Τα μπαχαρικά και τα βότανα είναι πλούσια σε ωφέλιμες για την υγεία μας αντιοξειδωτικές ουσίες.
Είναι ταυτόχρονα σε θέση να παρεμποδίζουν τη φλεγμονή και τις βλάβες στους ιστούς που προκαλούν στον οργανισμό μας τα ψηλά επίπεδα ζαχάρου αίματος, ο διαβήτης και η γήρανση.
Όταν το ζάχαρο στο αίμα είναι ψηλό πέραν των κανονικών ορίων, λαμβάνει χώρα ένα βιοχημικό φαινόμενο που ονομάζεται γλυκοζυλίωση.
Στη γλυκοζυλίωση το ζάχαρο ενώνεται με πρωτεΐνες και σχηματίζει τα τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης που είναι γνωστά ως AGE (advanced glycation end products). Οι εν λόγω ενώσεις διεγείρουν το ανοσολογικό σύστημα προκαλώντας φλεγμονή και βλάβες στους ιστούς που σχετίζονται με το διαβήτη και τη γήρανση.
Στο διαβήτη, το χρόνια αυξημένο ζάχαρο αίματος επιδεινώνει το φαινόμενο της γλυκοζυλίωσης. Η ρύθμιση του ζαχάρου αίματος και η μείωση της δημιουργίας των ενώσεων
AGE λόγω γλυκοζυλίωσης, μειώνουν τον κίνδυνο για βλάβες που υφίστανται η καρδία και τα αγγεία (απόφραξη αρτηριών) λόγω διαβήτη και γήρανσης.
Επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών εξέτασαν σε εργαστηριακά πειράματα τις δυνατότητες που έχουν τα κοινά μπαχαρικά και βότανα για να παρεμποδίζουν τη δημιουργία των βλαβερών ενώσεων AGE.
Ανάλυσαν 24 κοινά μπαχαρικά και βότανα. Βρήκαν ότι υπάρχει μια άμεση σχέση μεταξύ του περιεχομένου τους σε φαινόλες (ισχυρές αντιοξειδωτικές ενώσεις) και της ιδιότητας τους να παρεμποδίζουν τις ενώσεις AGE που προκαλούνται από το διαβήτη και τη γήρανση.
Μεταξύ των ισχυρότερων μπαχαρικών και βοτάνων σε αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες βρέθηκαν να είναι τα ακόλουθα:
- Γαρύφαλλο (μοσχοκάρφι)
- Ground Jamaican allspice
- Κανέλα
- Φασκομηλιά
- Μαντζουράνα
- Εστραγκόν (δρακόντιο, αρτεμισία ή σταχούρι)
- Δεντρολίβανο
- Μαύρο πιπέρι
Οι εργαστηριακές ισχυρές δράσεις εναντίον της δημιουργίας των ενώσεων AGE που οι Αμερικανοί ερευνητές βρήκαν ότι έχουν τα μπαχαρικά και τα βότανα, στηρίζονται από θετικές για την υγεία επιδράσεις τους που τεκμηριώθηκαν από έρευνες σε πειραματόζωα. Για παράδειγμα, η κανέλα και τα αποστάγματα της αποδείχθηκαν να είναι σε θέση μειώνουν το ζάχαρο στο αίμα ποντικών.
Η κανέλα μειώνει τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα με διάφορους τρόπους δράσης. Μειώνει την ταχύτητα αδειάσματος του στομαχιού και μειώνει έτσι τις απότομες αυξήσεις των συγκεντρώσεων ζαχάρου στο αίμα μετά από τα γεύματα. Επίσης βελτιώνει την αποτελεσματικότητα ή ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει μια ισχυρή και άμεση σχέση μεταξύ του περιεχομένου σε φαινόλες των κοινών βοτάνων και μπαχαρικών και της καταστολής της γλυκοζυλίωσης. Μπαχαρικά όπως το γαρύφαλλο και η κανέλα είχαν επίπεδα φαινολών που ήσαν 30% και 18% του ξηρού τους βάρους αντίστοιχα.
Η φασκομηλιά και η ρίγανη είχαν περιεκτικότητα σε φαινόλες 8% και 6% του ξηρού τους βάρους αντίστοιχα. Σε μούρα που φημίζονται ευρέως για τις αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες, οι συγκεντρώσεις φαινολών είναι μόνο περίπου 5% του ξηρού τους βάρους.
Τα μπαχαρικά και τα βότανα έχουν πολύ λίγες θερμίδες και είναι σχετικά φτηνά. Οι ειδικοί τονίζουν ότι είναι ένας πολύ καλός και ωφέλιμος τρόπος για να προσλαμβάνουμε από τη διατροφή μας σημαντικές συγκεντρώσεις αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ουσιών που όπως είδαμε σχετίζονται με ισχυρές ευεργετικές δράσεις σε διάφορους τομείς.
Η προσθήκη μπαχαρικών και βοτάνων στη διατροφή μπορεί να διπλασιάζει ή ακόμη να τριπλασιάζει την ιαματική και φαρμακευτική δύναμη ενός γεύματος, χωρίς να προσθέτει θερμίδες.
Είναι επίσης γεγονός ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν ευρέως μπαχαρικά και βότανα για χιλιάδες χρόνια. Η κατανάλωση τους είναι ασφαλής και εκτός από τις ωφέλιμες τους δράσεις δεν έχουν παρενέργειες όπως συμβαίνει με διάφορα φάρμακα.
Οι άνθρωποι είναι προτιμότερο αντί να βάζουν αλάτι στο φαγητό τους να το εμπλουτίζουν με μπαχαρικά, χόρτα και βότανα. Δυστυχώς, το υπερβολικό αλάτι που χαρακτηρίζει τη διατροφή των ανθρώπων σήμερα είναι πηγή πολλών κακών για την υγεία (ψιλή πίεση).
Επειδή διάφορες φαινόλες από μπαχαρικά και βότανα απορροφώνται με διαφορετικό τρόπο από τον οργανισμό και επειδή οι εν λόγω φαινόλες δρουν με διαφορετικούς μηχανισμούς είναι πιθανόν ότι μια ποικιλία από μπαχαρικά και βότανα στη διατροφή, μπορούν να μεγιστοποιούν το όφελος για την υγεία μας.
