Τι είναι το σκόρδο

Το σκόρδο προέρχεται από το φυτό Allium sativum, έχει έντονα καυστική γεύση, δυνατή οσμή και έχει μορφή βολβών που αποτελούνται από μικρότερες σκελίδες.

Το σκόρδο χρησιμοποιήθηκε παραδοσιακά όχι μόνο στη μαγειρική τέχνη πολλών λαών αλλά και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Θεωρείτο αποτελεσματικό για την καταπολέμηση του κρυολογήματος και των μολύνσεων.

Παράλληλα όμως χρησιμοποιήθηκε, μέσα στα πλαίσια της δεισιδαιμονίας των ανθρώπων, για την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων ή και των βρικολάκων. 

Αναμφίβολα το σκόρδο είναι από τα πλέον δημοφιλή φυσικά, φυτικά θεραπευτικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο. Επιπρόσθετα όμως, οι επιστήμονες έχουν κάνει εκτεταμένες έρευνες για το φυτό αυτό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά χρήσιμα στοιχεία για τον τρόπο δράσης και αποτελέσματά του.

1. Ποιες οι δράσεις του σκόρδου;

Το σκόρδο παίρνει τη χαρακτηριστική οσμή του από τις θειούχες ενώσεις που περιέχει. Φαίνεται επίσης ότι τα ευεργετικά του αποτελέσματα οφείλονται στις ενώσεις αυτές.

Όταν μια σκελίδα σκόρδου κοπεί σε πολλά μικρά κομματάκια τότε αρχίζει μια χημική αντίδραση, της οποίας το τελικό παράγωγο είναι μια ουσία που ονομάζεται αλικίνη.

Η αλικίνη έχει αντι-βακτηριδιακές δράσεις. Έχει μάλιστα την ιδιότητα να θανατώνει επικίνδυνα βακτηρίδια στο στομάχι.

Επιπρόσθετα έρευνες έδειξαν ότι η αλικίνη μπορεί να μειώνει τη χοληστερόλη αίματος και ότι έχει αντι-πηκτική δράση.

Οι ιδιότητες αυτές συμβάλλουν στην ευεργετική προστατευτική δράση του σκόρδου πάνω στην καρδία.

Επιδημιολογικά δεδομένα υποστηρίζουν και πιθανές δράσεις του σκόρδου εναντίον του καρκίνου.

2. Σε τι ωφελεί το σκόρδο;

Το σκόρδο χρησιμοποιήθηκε για το καρδιακό σύστημα, για την καταπολέμηση των μολύνσεων, του κρυολογήματος, εναντίον του καρκίνου και εναντίον των τροφικών δηλητηριάσεων.

Παλαιότερα έχουν γίνει έρευνες, αλλά και σήμερα διεξάγονται νέες, οι οποίες ερεύνησαν τη προστατευτική δράση του σκόρδου πάνω στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Σύμφωνα με στοιχεία που προέκυψαν, η καθημερινή κατανάλωση φρέσκου σκόρδου ή ακόμη έτοιμων σκευασμάτων σαν συμπλήρωμα στη διατροφή, μπορούν να μειώσουν σε μέτριο βαθμό (μέχρι 9%) τη χοληστερόλη αίματος. Η αυξημένη χοληστερόλη αίματος είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου που προδιαθέτει στην εκδήλωση καρδιακών επεισοδίων.

Η ποσότητα σκόρδου που φάνηκε να είναι αποτελεσματική είναι το ισοδύναμο μιας σκελίδας ημερησίως.

Άλλες επιδημιολογικές έρευνες σε πληθυσμιακό επίπεδο, έδειξαν ότι οι άνθρωποι που έχουν συστηματικά σκόρδο μέσα στη διατροφή τους, έχουν λιγότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνο του στομαχιού, του χοντρού εντέρου και του προστάτη. 

Το σκόρδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί λόγω των αντι-βακτηριδιακών του ιδιοτήτων και στα φαγητά για να μειώσει τον κίνδυνο τροφικής δηλητηρίασης από επικίνδυνα μικρόβια.

Πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχουν και ειδικοί που αμφισβητούν τις πιο πάνω ευεργετικές δράσεις του σκόρδου.

Για παράδειγμα δεν αποδείχθηκε ακόμη μέχρι σήμερα ότι το σκόρδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη του καρκίνου. Επίσης αμφισβητείται το κατά πόσο μακροχρόνια μπορεί να προστατεύει το καρδιαγγειακό σύστημα.

Οι επιστημονικές έρευνες για τα επίμαχα αυτά ζητήματα που αφορούν το σκόρδο συνεχίζονται με αμείωτο ενδιαφέρον.

3. Οι κίνδυνοι

Το σκόρδο δεν έχει σημαντικούς κινδύνους. Απλά πρέπει να λαμβάνεται σε λογική ποσότητα.

Προβλήματα εμφανίζονται όταν κάποιος φαει περισσότερες από 5 σκελίδες την ημέρα. Στις ποσότητες αυτές το στομάχι αναστατώνεται, δημιουργείται φούσκωμα και καούρα στο στομάχι. Επίσης υπάρχουν άτομα που είναι αλλεργικά στο σκόρδο.

Οι ασθενείς που παίρνουν αντι-πηκτικά φάρμακα όπως για παράδειγμα το Warfarin, θα πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό τους εάν τρώνε σκόρδο.
Λόγω του ότι και το σκόρδο έχει αντιπηκτικές ιδιότητες, αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπ' όψη.

Οι ασθενείς με AIDS πρέπει επίσης να ενημερώνουν το γιατρό τους εάν τρώνε σκόρδο διότι μειώνει τη δράση ορισμένων φαρμάκων που χρησιμοποιούνται εναντίον του ιού HIV.

Επειδή παλαιότερα υπήρξαν προβλήματα (σοβαρά εγκαύματα), με σκευάσματα σκόρδου για εφαρμογή στο δέρμα, συστήνεται όπως πριν από την εφαρμογή τέτοιων σκευασμάτων να ζητείται η γνώμη του δερματολόγου.

Η συμβουλή του γιατρού για το σκόρδο χρειάζεται, διότι υπάρχουν ατομικές ιδιαιτερότητες (αλλεργίες, καούρα, αιμορραγική διάθεση, κ.α.), όπως και αλληλεπιδράσεις με φάρμακα που τυχόν λαμβάνονται.  

4. Πώς πρέπει να λαμβάνεται το σκόρδο;

Ο καλύτερος τρόπος είναι το σκόρδο να τρώγεται ωμό.
Όταν ψηθεί το σκόρδο, χάνει την ικανότητα να δημιουργεί την δραστική ουσία αλικίνη, η οποία είναι υπεύθυνη για τις ευεργετικές του επιδράσεις.

Η αλικίνη, η βιοδραστική ουσία στο σκόρδο, που ευθύνεται για τις ευεργετικές επιδράσεις και τη μυρωδιά του σκόρδου παράγεται από το σκόρδο όταν αυτό θρυμματίζεται ή κόβεται και έρχεται σε επαφή με τον αέρα, και έτσι προσδιδει πολύ περισσότερες αντιμικροβιακές, αντιβακτηριδιακές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις.

Υπάρχουν και φαρμακευτικά σκευάσματα, διαθέσιμα στα φαρμακεία τα οποία είναι επίσης αποτελεσματικά.

Υπάρχουν επίσης και χάπια (enteric coated), τα οποία προστατεύουν το ενεργό περιεχόμενο από το στομάχι και αφού αυτό απελευθερωθεί στο λεπτό έντερο, απορροφάται μεγιστοποιώντας τις ευεργετικές δράσεις του.

 

 

Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου, MD, PhD
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία
Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος
τ. Διευθυντής Παιδογκολογικής και Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία
Τηλ + 357 99 660 662 - Email This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Twitter @DrLoizos - Facebook https://www.facebook.com/DrLoizou/