Για να μειωθούν οι θάνατοι και οι αναπηρίες που προκαλούνται από τα εγκεφαλικά επεισόδια χρειάζεται όσο το δυνατό ταχύτερη μεταφορά του ασθενούς σε νοσοκομείο μετά από την έναρξη των συμπτωμάτων και την εμφάνιση των πρώτων σημείων της πάθησης.

Παράλληλα είναι απαραίτητο στο νοσοκομείο που θα μεταφερθεί ο ασθενής να είναι δυνατή ή άμεση αντιμετώπιση. Αυτή πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει τη διενέργεια αξονικής τομογραφίας για να διαπιστωθεί εάν ο ασθενής παρουσιάζει ισχαιμικού ή αιμορραγικού τύπου εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% του συνόλου των περιπτώσεων αποπληξίας ενώ τα αιμορραγικά το 15%.

Η αξονική τομογραφία επιτρέπει να φανεί ποια από τις δύο μορφές εγκεφαλικών υπάρχει στον ασθενή. Η εν λόγω διαφοροποίηση είναι ζωτικής σημασίας για τη θεραπεία.

Για τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία που είναι σε θέση να διαλύει το θρόμβο αίματος που αποφράσσει μια αρτηρία δημιουργώντας ισχαιμία και νέκρωση στον εξαρτώμενο από αυτήν εγκεφαλικό ιστό. Πρόκειται για το φάρμακο tPA (tissue Plasminogen Activator) το οποίο μπορεί να διαλύει το θρόμβο και να περιορίζει έτσι τις βλάβες λόγω απόφραξης αρτηρίας στον εγκέφαλο.

Δυστυχώς υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους δεν επιτυγχάνεται η μείωση των θανάτων και αναπηριών λόγω εγκεφαλικών:

1. Ο πρώτος είναι διότι οι ασθενείς ή τα άτομα του περιβάλλοντος τους δεν γνωρίζουν και έτσι δεν αντιλαμβάνονται έγκαιρα τα σημεία και συμπτώματα των εγκεφαλικών επεισοδίων. Για αυτό οι ασθενείς καθυστερούν να φθάσουν στο νοσοκομείο
    
2. Ο δεύτερος λόγος είναι η καθυστέρηση που παρατηρείται στα νοσοκομεία για την άμεση αντιμετώπιση των εγκεφαλικών με τη διενέργεια αξονικού τομογράφου και χορήγηση της αντιθρομβωτικής θεραπείας tPA. Η ταχύτητα χορήγησης της εν λόγω θεραπείας έχει καθοριστικό ρόλο στο ποσοστό θανάτων και αναπηριών μετά από εγκεφαλικό ισχαιμικό επεισόδιο.

Για να είναι επιτυχής η αντιθρομβωτική θεραπεία με το φάρμακο tPA, επιβάλλεται να χορηγείται εντός 3 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Η αξονική τομογραφία πρέπει να γίνεται εντός 25 λεπτών από την εισαγωγή σε νοσοκομείο ασθενούς με υποψία εγκεφαλικού επεισοδίου ανεξάρτητα από την ώρα έναρξης των συμπτωμάτων τους.

Μια έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέδειξε τις δυσκολίες και ανεπάρκειες που υπάρχουν στον τομέα της αντιμετώπισης των εγκεφαλικών επεισοδίων. Οι Αμερικάνοι γιατροί από το πανεπιστήμιο της Βορείου Καρολίνας, μελέτησαν τις περιπτώσεις 15.277 ασθενών, που υπέστησαν αποπληξία.

Τα ευρήματα τους έδειξαν ότι λιγότεροι από 25% έφθασαν σε νοσοκομείο εντός 2 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων τους. Ακόμη χειρότερα, από αυτούς μόνο 24% υποβλήθηκαν σε αξονική τομογραφία εντός 25 λεπτών από την εισαγωγή τους σε νοσοκομείο.

Βλέπουμε λοιπόν ότι σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα, που είναι τα εγκεφαλικά επεισόδια και τα οποία αποτελούν την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες, παρατηρούνται σοβαρές ανεπάρκειες.

Εάν στις Ηνωμένες Πολιτείες παρατηρούνται αδυναμίες έγκαιρης μεταφοράς των ασθενών σε νοσοκομεία, διενέργειας αξονικής τομογραφίας στα συστηνόμενα χρονικά πλαίσια και χορήγησης της αντιθρομβωτικής θεραπείας, σε άλλες χώρες ποια είναι η κατάσταση;

Η αναγνώριση της κατάστασης που επικρατεί σε κάθε χώρα έχει καθοριστική σημασία. Μόνο έτσι μπορούν αναγνωρισθούν οι αδυναμίες και ελλείψεις για να οργανωθούν σχέδια δράσης επίλυσης τους.

Η έγκαιρη αναγνώριση των σημείων και συμπτωμάτων του εγκεφαλικού επεισοδίου από τον ασθενή ή από τα άτομα του περιβάλλοντος του, η άμεση μεταφορά του σε νοσοκομείο, η διενέργεια αξονικής τομογραφίας εντός 25 λεπτών από την εισαγωγή σε νοσοκομείο ασθενούς με υποψία εγκεφαλικού και η χορήγηση της αντιθρομβωτικής θεραπείας με το φάρμακο tPA σε ασθενείς με ισχαιμικό εγκεφαλικό, είναι σε θέση να μειώνουν τον αριθμό των θανάτων και των αναπηριών λόγω αποπληξίας.

Υπενθυμίζουμε ότι τα σημεία και συμπτώματα των εγκεφαλικών επεισοδίων έχουν το χαρακτηριστικό ότι συμβαίνουν ξαφνικά και εξελίσσονται γρήγορα. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα ακόλουθα που είναι καλό να γνωρίζετε:

1. Ξαφνικό μούδιασμα ή αδυναμία του προσώπου, των χεριών ή των ποδιών, ιδιαίτερα στη μια μεριά του σώματος
    
2. Ξαφνική σύγχυση, δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση του λόγου
    
3. Ξαφνική δυσκολία στην όραση, στο ένα ή και στα δύο μάτια
    
4. Ξαφνική δυσκολία στο περπάτημα, ζαλάδα, απώλεια της ισορροπίας ή του συντονισμού
    
5. Ξαφνικός πονοκέφαλος χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένος λόγος

Εάν βρίσκεστε κάπου και ένα άτομο παρουσιάζει σημεία ή συμπτώματα συμβατά με εγκεφαλικό επεισόδιο (ξαφνικά δεν μπορεί να μιλά ή να κινεί το πόδι ή το χέρι από τη μια μεριά του σώματος ή εάν φαίνεται ότι παθαίνει παράλυση του προσώπου στη μια μεριά), τότε πρέπει άμεσα να καλέσετε γιατρό και τις υπηρεσίες επειγόντων περιστατικών.