Η βιταμίνη Ε έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, που προστατεύουν τον ανθρώπινο οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, οι οποίες δημιουργούνται κατά το μεταβολισμό.

Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου είναι παράγωγο φυσιολογικών αντιδράσεων που λαμβάνουν χώρα στα κύτταρα, ιδιαίτερα όταν παράγεται ενέργεια. Ωστόσο, έχουν τη δυνατότητα να βλάπτουν τα κύτταρα, ιδιαίτερα το DNA.

Οι άνθρωποι εκτίθενται σε ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και λόγω περιβαλλοντικών παραγόντων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο καπνός των καπνιστικών προϊόντων (τσιγάρα και άλλα) και η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου.  

Οι οξειδωτικές βλάβες που υφίστανται τα κύτταρα και το DNA, λόγω των ελευθέρων ριζών, ευθύνονται για αλλοιώσεις του σώματος που συνοδεύουν τη γήρανση, τον καρκίνο, τις καρδιοπάθειες και άλλες ασθένειες.

Συνοπτικά, η βιταμίνη Ε έχει τις ακόλουθες σημαντικές επιδράσεις στον άνθρωπο:

1. Αντιοξειδωτική δράση
2. Ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού. Το ανοσολογικό σύστημα, χρειάζεται βιταμίνη Ε για καλύτερη προστασία από ιούς και βακτήρια
3. Αγγειοδιασταλτική δράση. Η βιταμίνη Ε βοηθά στη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων και συμβάλλει εναντίον της πήξης του αίματος σε αυτά
4. Τα κύτταρα χρησιμοποιούν τη βιταμίνη Ε στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους, για τη διεκπεραίωση πολλών σημαντικών λειτουργιών.

Η έλλειψη σε βιταμίνη Ε

Η έλλειψη σε βιταμίνη Ε είναι πολύ σπάνια. Υπάρχει κυρίως σε ανθρώπους των οποίων το πεπτικό σύστημα δεν μπορεί να απορροφά κανονικά τα λίπη.

Η βιταμίνη Ε είναι λιποδιαλυτή. Αυτό σημαίνει ότι για να απορροφηθεί από το έντερο, χρειάζεται διατροφικό λίπος.    

Η έλλειψη βιταμίνης Ε δημιουργεί διαταραχές στο νευρικό σύστημα και τα μάτια. Ευθύνεται επίσης και για μια μορφή αναιμίας.

Επιδημιολογικές έρευνες έδειξαν ότι οι άνθρωποι με έλλειψη βιταμίνης Ε μπορεί να έχουν πιο πολλές πιθανότητες να προσβληθούν από καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.

Οι ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη Ε υπάρχει σε διάφορες μορφές. Η άλφα-τοκοφερόλη είναι η μορφή της βιταμίνης Ε που χρησιμοποιείται καλύτερα από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Η φυσική μορφή της βιταμίνης Ε είναι η d-άλφα-τοκοφερόλη, που είναι και η πιο ισχυρή. Η συνθετική μορφή είναι η dl-άλφα-τοκοφερόλη.   

Συνήθως οι τιμές της βιταμίνης Ε δίνονται ως χιλιοστόγραμμα (mg) άλφα-τοκοφερόλης. Επίσης δίνονται και ως διεθνείς μονάδες (IU).

Οι ημερήσιες ανάγκες βιταμίνης Ε είναι:

1. Σε παιδιά από τη γέννηση έως 6 μηνών: 4 mg (6 IU)
2. Βρέφη 7–12 μηνών: 5 mg (7.5 IU)
3. Παιδιά 1–3 ετών: 6 mg (9 IU)
4. Παιδιά 4–8 ετών: 7 mg (10.4 IU)
5. Παιδιά 9–13 ετών: 11 mg (16.4 IU)
6. Έφηβοι 14–18 ετών:15 mg (22.4 IU)
7. Ενήλικες: 15 mg (22.4 IU)
8. Έφηβοι και γυναίκες που εγκυμονούν: 15 mg (22.4 IU)
9. Έφηβοι και γυναίκες που θηλάζουν: 19 mg (28.4 IU)   

Τα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη Ε

Τα πιο πλούσια σε βιταμίνη Ε τρόφιμα είναι τα ακόλουθα:

1. Φυτικά έλαια, ελαιόλαδο, φυστικέλαιο, ηλιέλαιο 
2. Ξηροί καρποί (αμύγδαλα, φιστίκια, φουντούκια) και σπόρια (ηλιοτροπίου)
3. Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι, το μπρόκολο
4. Τα βιομηχανικώς εμπλουτισμένα σε βιταμίνη Ε τρόφιμα, δημητριακά, χυμοί, μαργαρίνη, μαγιονέζα.

Ο καλύτερος τροπος κάλυψης των αναγκών σε βιταμίνη Ε,  είναι η κατανάλωση καθημερινά, μιας ποικιλίας τροφίμων, που την περιέχουν σε αφθονία και όχι η λήψη συμπληρωμάτων ή άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων 

Τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε

Υπάρχουν διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα και συμπληρώματα, που πωλούνται χωρίς συνταγή γιατρού, τα οποία περιέχουν τη συστηνόμενη ποσότητα βιταμίνης Ε. 

Οι άνθρωποι που επιλέγουν να παίρνουν συμπληρώματα βιταμίνης είναι πολλοί. Ένας από τους λόγους γι' αυτό, είναι η άποψη που δημιουργήθηκε ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης Ε μπορούν να χρησιμεύουν για την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων. Η θέση αυτή, δεν αποδείχθηκε από έρευνες.

Η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης Ε, πρέπει να γίνεται μόνο μετά από συμβουλή γιατρού. Ο γιατρός θα αποφασίσει για την αναγκαιότητα μιας τέτοιας θεραπείας, με βάση την κατάσταση της υγείας του κάθε ατόμου.

Υπάρχουν περιπτώσεις που η λήψη βιταμίνης Ε δημιουργεί προβλήματα, όπως για παράδειγμα σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά (βαρφαρίνη, κουμαρίνη) ή αντιαιμοπεταλιακά (ασπιρίνη) φάρμακα.

Η λήψη άνω των 1000 mg (1500 IU) βιταμίνης Ε κάθε μέρα, από συμπληρώματα είναι επικίνδυνη. Στις δόσεις αυτές, αυξάνεται ο κίνδυνος αιμορραγίας.

Εάν συμβεί ατύχημα με τραύμα, ο κίνδυνος για αιμορραγία που δεν σταματά, είναι πολύ μεγάλος σε άτομα που λαμβάνουν ψηλές δόσεις βιταμίνης Ε. Εάν συμβεί αιμορραγία στον εγκέφαλο, το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο απειλεί τη ζωή.

Ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, πρέπει να λένε στο γιατρό τους, εάν παίρνουν βιταμίνη Ε, διότι μπορεί να αλλοιώνει την αποτελεσματικότητα των εν λόγω θεραπειών.

Η βιταμίνη Ε για την πρόληψη καρκίνου, καρδιακών παθήσεων, απώλειας όρασης και για βελτίωση των διανοητικών λειτουργιών

Πολλές έρευνες εξέτασαν το ρόλο της βιταμίνης Ε, για την πρόληψη παθήσεων όπως:

1. Καρδιοπάθειες
2. Καρκίνο
3. Εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας των ματιών στους ηλικιωμένους
4. Ανεπάρκεια διανοητικών λειτουργιών των ηλικιωμένων, άνοια και νόσος Αλτσχάιμερ.

Οι έρευνες στους τομείς αυτούς, δεν έδειξαν μέχρι σήμερα πειστικά αποτελέσματα. Η δράση της βιταμίνης Ε για την πρόληψη των παθήσεων αυτών, δεν έχει αποδειχθεί. Ωστόσο, οι έρευνες για καλύτερη κατανόηση των δράσεων της  βιταμίνης Ε συνεχίζονται.