Η μεθοτρεξάτη είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Είναι σε θέση να καταστέλλει την παθολογική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού που ευθύνεται για τις εκδηλώσεις της νόσου.
Η χρόνια ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι πάθηση που προκαλεί φλεγμονή με πρήξιμο, πόνο, κοκκίνισμα και αύξηση τοπικά της θερμότητας στις αρθρώσεις, κυρίως των χεριών και των ποδιών.
Η αποτελεσματική θεραπεία ανακουφίζει τον ασθενή από τον πόνο και δεν επιτρέπει την εγκατάσταση λειτουργικών και αισθητικών προβλημάτων που μπορεί να δημιουργήσει η νόσος.
Η μεθοτρεξάτη χρησιμοποιείται με καλά αποτελέσματα στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει ικανοποιητική υποχώρηση της νόσου με τις συνήθεις αντιφλεγμονώδεις θεραπείες. Πρόκειται όμως για φάρμακο με τοξικότητα και για αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση του.
Η μεθοτρεξάτη εντάσσεται στην ομάδα των αντικαρκινικών και ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Μειώνει την άμυνα του οργανισμού διότι ελαττώνει τις δυνατότητες του ανοσοποιητικού συστήματος αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο μολύνσεων.
Προκαλεί καταστολή του μυελού των οστών με μείωση των λευκών αιμοσφαιρίων, των αιμοπεταλίων και της αιμοσφαιρίνης. Παράλληλα έχει τοξικότητα για το συκώτι με αύξηση των τρανσαμινασών και της χολερυθρίνης.
Ωστόσο οι ασθενείς ανέχονται καλά τη θεραπεία με μεθοτρεξάτη και τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά. Χορηγείται ευρέως στους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα εδώ και μερικές δεκαετίες. Πρόκειται για φάρμακο χαμηλού κόστους που έχει γίνει βασική συνιστώσα της θεραπείας ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Για την ασφάλεια χορήγησης της μεθοτρεξάτης μια πρόσφατη μελέτη μας προσφέρει σημαντικές πληροφορίες. Γιατροί από τη Γαλλία και την Ολλανδία ανέλυσαν 88 έρευνες που έγιναν σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα που έλαβαν θεραπεία μόνο με μεθοτρεξάτη για τουλάχιστον 2 χρόνια.
Η ενδιαφέρουσα αυτή ανασκόπηση μας δίνει τα ακόλουθα στοιχεία:
- Η μακροχρόνια χρήση μεθοτρεξάτης, ακόμη και για διάρκεια 12 ετών, δεν φάνηκε να είναι παράγοντας που αύξανε τον κίνδυνο για σοβαρές μολύνσεις, συμπεριλαμβανομένου και του έρπητα ζωστήρα
- Είναι πιθανόν ότι η θεραπεία με μεθοτρεξάτη προσφέρει πλεονέκτημα επιβίωσης λόγω μείωσης θανάτων από καρδιαγγειακές παθήσεις
- Η αύξηση των ηπατικών ενζύμων πέραν του διπλάσιου του άνω ορίου της κανονικής τιμής, παρατηρείται σε σχεδόν 13% των ασθενών. Σε 3,7% των ασθενών η μεθοτρεξάτη διακόπηκε λόγω τοξικότητας στο συκώτι
- Για τη σχέση θεραπείας με μεθοτρεξάτη και πρόκλησης ίνωσης ή κίρρωσης στο συκώτι, τα δεδομένα που προέκυψαν ήταν αντικρουόμενα. Σε μια μετα-ανάλυση βρέθηκε ότι το ποσοστό ίνωσης ανερχόταν στο 2,7% ενώ δύο άλλες έρευνες με διαδοχικές βιοψίες ήπατος δεν έδειξαν να αναπτύσσονται σοβαρές ηπατικές βλάβες λόγω της μεθοτρεξάτης
- Δεν υπήρξαν επαρκή στοιχεία για την πλήρη αξιολόγηση του κίνδυνου προσβολής από λέμφωμα ή άλλες κακοήθεις παθήσεις. Ωστόσο δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που να αποδεικνύουν ένα τέτοιο αυξημένο κίνδυνο
- Το ποσοστό των περιπτώσεων στις οποίες χρειάστηκε να διακοπεί το φάρμακο λόγω τοξικότητας δεν ήταν μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό για άλλα φάρμακο που χρησιμοποιούνται για την πάθηση (σουλφασαλαζίνη, Δ-πενικιλλαμίνη). Ήταν όμως ψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό για την υδροξυχλωροκίνη.
Συνοπτικά βλέπουμε λοιπόν ότι η μεθοτρεξάτη είναι ένα αποτελεσματικό, οικονομικό και ικανοποιητικά ασφαλές φάρμακο για τη θεραπεία των ασθενών με χρόνια ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Είναι γεγονός ότι προκαλεί σε αριθμό ασθενών παρενέργειες άλλα αυτές είναι γενικά ήπιες. Η διακοπή του φαρμάκου για λόγους τοξικότητας είναι πιο σπάνια σε σύγκριση με άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη νόσο.
