Τα ψάρια είναι ωφέλιμα για την υγεία μας. Περιέχουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά όπως πρωτεΐνες, βιταμίνη D, σελήνιο και ωμέγα 3 λιπαρά οξέα.

Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα έχουν σημαντική δράση στην πρόληψη καρδιακών και άλλων παθήσεων. Για το λόγο αυτό συστήνεται η κατανάλωση τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα ψαριών που είναι πλούσια στα εν λόγω λιπαρά οξέα.

Παρά τις θετικές επιδράσεις των ψαριών στην υγεία μας υπάρχουν ορισμένα σημεία που πρέπει να προσεχθούν σχετικά με τοξικές ουσίες που κάποτε μπορεί να περιέχουν.

Πράγματι υπάρχουν ψάρια που μπορεί να περιέχουν ψηλές συγκεντρώσεις επικίνδυνων ουσιών όπως ο υδράργυρος, η διοξίνη, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια και άλλες.

Μερικά ψάρια περιέχουν ψευδάργυρο. Για τους άνδρες και τις γυναίκες που δεν είναι σε ηλικία τεκνοποίησης, δεν είναι ξεκάθαρο εάν η έκθεση στις συνήθεις συγκεντρώσεις που παρατηρούνται εξαιτίας κατανάλωσης ψαριών προκαλεί κάποιες αρνητικές για την υγεία συνέπειες.

Αντιθέτως στις εν λόγω ομάδες ανθρώπων, η κατανάλωση ψαριών έχει σημαντικά ωφελήματα λόγω μείωσης του κινδύνου θανάτου από καρδιακές παθήσεις που είναι η κυριότερη αιτία θανάτων. Για το λόγο αυτό η έκθεση στον υδράργυρο λόγω κατανάλωσης ψαριών δεν πρέπει να είναι σημαντικός λόγος ανησυχίας σε άνδρες κα σε γυναίκες που δεν βρίσκονται σε ηλικία τεκνοποίησης.

Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι το όφελος από την κατανάλωση ψαριών μεγιστοποιείται όταν καταναλώνουμε ποικιλία θαλασσινών ειδών, ψαριών διαφόρων ειδών και μαλακίων.

Οι επιδράσεις του υδράργυρου χρειάζονται μεγαλύτερη προσοχή σε βρέφη, σε μικρά παιδιά, σε γυναίκες που είναι έγκυες ή που θέλουν να αποκτήσουν παιδιά και σε γυναίκες που θηλάζουν. Πράγματι, ο υδράργυρος μπορεί να επηρεάζει τον εγκέφαλο του αναπτυσσόμενου εμβρύου, του βρέφους και του μικρού παιδιού.

Υπάρχουν 4 είδη ψαριών που συνήθως είναι πλούσια σε υδράργυρο. Αυτά είναι ο καρχαρίας, ο ξιφίας, ο μεγάλος κολιός και η χρυσή πέρκα. Είναι σημαντικό οι αρμόδιες αρχές της κάθε χώρας να διενεργούν ελέγχους για να γνωστοποιείται εάν τα ψάρια αυτά ή και άλλα περιέχουν ψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου.

Ο τόνος λευκού χρώματος, τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, ο ελεύθερος ή ο από ιχθυοκαλλιέργεια σολομός και οι γαρίδες περιέχουν πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις υδράργυρου. 

Οι ευάλωτες ομάδες στον υδράργυρο (βρέφη, μικρά παιδιά, γυναίκες που είναι έγκυες ή που θέλουν να τεκνοποιήσουν, μητέρες που θηλάζουν) πρέπει να προσέχουν από την κατανάλωση ψαριών που πιθανόν να έχουν ψηλές συγκεντρώσεις υδράργυρου.

Ωστόσο δεν πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση άλλων ψαριών τα οποία είναι πλούσια σε ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, που περιλαμβάνουν κυρίως το εικοσιπεντανοϊκό οξύ (EPA) και το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA). Τα εν λόγω οξέα, ιδιαίτερα το δοκοσαεξανοϊκό οξύ είναι σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των βρεφών και των μικρών παιδιών.

Οι διοξίνες και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια

Οι διοξίνες και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια μπορούν να συσσωρευτούν στη διατροφική αλυσίδα και αυτή περιλαμβάνει και τα ψάρια.

Τα επίπεδα των εν λόγω τοξικών ουσιών στα ψάρια, ελεύθερα και ιχθυοκαλλιέργειας είναι πολύ χαμηλά και ανάλογα με αυτά που υπάρχουν στο γάλα και στο κρέας.

Επειδή οι κίνδυνοι για την υγεία των τοξικών αυτών ουσιών στις συγκεντρώσεις που υπάρχουν στα ψάρια είναι ελάχιστοι, η απόφαση για την κατανάλωση ψαριών δεν πρέπει να επηρεάζεται. 

Τα άτομα που ψαρεύουν ψάρια από περιοχές που δεν ελέγχονται, είναι καλό να συμβουλεύονται τις αρμόδιες αρχές για το θέμα της περιεκτικότητας των ψαριών αυτών σε τοξικές ουσίες.

Παρά τις επισημάνσεις για μερικούς κινδύνους κυρίως από τον υδράργυρο, της κατανάλωσης ψαριών από συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες, δεν πρέπει να ξεχνούμε πόσο ευεργετούν την υγεία μας τα ψάρια.

Γενικά, τα ωφελήματα υπερτερούν κατά πολύ τους κινδύνους που είναι περιορισμένοι και εξουδετερώνονται, όταν λαμβάνονται απλές προφυλάξεις για τις ευάλωτες ομάδες.

 Είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε τις ευεργετικές για την υγεία επιδράσεις της κατανάλωσης ψαριών:

1. Τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα που υπάρχουν σε λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, οι σαρδέλες, η ρέγκα και ο κολιός βοηθούν στη μείωση της ψηλής πίεσης, του καρδιακού ρυθμού και μειώνουν διάφορους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για το καρδιαγγειακό σύστημα.
    
2. Η κατανάλωση ψαριών μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακή πάθηση, που είναι η πρώτη σε συχνότητα αιτία θανάτου σε άνδρες και γυναίκες.
    
3. Η κατανάλωση ψαριών συσχετίσθηκε επίσης με χαμηλότερο κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, κατάθλιψη και απώλεια των πνευματικών ικανοτήτων λόγω αύξησης της ηλικίας.
    
4. Σε έγκυες γυναίκες, σε γυναίκες που θηλάζουν και σε γυναίκες σε ηλικία τεκνοποίησης, η κατανάλωση ψαριών είναι σημαντική διότι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) είναι ευεργετικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου των βρεφών.