Η αντίληψη ότι ορισμένα φαγητά προκαλούν έλκος στο πεπτικό σύστημα είναι πολύ διαδεδομένη. Ποια όμως είναι η πραγματικότητα;
Το έλκος στο πεπτικό σύστημα συμβαίνει κυρίως στο κάτω μέρος του στομαχιού και στο δωδεκαδάκτυλο. Για πολλά χρόνια υπήρχαν πολλές θεωρίες για το τι προκαλούσε το έλκος. Μεταξύ αυτών υπήρχε και η άποψη ότι τα φαγητά που έτρωγε ο ασθενής ήταν δυνατό να προκαλούν έλκος.
Τα φαγητά στο στομάχι προκαλούν αύξηση της έκκρισης των οξέων. Για το λόγο αυτό, επεκράτησε η εντύπωση ότι τα φαγητά που είναι όξινα, καυτερά και πικάντικα, είχαν ρόλο στην πρόκληση ή στην επιδείνωση του έλκους του πεπτικού συστήματος.
Όμως αυτό δεν έχει αποδειχθεί και έχει τεκμηριωθεί ότι οι κυριότερες αιτίες των περισσότερων περιπτώσεων έλκους είναι οι ακόλουθες:
- Η μόλυνση του στομαχιού με το βακτηρίδιο που ονομάζεται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
- Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ασπιρίνη, η δικλοφενάκη, η ιβουπροφένη.
- Ένα μικρό ποσοστό ελκών του πεπτικού συστήματος, προκαλείται από την υπερβολική έκκριση οξέων στο στομάχι ή από όγκους.
Τα φαγητά λοιπόν δεν είναι αιτία πρόκλησης έλκους στο στομάχι. Ο λόγος για τον οποίο παραμένει διαδεδομένη η άποψη ότι τα φαγητά προκαλούν έλκος, είναι διότι ο ρόλος του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, που είναι η σημαντικότερη αιτία έλκους, δεν έχει ακόμη εμπεδωθεί στο ευρύτερο κοινό.
Παρά το γεγονός ότι η ανακάλυψη του ρόλου του ελικβακτηριδίου ήταν μια πολύ σημαντική ιατρική εξέλιξη με εξαιρετικές θετικές επιπτώσεις, εντούτοις αυτό δεν έγινε ευρύτερα γνωστό. Έτσι η λανθασμένη αντίληψη για το ρόλο των φαγητών ακόμη παραμένει.
Επιπρόσθετα υπάρχει μια σύγχυση μεταξύ των συμπτωμάτων που προκαλεί η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και το έλκος. Κατά τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το περιεχόμενο του στομαχιού επανέρχεται, δηλαδή παλινδρομεί, προς το κάτω μέρος του οισοφάγου.
Τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η καούρα, ο πόνος, δυσκολίες στην κατάποση, πικρή γεύση στο στόμα, ρέψιμο, χρόνιος βήχας ή ακόμη το άσθμα. Η καούρα είναι ένα δυσάρεστο αίσθημα έντονου καψίματος που εντοπίζεται στην περιοχή κάτω από την αρχή του στέρνου στη μέση γραμμή μεταξύ των πλευρών.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση επιδεινώνεται μετά από το φαγητό και ιδιαίτερα όταν ο ασθενής ξαπλώνει. Ορισμένα φαγητά που έχουν αυξημένη οξύτητα ή που είναι καυτερά και πικάντικα, προκαλούν και επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
Αντίθετα, στο έλκος του στομαχιού και του δωδεκαδάκτυλου, τα συμπτώματα υποχωρούν και ο ασθενής ανακουφίζεται όταν τρώει και χειροτερεύουν μεταξύ των γευμάτων. Το έλκος χαρακτηρίζεται από πόνο στο πάνω μέρος της κοιλιάς και μπορεί να συνοδεύεται από αιμορραγία που είναι αιτία αιματέμεσης ή και μαύρων κοπράνων κατά την αφόδευση (μέλαινα κένωση ή αιματοχεσία).
Βλέπουμε λοιπόν ότι στην περίπτωση που υπάρχει σ' ένα ασθενή έλκος του πεπτικού συστήματος, πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγονται τα μη στεροειδή αναλγητικά φάρμακα και να εξετασθεί κατά πόσο υπάρχει μόλυνση με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού για να δοθούν αντιβιοτικά που θα εξαλείψουν το μικρόβιο.
Στην περίπτωση που ο ασθενής έχει γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, πρέπει να αποφεύγονται τα φαγητά και ποτά που επιδεινώνουν ή προκαλούν τα συμπτώματά του και να εξετασθούν οι άλλες μορφές θεραπείας που πιθανόν να απαιτούνται.
