Τα δέντρα στην κορυφή του βουνού, για να αντεπεξέλθουν στις ισχυρές δυνάμεις των ανέμων, λυγίζουν κάποτε περισσότερο και κάποτε λιγότερο. Προσαρμόζονται για να μπορούν να επιβιώνουν στις δύσκολες δοκιμασίες που τους επιβάλλει η φύση.

Η προσαρμοστικότητα των ανθρώπων, με ανάλογο τρόπο, τους επέτρεψε να επιβιώσουν, να αναπτυχθούν και να φτάσουν σε πολύ υψηλούς στόχους. Οι ικανότητες προσαρμογής και ευελιξίας, είναι χαρακτηριστικά που οδηγούν σε επιτυχίες.

Είναι γεγονός ότι η ικανότητα προσαρμογής στις δύσκολες και αντίξοες καταστάσεις είναι διαφορετική από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ωστόσο είναι κάτι που μπορεί ο κάθε ένας από εμάς να καλλιεργήσει και να αναπτύξει, ανεξάρτητα από το αρχικό του επίπεδο.

Δεν είναι βέβαια θέμα μιας συνταγής για επιτυχία. Ούτε και για κάτι βραχυπρόθεσμο. Πρόκειται για μια μακροχρόνια προσπάθεια, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αλλαγή τρόπου σκέψης, αντιμετώπισης και δράσης, με στόχο την ενίσχυση της προσαρμοστικότητας ενώπιον των κάθε μορφής δύσκολων καταστάσεων που εμφανίζονται καθημερινά.

Η προσαρμοστικότητα είναι το σύνολο των ικανοτήτων και ψυχικών δυνάμεων που ενεργοποιούν οι άνθρωποι για να αντιδρούν και να αντιμετωπίζουν με ευελιξία και καλό τρόπο τις αντιξοότητες, το στρες, τις τραυματικές ή δραματικές καταστάσεις που συναντούν στη ζωή τους.

Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα με ισχυρές ικανότητες προσαρμοστικότητας, επωφελούνται μεταξύ άλλων και από τα ακόλουθα:

1. Η περίοδος αμηχανίας και απραξίας μετά από μια κρίση που τους προκύπτει είναι παροδική και μικρής διάρκειας
    
2. Διατηρούν μια αισιόδοξη προσέγγιση ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές
    
3. Πιστεύουν συνεχώς ότι θα καταφέρουν να ξεπεράσουν τις δυσκολίες αλλά ταυτόχρονα ενεργούν ευφάνταστα, ευλύγιστα χωρίς να παραβιάζουν τις βασικές τους αρχές, για να φτάσουν εκεί που θέλουν
    
4. Θεωρούν κάθε δυσκολία ως μια ευκαιρία μάθησης
    
5. Ακόμα και στις δυσκολότερες καταστάσεις, προσπαθούν να αναγνωρίζουν τα θετικά
    
6. Συγχωρούν ευκολότερα, γυρίζουν σελίδα πιο γρήγορα και χαρακτηρίζονται από ισχυρές δυνατότητες συναισθηματικής επανάκαμψης
    
7. Διατηρούν μια καλή ψυχολογική λειτουργία και σωματική ευεξία παρά τα συναισθήματα λύπης, απελπισίας, ψυχικής καταπόνησης που τους κατακλύζουν και τα οποία αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία
    
8. Προστατεύονται περισσότερο από την κατάθλιψη, τις αγχώδεις διαταραχές, το μετατραυματικό σύνδρομο του στρες και ταυτόχρονα στηρίζουν τα υπόλοιπα άτομα της οικογένειας ή του περιβάλλοντος τους
    
9. Η καλύτερη τους ψυχολογική κατάσταση, τους προστατεύει από διάφορες σωματικές παθήσεις όπως καρδιοπάθειες και διαβήτη

Άτομα που έχουν λιγότερες ικανότητες προσαρμοστικότητας και ευελιξίας, έχουν συχνότερα τα ακόλουθα προβλήματα:

1. Δυσκολεύονται περισσότερο να ξεπεράσουν μια αντιξοότητα
    
2. Θεωρούν τους εαυτούς τους ως θύματα καταστάσεων και ανθρώπων
    
3. Η πίεση αποδιοργανώνει και αποδυναμώνει ευκολότερα την αποτελεσματικότητα σκέψης τους
    
4. Κινδυνεύουν περισσότερο από προβλήματα ψυχικής υγείας
    
5. Οι δυνατότητες επανάκαμψης τους μετά από τραυματικές εμπειρίες είναι λιγότερες
    
6. Η αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση τους, είναι πιο αδύναμες

Βλέπουμε λοιπόν ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χαρακτηριστικό και ιδιαίτερο σύνολο δυνατοτήτων προσαρμοστικότητας. Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο μπορεί να το καλλιεργεί, να το αναπτύσσει περισσότερο για να το έχει ως συνεχώς αναβαθμιζόμενο εφόδιο, που θα χρησιμοποιεί για να υπερβαίνει τα εμπόδια της ζωής με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Υπάρχουν μερικές βασικές αρχές που βοηθούν στην ενδυνάμωση της προσαρμοστικότητας των ανθρώπων.

Αποδοχή

Ζωή χωρίς δυσκολίες δεν γίνεται. Ο κάθε άνθρωπος θα έχει κατά τη διάρκεια της ζωής του, το δικό του μερίδιο ψυχικής και σωματικής καταπόνησης. Πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για τις δυσκολίες στη ζωή. Αποδεχτείτε ότι θα συμβούν.

Τα πράγματα συχνά δεν γίνονται όπως τα περιμένουμε ή τα προγραμματίζουμε. Να αναμένετε τις αλλαγές, τις τροποποιήσεις, την αβεβαιότητα. Όταν θα έλθουν, ενεργοποιείστε τις δυνάμεις σας για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση τους. Το ότι γνωρίζετε ότι θα υπάρξουν δυσκολίες και αβεβαιότητα του μέλλοντος, σας καθιστά πιο ήρεμους και έτοιμους.

Αισιοδοξία και ψυχραιμία

Μπροστά σε οποιαδήποτε δυσκολία, διατηρείτε την ψυχραιμία σας και παραμένετε αισιόδοξοι. Τα γεγονότα δεν αλλάζουν. Σημασία έχει με ποιο τρόπο εσείς θα διαχειριστείτε μια κρίση που αντιμετωπίζετε.

Η ψυχραιμία, η αισιοδοξία και η καλή διάθεση, σας βοηθούν να λαμβάνετε καλύτερες, ορθότερες αποφάσεις.

Ενεργείστε και σχεδιάστε

Τα προβλήματα συνήθως δεν φεύγουν μόνα τους. Αγνοώντας ή παραμελώντας τα, πιθανόν να τα επιδεινώνετε. Μη φοβάστε να ζητάτε βοήθεια.

Αναλύετε μια πρόκληση, προγραμματίζετε με προσοχή τις δράσεις σας και προχωρείτε γνωρίζοντας ότι συχνά ο δρόμος δεν είναι εύκολος. Η προσαρμογή δεν πρέπει να παραβιάζει τις αρχές σας. Για αυτό η προετοιμασία για την αντιμετώπιση των δυσκολιών και ο σχεδιασμός εναλλακτικών προσεγγίσεων ή λύσεων, είναι χαρακτηριστικά προσαρμοστικότητας που πρέπει να καλλιεργείτε. 

Βοήθεια και το δίκτυο κοινωνικών σχέσεων

Ένα ισχυρό δίκτυο θετικών σχέσεων με άμεσα μέλη τις οικογένειας ή συγγενείς αλλά και από φίλους, είναι ένα πολύτιμο εφόδιο σε δύσκολες στιγμές. Οι απόψεις, η συνεχής στήριξη και η συμπαράσταση τους, σας δίνουν μια άλλη προοπτική των καταστάσεων. Βοηθούν στο να ενεργήσετε και να προσαρμοστείτε ευκολότερα σε μια νέα κατάσταση πραγμάτων.

Επιπρόσθετα μην ξεχνάτε ότι οι άνθρωποι με καλά δίκτυα κοινωνικών και οικογενειακών σχέσεων, έχουν καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. 

Μαθαίνετε συνεχώς από τις εμπειρίες σας

Όσο πιο έμπειροι είστε, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να αντιμετωπίσετε ευφάνταστα, ευέλικτα και αποτελεσματικά μια νέα πρόκληση. Για αυτό, κάθε μέρα προσπαθείτε να μαθαίνετε καλά και να εφαρμόζετε τα διδάγματα που σας προσφέρει η ζωή.

Η ζωή είναι ένα μεγάλο, συνεχές σχολείο. Μην αφήνετε τις εμπειρίες σας, να περνούν χωρίς να να μαθαίνετε από αυτές. Μην ξεχνάτε τα διδάγματα που κερδίσατε από τις δικές σας εμπειρίες. Η προσαρμοστικότητα σας, έχει μόνο να κερδίζει από αυτά.

Μη σταματάτε να μαθαίνετε τον εαυτό σας

Μαζί με αυτά που μαθαίνετε για τους ανθρώπους, την κοινωνία και τις αλληλεπιδράσεις τους, μη σταματάτε ποτέ να αναλύετε τον εαυτό σας και μαθαίνετε όσο το δυνατό περισσότερα για εσάς τους ίδιους. Η αυτογνωσία, η μάθηση του δικού σας εαυτού, δεν πρέπει να σταματά ποτέ. Αναγνωρίζετε με ειλικρίνεια τα αδύνατα και δυνατά σημεία του χαρακτήρα σας, του εαυτού σας.

Μην υπερτιμάτε ούτε τα δυνατά αλλά και ούτε τα αδύνατα σας σημεία. Γνωρίζοντας τα ισχυρά σας σημεία, μπορείτε να εστιαστείτε στα αδύνατα σας και να προσπαθείτε διαχρονικά να τα βελτιώνετε. Η προετοιμασία αυτή θα ανεβάζει σε υψηλά επίπεδα την προσαρμοστικότητα και αποτελεσματικότητα σας.

Φροντίζετε τη σωματική σας υγεία

Η σωματική υγεία, η ευεξία, η προσαρμοστικότητα και αποτελεσματικότητα είναι αλληλένδετες. Όσο πιο καλά είστε σωματικά, τόσο πιο έτοιμοι θα είστε ψυχικά και διανοητικά, να αντιμετωπίσετε μια νέα πρόκληση.

Η υγιεινή διατροφή, ο καλός ύπνος, η τακτική σωματική άσκηση, η αποφυγή τοξικών συνηθειών όπως το κάπνισμα ή η αλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την καλή κατάσταση της σωματικής σας υγείας.

Βλέπετε το δάσος και όχι μόνο το δένδρο

Διατηρείτε τη συνολική εικόνα μια κατάστασης που αντιμετωπίζετε. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση, δίνει τις ορθές διαστάσεις του δικού σας προβλήματος. Μην πτοείστε από αυτά που νομίζετε για τους άλλους και επικεντρωθείτε με ενεργητικότητα στις διάφορες πτυχές των δικών σας καταστάσεων.

Μην αφήνετε τις αρνητικές σκέψεις, να σας παρασύραν σε ένα φαύλο κύκλο θλίψης και απραξίας. Πάρτε πρωτοβουλίες και οδηγείστε με ευελιξία και ανθεκτικότητα τον εαυτό σας διαμέσου των δύσκολων καταστάσεων.

Η προσαρμοστικότητα είναι μια ικανότητα απαραίτητη για επιτυχίες. Ανεξάρτητα από το πόσο δυνατοί ή αδύνατοι είστε σε αυτή, υπάρχουν τρόποι για να την καλλιεργείτε και να την αναπτύσσετε περισσότερο. Χρησιμοποιώντας τη σωστά, δεν έχετε παρά να κερδίζετε.