Στις αναλύσεις αίματος που κάνουν για πολλούς λόγους οι γιατροί στους ασθενείς τους, μετρούνται μεταξύ άλλων και τα ηπατικά ένζυμα. Πρόκειται για μια από τις βασικές αιματολογικές εξετάσεις που δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση του ήπατος.
Η αύξηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα παρατηρείται συχνά. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους τα ηπατικά ένζυμα μπορούν να αυξηθούν.
Η αύξηση τους δεν είναι δείκτης μιας συγκεκριμένης ασθένειας. Υπάρχουν πολλές παθολογικές καταστάσεις που συνοδεύονται από αύξηση των ενζύμων του ήπατος.
Ακόμη και εάν ο ασθενής δεν έχει κανένα σύμπτωμα είναι δυνατόν τα ένζυμα αυτά να είναι αυξημένα λόγω μιας πάθησης που εξελίσσεται αθόρυβα. Επίσης πρέπει να προσθέσουμε ότι υπάρχουν και περιπτώσεις όπου δεν αναγνωρίζεται ο λόγος για τον οποίο τα ηπατικά ένζυμα έχουν αυξηθεί στο αίμα.
Είναι σημαντικό να γίνεται η διάγνωση της πάθησης ή της κατάστασης που είναι υπεύθυνη για την αύξηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα. Ο γιατρός αφού διαπιστώσει το πρόβλημα, θα συσχετίσει τις τιμές των ηπατικών ενζύμων με την κλινική εξέταση και το ιστορικό του ασθενούς. Θα ζητήσει ενδεχομένως και άλλες συμπληρωματικές εξετάσεις (πχ υπερηχογράφημα ήπατος, αναγνώριση ιών ή αντισωμάτων κατά των ιών στο αίμα, μαγνητική τομογραφία και άλλες) για να καταλήξει στην τελική του διάγνωση.
Στην εποχή μας οι αναλύσεις αίματος, όπως επίσης και πολλές άλλες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις, δίνονται στους ασθενείς. Οι αυξημένες τιμές των παραμέτρων που εξετάζονται όπως τα ηπατικά ένζυμα, αναγνωρίζονται εύκολα λόγω του ότι τα όρια των φυσιολογικών τιμών αναγράφονται δίπλα.
Το γεγονός αυτό προκαλεί άγχος στους ασθενείς όταν διαπιστώνουν αυξημένες τιμές στις δικές τους εξετάσεις. Είναι σημαντικό οι γιατροί να δίνουν χρόνο και να εξηγούν με λεπτομέρεια και με κατανοητό τρόπο τους λόγους για τους οποίους στις αναλύσεις τους, όπως μεταξύ άλλων τα ηπατικά ένζυμα, δυνατόν να δείχνουν αύξηση.
Ας δούμε τώρα τις συχνότερες αιτίες που προκαλούν αύξηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα:
- Φάρμακα: Πολλά φάρμακα έχουν τοξική επίδραση στο συκώτι με αποτέλεσμα να αυξάνουν τα ένζυμα του, στο αίμα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται αντιβιοτικά, φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη στο αίμα (στατίνες), μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, παρακεταμόλη, αντιεπιληπτικά φάρμακα. Ο κατάλογος των φαρμάκων που προκαλούν αύξηση ηπατικών ενζύμων είναι μεγάλος. Έτσι οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνουν πλήρως το γιατρό τους για οποιαδήποτε φάρμακα ή άλλες ουσίες παίρνουν.
- Βιταμίνες: Υπάρχουν διαθέσιμα στα φαρμακεία πολλά σκευάσματα που περιέχουν βιταμίνες και διάφορα συμπληρώματα φυτικής προέλευσης και άλλα. Οι ασθενείς τα παίρνουν από μόνοι τους, χωρίς ιατρική συμβουλή και παρακολούθηση. Η υπερβολική χρήση των εν λόγω ουσιών μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική τοξικότητα και αύξηση των ηπατικών ενζύμων στο αίμα.
- Αλκοόλ: Το αλκοόλ είναι ιδιαίτερα τοξικό για το συκώτι. Ο αλκοολισμός είναι η κυριότερη αιτία κίρρωσης του ήπατος. Η πάθηση αυτή συνοδεύεται από σημαντική αύξηση των ηπατικών ενζύμων και προοδευτική ίνωση με απώλεια των λειτουργικών ιδιοτήτων του ήπατος. Άτομα που καταναλώνουν ψηλές ποσότητες αλκοόλ δυνατόν να έχουν αυξημένα ηπατικά ένζυμα στο αίμα τους.
- Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία μεταξύ των άλλων κακών που προκαλεί στον οργανισμό, είναι αιτία φλεγμονής στο συκώτι και προκαλεί αύξηση στο αίμα των ηπατικών ενζύμων.
- Διαβήτης: Ο διαβήτης συνοδεύεται από ηπατικές αλλοιώσεις με αύξηση των ενζύμων.
- Τριγλυκερίδια αίματος: Η αύξηση των τριγλυκεριδίων που είναι μια από τις μορφές των λιπιδίων αίματος, συνοδεύεται από αύξηση ηπατικών ενζύμων.
- Μολύνσεις: Οι κυριότερες μολύνσεις που προκαλούν βλάβες στο συκώτι και συνεπώς αυξάνουν τα ένζυμα στο αίμα είναι οι ιογενείς ηπατίτιδες. Οι ιοί που προκαλούν ηπατίτιδες περιλαμβάνουν τους ιούς της ηπατίτιδας Β, Α, C, τον ιό της λοιμώδους μονοπυρήνωσης (ιός Ebstein-Barr, EBV), τον ιό CMV (μεγαλοκυτταροϊό) και άλλους.
- Αυτοάνοσες παθήσεις: Στις αυτοάνοσες παθήσεις, ο οργανισμός του ασθενούς παράγει παθολογικά αντισώματα τα οποία επιτίθενται κατά των δικών του οργάνων. Στις αυτοάνοσες ηπατίτιδες το ανοσολογικό σύστημα του οργανισμού προκαλεί βλάβες που οδηγούν σε αύξηση των ηπατικών ενζύμων. Επίσης οι αυτοάνοσες παθήσεις που προσβάλλουν το χοληφόρο σύστημα συνοδεύονται από αύξηση των ενζύμων.
- Μεταβολικές νόσοι του ήπατος: Στις ασθένειες αυτές συσσωρεύεται παθολογικά ένα στοιχείο στο συκώτι με τοξικό αποτέλεσμα, βλάβες στον ηπατικό ιστό και αύξηση των ενζύμων. Στην αιμοχρωμάτωση έχουμε συσσώρευση σιδήρου ενώ στη νόσο του Wilson υπάρχει κατακράτηση χαλκού στο συκώτι.
- Όγκοι του ήπατος και του χοληφόρου συστήματος.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες δεν αναγνωρίζεται τελικά η αιτία μιας αύξησης των ηπατικών ενζύμων στο συκώτι.
Η διεξοδική διερεύνηση για την αναγνώριση της αιτίας που προκαλεί αύξηση των ηπατικών ενζύμων είναι απαραίτητη. Η θεραπεία εξαρτάται από τη γενεσιουργό αιτία.
