Η αύξηση καλής χοληστερόλης HDL στο αίμα συνοδεύεται από ευεργετικές επιδράσεις. Μειώνει τον κίνδυνο για καρδιακή πάθηση (στηθάγχη, έμφραγμα μυοκαρδίου), εγκεφαλικό επεισόδιο (αποπληξία), νεφρικά προβλήματα, συσχετίζεται με προστασία των πνευματικών ικανοτήτων και πιθανή μείωση του κινδύνου προσβολής από νόσο Αλτσχάιμερ.
Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι σήμερα έχουν καλή χοληστερόλη HDL στο αίμα, που είναι χαμηλότερη από 40 mg/dl. Τα επιθυμητά επίπεδα αίματος χοληστερόλης HDL είναι άνω των 40 mg/dl.
Στις γυναίκες η χοληστερόλη HDL πρέπει να είναι άνω των 50 mg/dl. Σε ασθενείς με παράγοντες, που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, ψηλότερα επίπεδα της χοληστερόλης HDL (55 mg/dl και άνω) σχετίζονται με χαμηλότερη συχνότητα καρδιακών επεισοδίων. Ψηλότερες συγκεντρώσεις αίματος της HDL χοληστερόλης (60-70 mg/dl), βρέθηκαν να σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο για άνοια λόγω γήρανσης.
Η αύξηση της καλής χοληστερόλης στο αίμα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σε αντίθεση με την πρόοδο και επιτυχίες που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα της μείωσης της κακής χοληστερόλης LDL με τις στατίνες, δεν παρατηρήθηκε ανάλογη πρόοδος για την αύξηση της λιποπρωτεΐνης HDL. Τα φάρμακα που υπάρχουν και μπορούν να προσφέρουν μια αύξηση της εν λόγω πρωτεΐνης, συνοδεύονται συχνά από παρενέργειες.
Οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να αυξηθεί η HDL χοληστερόλη στο αίμα είναι οι ακόλουθοι:
- Μέτρια έως έντονη σωματική άσκηση: Αυξάνει μόνο λίγο την HDL χοληστερόλη
- Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (1 έως 2 ποτά ημερησίως), κατανάλωση ψαριών, Μεσογειακή διατροφή: Λίγη αύξηση της HDL
- Φιμπράτες (γεμφιμπροζίλη, φενοφιμπράτη): Τα φάρμακα αυτά είναι σε θέση να αυξάνουν λίγο την HDL (κατά περίπου 4 mg/dl) ενώ ταυτόχρονα μειώνουν την LDL χοληστερόλη, τη συνολική χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Η συνδυασμένη αυτή δράση των φιμπράτων μειώνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων κατά 25%. Όμως το 33% των ασθενών που λαμβάνουν φιμπράτες, παρουσιάζουν ανεπιθύμητες παρενέργειες: Πόνο στην κοιλιά, διάρροια, υπερβολικά αέρια εντέρου, ενοχλήσεις στομαχιού, εξάνθημα και σπανιότερα βλάβες στο συκώτι και στους μυς. Τα εν λόγω προβλήματα επιβάλλουν μεγάλη προσοχή στη χρήση των φιμπράτων
- Νιασίνη (βιταμίνη Β3): Η νιασίνη μπορεί να αυξάνει την HDL χοληστερόλη κατά περίπου 7 mg/dl. Οι παρενέργειες του φαρμάκου είναι ιδιαίτερα συχνές με τις παλαιότερες μορφές άμεσης απελευθέρωσης. Με τα νεότερα σκευάσματα βραδείας απελευθέρωσης του φαρμάκου, μειώνεται η συχνότητα των σημαντικών παρενεργειών που περιλαμβάνουν εξάψεις, γαστρεντερικές διαταραχές και προβλήματα στο συκώτι, στους μυς και στο δέρμα
Οι παρενέργειες που παρουσιάζουν τα φάρμακα που αυξάνουν την χοληστερόλη HDL στο αίμα, περιορίζει τη χρήση τους. Οι γιατροί είναι επιφυλακτικοί στο να τα χορηγούν. Προτιμούν να εστιάζονται περισσότερο στην μείωση της κακής χοληστερόλης LDL με τη χορήγηση των στατινών, που για δεκαετίες έχουν αποδειχθεί ως ασφαλή φάρμακα.
Ωστόσο η αύξηση της HDL επιδρά ανεξάρτητα από τη μείωση της LDL χοληστερόλης. Έχει τις δικές της ευεργετικές επιδράσεις σε διάφορα συστήματα και σε συνέργεια με τη μείωση της LDL χοληστερόλης προσφέρει αυξημένη προστασία από καρδιαγγειακά και άλλα προβλήματα.
Για τους λόγους αυτούς οι προσπάθειες για την αύξηση της HDL πρέπει να γίνονται. Ας μην ξεχνούμε ότι πολλοί άνθρωποι έχουν χαμηλή HDL, πράγμα το οποίο προτιμότερο είναι να αλλάξει.
Υπάρχουν σε εξέλιξη έρευνες για τη δημιουργία ασφαλών φαρμάκων, όπως οι στατίνες που θα είναι σε θέση να αυξάνουν την HDL. Περιμένοντας όμως είναι καλό να εξετάζεται με τους γιατρούς η δυνατότητα χορήγησης φαρμάκων για αύξηση της HDL κάτω από αυστηρή παρακολούθηση για αντιμετώπιση των παρενεργειών.
Σε ασθενείς με παράγοντες ψηλού κινδύνου για στεφανιαία νόσο της καρδίας ή για άλλες καρδιαγγειακές ασθένειες, η αύξηση της HDL (πάνω από 55 mg/dl) πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό στόχο όπως η μείωση της LDL χοληστερόλης (κάτω από 70 mg/dl).