Ο
άνθρωπος πάντοτε προσπαθούσε με διάφορους τρόπους να αυξήσει τη διάρκεια
ζωής του. Η γενετική επιστήμη άνοιξε νέους ορίζοντες για τις προσπάθειες
αυτές.Η επέμβαση στο γενετικό κώδικα επιτρέπει την τροποποίηση
πολλών χαρακτηριστικών των οργανισμών του φυτικού και του ζωικού
βασιλείου.
Η προσθήκη γονιδίων, η αδρανοποίηση ή η αλλαγή άλλων μπορούν να
δημιουργήσουν νέες καταστάσεις στην εξέλιξη και επιβίωση των οργανισμών.
Για πρώτη φορά Αμερικανοί επιστήμονες από την
Καλιφόρνια κατάφεραν να παρατείνουν κατά 6 φορές τη διάρκεια ζωής σε
ένα είδος σκουληκιών, το
Caenorhabditis elegans (C. elegans).
Το ισοδύναμο της παράτασης αυτής στον άνθρωπο είναι μια ζωή
διάρκειας 500 ετών. |
Τα σκουλήκια C. elegans χρησιμοποιούνται
ευρέως στα εργαστήρια για πειράματα. Η κανονική διάρκεια ζωής τους είναι
μόνο 20 μέρες. Με τις τροποποιήσεις που τους έκαναν οι επιστήμονες
κατάφεραν να επιβιώσουν μέχρι και 144 μέρες. Ο μέσος όρος επιβίωσής τους
ήταν 120 μέρες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη παράταση ζωής που έχει
επιτευχθεί μέχρι σήμερα.
Το εκπληκτικό στο επίτευγμα των επιστημόνων από το Σαν Φρανσίσκο,
είναι ότι πέτυχαν τη σημαντική παράταση ζωής των σκουληκιών κάνοντας
αλλαγές στη δραστηριότητα μόνο μερικών γονιδίων και στο αναπαραγωγικό τους
σύστημα.
Τα θηλαστικά περιλαμβανομένου και του ανθρώπου, έχουν πολλούς κοινούς
μεταβολικούς μηχανισμούς με αυτούς που ελέγχουν τη διάρκεια ζωής των
σκουληκιών.
Οι επιστήμονες βασικά κατάφεραν να αλλάξουν τα γονίδια που
επηρεάζουν τη δραστηριότητα της ινσουλίνης. Η σοβαρή καταστολή της
δραστηριότητας του γονιδίου daf-2 που ρυθμίζει
την παραγωγή ορμονικών υποδοχέων ανάλογους με αυτούς της ινσουλίνης στον
άνθρωπο, συνδυαζόταν με σημαντική αύξηση της διάρκειας ζωής.
Για να πετύχουν την αύξηση της διάρκειας ζωής των σκουληκιών, οι
επιστήμονες χρησιμοποίησαν διάφορες τεχνικές καταστολής της δραστηριότητας
των γονιδίων. Παράλληλα αφαίρεσαν από αυτά το αναπαραγωγικό τους σύστημα.
Ο συνδυασμός των δυο αυτών επεμβάσεων πετύχαινε την αύξηση της διάρκειας
ζωής τους κατά 6 φορές.
Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι η διάρκεια ζωής ελέγχεται από τα
γονίδια. Στη φύση η διάρκεια ζωής των περισσότερων ζώων είναι από μερικές
εβδομάδες μέχρι περισσότερο από ένα αιώνα.
Εάν θεωρήσουμε ότι οι κοινοί πρόγονοι όλων των πολύπλοκων οργανισμών
που έχουμε σήμερα είχαν μια μικρή διάρκεια ζωής, τότε δια μέσου αλλαγών
στα γονίδια πέτυχαν αύξηση της διάρκειας ζωής τους.
Επιπρόσθετα τα πειράματά τους δείχνουν ότι μπορεί να επιτευχθεί
σημαντική αύξηση της διάρκειας ζωής χωρίς να επηρεαστεί η υγεία ή η
ζωτικότητα των οργανισμών.
Ακόμη πιο αξιόλογο είναι ότι επιτεύχθηκε η παράταση
ζωής στα σκουλήκια δια μέσου αλλαγών στο σύστημα γονιδίων που ελέγχει
την ινσουλίνη και τους υποδοχείς της, που είναι κοινό σε πολλούς
οργανισμούς και τα θηλαστικά. |
Μήπως έφτασε η εποχή που θα παίρνουμε ένα χάπι που θα τροποποιεί
ορισμένα γονίδια μας και στη συνέχεια θα ζούμε για πολύ περισσότερο;
Σίγουρα όλοι θα το θέλαμε εάν η παράταση ζωής θα συνδυαζόταν με καλή
υγεία, ενεργητικότητα και ζωτικότητα. Ήδη ορισμένες ερευνητικές ομάδες
προσανατολίζονται προς αυτή την κατεύθυνση.
Ένα από τα σημαντικά συμπεράσματα των πειραμάτων με τα σκουλήκια είναι
ότι οι αλλαγές στα γονίδια επιτρέπουν όχι μόνο παράταση της ζωής αλλά και
παράταση της νεότητας.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η επιστήμη προχωρά προς την ανεύρεση του
μυστικού της μακροζωίας.
Η κατανόηση της ρύθμισης των μηχανισμών ανανέωσης των κυττάρων θα
μπορούσε να έχει πρωτοφανείς επιπτώσεις στον άνθρωπο ο οποίος πλέον θα
μπορεί να επηρεάζει την πορεία και ταχύτητα γήρανσής του.