής, είναι ένα τραγικό γεγονός για το οποίο υπάρχει έντονη ανάγκη να βρεθεί μια εξήγηση.

Οι νεκροψίες που γίνονται σε τέτοιες περιπτώσεις, σε αριθμό ασθενών δεν δείχνουν καμιά μορφολογική ανωμαλία η οποία να μπορεί να εξηγεί το λόγο για τον οποίο επήλθε ο θάνατος. Δηλαδή μεταξύ των ασθενών που πεθαίνουν ξαφνικά και απροσδόκητα σε ένα ποσοστό δεν ανευρίσκεται καμιά αιτιολογία.

Το φαινόμενο αυτό φέρνει αυτόματα στη μνήμη την ανάλογη κατάσταση που παρατηρείται στη βρεφική ηλικία κατά την οποία μπορεί να συμβεί ο αιφνίδιος θάνατος του βρέφους. Και στις περιπτώσεις αυτές η νεκροψία δεν βρίσκει μια αιτιολογία που να εξηγεί το θάνατο σε ένα παιδί που προηγουμένως ήταν υγιές.

Ποια είναι όμως η συχνότητα του ξαφνικού θανάτου του ενήλικα; Ποιο είναι το ποσοστό των ανεξήγητων θανάτων; Και ποια είναι η αιτία που προκαλεί την κατάσταση αυτή;

Σε επιδημιολογική έρευνα που έγινε  στην Αγγλία και που κάλυψε ένα μέρος των ιατροδικαστών, καταγράφηκαν τα περιστατικά ξαφνικού και απροσδόκητου θανάτου σε άτομα από 16 έως 64 ετών. Ο θάνατος επήλθε χωρίς καμιά προειδοποίηση σε άτομα τα οποία θεωρούνταν ότι ήταν υγιή.

Καταγράφηκαν συνολικά 692 θάνατοι που πληρούσαν τα πιο πάνω κριτήρια:

• Η νεκροψία έδειξε ότι το 80% των θανάτων αυτών οφειλόταν σε στεφανιαία νόσο της καρδίας η οποία δεν είχε διαγνωσθεί πρωτύτερα. Η στένωση και απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών με έμφραγμα και ξαφνικό θάνατο ήταν η πρώτη εκδήλωση της ασθένειας στα άτομα αυτά
   
• Σε ένα άλλο ποσοστό της τάξης του 15% ο θάνατος οφειλόταν σε διάφορες άλλες καρδιακές παθήσεις
   
• Στο 4,1% των περιπτώσεων όμως δεν βρέθηκε κατά τη νεκροψία, καμία αιτία  που να εξηγεί το γιατί πέθανε ο ασθενής. Είναι αυτά τα περιστατικά που κατατάσσονται στο σύνδρομο του ξαφνικού και ανεξήγητου θανάτου του ενήλικα.

Μέχρι σήμερα η παθολογική αυτή οντότητα δεν είχε αναγνωρισθεί με ακρίβεια. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί παλαιότερα και με το σύνδρομο του ξαφνικού και ανεξήγητου θανάτου του βρέφους.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι πολύ σημαντικό η νοσολογική αυτή οντότητα να αναγνωρισθεί με ακρίβεια. Με τον τρόπο αυτό θα τοποθετείται η διάγνωση και θα φανεί ποια τελικά είναι η πραγματική έκταση του προβλήματος. Δεν είναι γνωστό με ακρίβεια, πόσοι τέτοιοι θάνατοι συμβαίνουν και κατά πόσο αυτό που βλέπουμε είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Υπολογίζεται με βάση τα σημερινά στοιχεία ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν στην Αγγλία περίπου 3.500 ενήλικες από ξαφνικό θάνατο ενώ φαινομενικά ήσαν υγιείς. Στους περισσότερους από αυτούς, η νεκροψία δείχνει ότι είχαν καρδιακά προβλήματα ενώ σε 150 περιστατικά δεν ανευρίσκεται καμία αιτιολογία που μπορεί να εξηγεί το θάνατο.

Εάν γίνεται η ορθή διάγνωση και καταγράφονται τα περιστατικά αυτά τότε θα μπορούν να γίνουν περισσότερες έρευνες για να βρεθεί και η αιτιολογία.

Όσον αφορά την αιτιολογία του συνδρόμου του ξαφνικού ανεξήγητου θανάτου του ενήλικα τα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν ότι το πρόβλημα μπορεί να προκύπτει λόγω ανωμαλιών της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδίας.

Οι ανωμαλίες της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδίας και ιδιαίτερα ορισμένες ανωμαλίες του ρυθμού, μπορούν να οδηγήσουν σε ακαριαίο θάνατο. Κατά τη νεκροψία είναι αδύνατο να φανεί ότι είναι μια αρρυθμία που προκάλεσε το θάνατο.

Μια άλλη υποψία είναι ότι ανωμαλίες της αναπνοής και του κέντρου ελέγχου της αναπνοής μπορούν να είναι αιτίες του ξαφνικού και ανεξήγητου θανάτου.

Η αναγνώριση των ανωμαλιών του ρυθμού που δύνανται να οδηγήσουν σε ξαφνικό θάνατο θα μπορούσε να επιτρέψει τη λήψη προληπτικών μέτρων. Η τοποθέτηση εσωτερικού απινιδωτή σε ασθενείς ψηλού κινδύνου ίσως θα μπορούσε να αποτρέπει τέτοιους θανάτους.

Σίγουρα στον τομέα αυτό χρειάζεται πρόοδος τόσο για την καλύτερη αναγνώριση του προβλήματος όσο και για την κατανόηση, πρόληψη και αντιμετώπιση του.