Τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα και οι γενετικά τροποποιημένοι εισέρχονται όλο και περισσότερο στη ζωή μας. Βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου η πρόοδος που επιτεύχθηκε στη γενετική επιστήμη επιτρέπει την παραγωγή τροφίμων και οργανισμών με τροποποίηση του γονιδιακού ή κληρονομικού κώδικα. 

Οι σημαντικές εξελίξεις με τις τροποποιήσεις γονιδίων για παραγωγή νέων τροφίμων και άλλων προϊόντων πιθανόν να  προσφέρουν οφέλη για την ανθρωπότητα. Ωστόσο οι κίνδυνοι δεν πρέπει να μας διαφεύγουν.  Δεν είμαστε ακόμα σε θέση σήμερα ν' αντιληφθούμε πόσο μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι αυτοί και τι μπορεί να κρύβει το μέλλον μετά από τις τροποποιήσεις αυτές που προκαλεί  ο άνθρωπος πάνω στη φύση. 

Σήμερα με τη σύγχρονη τεχνολογία γενετικής μηχανικής μπορούν να παραχθούν φυτά και ζώα ή ψάρια που να έχουν νέα χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορεί ν' αφορούν την ανθεκτικότητα τους στις ασθένειες, στα παράσιτα, την ταχύτητα ανάπτυξης τους, την εμφάνισή τους ή ακόμα και τη γεύση τους.

Είναι επίσης γεγονός ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα έχουν ένα δυνητικό ρόλο να παίξουν στη γεωργία, στην κτηνοτροφία, στην ιχθυοκαλλιέργεια, στην συντήρηση των δασών και γενικά στην διατροφή επί παγκοσμίου κλίμακας.

Σκεφτείτε για παράδειγμα ένα είδος σολομού το οποίο τροποποιείται γενετικά για να μεγαλώνει γρήγορα. Μπορεί εύκολα το ψάρι αυτό, στη μεταλλαγμένη του μορφή, να εκτοπίσει και να θέσει σε κίνδυνο τον υπόλοιπο πληθυσμό των κανονικών ψαριών. 

Είναι πιθανόν σε αρκετές περιπτώσεις, ότι οι γενετικές τροποποιήσεις μπορεί να επιφέρουν άθελα, αλλαγές στους μικροοργανισμούς και του οικοσυστήματος, που να είναι φοβερά επικίνδυνες για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. 

Σκεφτείτε τι τρομακτικές επιπτώσεις θα μπορούσε να έχει ένας ιός ο οποίος αφού τροποποιηθεί για να ελέγχει τα έντομα, παρουσιάσει συμπεριφορές που μπορεί να είναι νοσηρές για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Οι επιστήμονες εδώ και χρόνια ανησυχούν για το φαινόμενο αυτό. Το κοινό, οι καταναλωτές όλο και περισσότερο αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που εγκυμονούν οι νέες αυτές εξελίξεις.

Η Οικολογική Εταιρεία της Αμερικής (The Ecological Society of America, ESA) έχει εκδώσει μια έκθεση σχετική με το θέμα. Η ESA είναι ένας μη κερδοσκοπικός, μη κρατικός και μη πολιτικός οργανισμός με καθαρά επιστημονική αποστολή που αποτελείται από περίπου 8.000 επιστήμονες. Ιδρύθηκε το 1915 και ασχολείται με θέματα της επιστήμης της οικολογίας δηλαδή της σχέσης μεταξύ των οργανισμών κάθε μορφής και του περιβάλλοντος τους στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον.

Η ESA στην βαρυσήμαντη της έκθεση τονίζει ότι ενώ υπάρχουν θετικά στην εξέλιξη αυτή εντούτοις οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και ότι χρειάζεται πολλή προσοχή ιδιαίτερα όταν πρόκειται για απελευθέρωση οργανισμών που είναι γενετικά τροποποιημένοι στο περιβάλλον.

Μεταξύ άλλων θεωρεί ότι οι διαδικασίες ανάπτυξης τέτοιων τροφίμων και οργανισμών πρέπει να υπόκεινται σε αυστηρούς και διαφανείς κανόνες επιστημονικής διαδικασίες. Οι επιπτώσεις για το περιβάλλον πρέπει να αναλύονται προσεκτικά και οι διαδικασίες να είναι ανοικτές και για μελέτη από το κοινό.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι γενετικά μεταλλαγμένοι οργανισμοί μπορούν να είναι επικίνδυνοι για το περιβάλλον και γι' αυτό να χρειάζονται περισσότερη προσοχή και διερεύνηση προτού αναπτυχθούν και χρησιμοποιηθούν. Τέτοιες περιπτώσεις είναι:

1. Όταν οι οργανισμοί μπορούν ν' αναπτυχθούν και πολλαπλασιαστούν μόνοι τους χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση

2. Όταν υπάρχει η πιθανότητα ανταλλαγής γενετικού υλικού μεταξύ του μεταλλαγμένου οργανισμού και του αρχικού μη μεταλλαγμένου οργανισμού

3. Όταν δεν υπάρχει αρκετή εμπειρία και πληροφόρηση για την σχέση και αλληλοεπίδραση μεταξύ του μεταλλαγμένου οργανισμού και του περιβάλλοντος

4. Όταν η γενετική τροποποίηση που έγινε δίνει στον νέο οργανισμό σημαντικό πλεονέκτημα επιβίωσης σ' ένα συγκεκριμένο περιβάλλον.

Οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που πιθανόν να προκαλούνται πρέπει να αναλύονται σχολαστικά για να ληφθούν μέτρα για την ελαχιστοποίησή τους.

Τέτοιες αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

1. Δημιουργία νέων ή ακόμη ισχυρότερων ή ανθεκτικότερων παθογόνων και βλαβερών οργανισμών

2. Μεγιστοποίηση των επιβλαβών ενεργειών βλαβερών οργανισμών που ήδη υπάρχουν μέσω νέων γενετικών συνδυασμών με τους μεταλλαγμένους οργανισμούς είτε αυτοί είναι ζώα ή φυτά

3. Πρόκληση αρνητικών φαινομένων  σε οργανισμούς ή μη βλαβερά έντομα, σε πουλιά και άλλα ζώα τα οποία αρχικά δεν ήταν μέσα στους στόχους για τους οποίους έγινε η παρέμβαση

4. Πρόκληση διαταραχών σε ορισμένα οικοσυστήματα

5. Απώλεια και αλλαγές στην φυσική ποικιλία και γενετική διαφοροποίηση που υπάρχει μέσα στις διάφορες μορφές ζωής.

Συμπερασματικά πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη μιας πολύ αυστηρής αξιολόγησης των κινδύνων, που μπορούν να προκαλέσουν οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί και τρόφιμα. 

Πρέπει η ανάπτυξη προς την κατεύθυνση αυτή να επιτευχθεί με την εφαρμογή κατάλληλων προτύπων ασφάλειας και ελέγχου των νέων προϊόντων που προκύπτουν. 

Με αυτό τον τρόπο μπορούν να αναπτυχθούν, χάρις στη σωστή επιστημονική πληροφόρηση και αξιολόγηση, γενετικά μεταλλαγμένοι οργανισμοί και τρόφιμα που να μην έχουν νοσηρές συνέπειες για το περιβάλλον ή ακόμη καλύτερα να έχουν θετικές επιπτώσεις πάνω σ' αυτό.