Η χοληστερόλη στο αίμα μπορεί να αυξάνεται για λόγους που έχουν σχέση με την κληρονομικότητα, το φύλο, την ηλικία, τον τρόπο ζωής, τη διατροφή, μερικές ασθένειες, την παχυσαρκία, το κάπνισμα και το αλκοόλ.
Ο ασθενής με ψηλή χοληστερόλη αίματος, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να λάβει μέτρα σε σχέση με τον τρόπο ζωής και διατροφής του και να επιτύχει την πτώση της. Ωστόσο υπάρχουν και άλλες αιτίες υπερχοληστερολαιμίας στις οποίες ο ασθενής από μόνος του δεν μπορεί να αντιμετωπίσει και πιθανόν να χρειαστεί ειδική φαρμακευτική ή άλλη αγωγή.
Στους αμετάβλητους παράγοντες που αυξάνουν τη χοληστερόλη στο αίμα, δηλαδή που είναι ανεξάρτητοι από τη θέληση του ασθενή περιλαμβάνονται:
1. Γονίδια και οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία: Στην οικογενειακή υπερχοληστερολαιμία συγκεκριμένα γονίδια προκαλούν αύξηση της χοληστερόλης αίματος. Σε οικογένειες με τα εν λόγω γονίδια υπάρχει ιστορικό συγγενών πρώτου βαθμού (αδέλφια, πατέρας, μητέρα, παιδιά) που σε μη προχωρημένη ηλικία παρουσίασαν στεφανιαία νόσο της καρδίας (στηθάγχη, έμφραγμα μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια) ή αποπληξία (εγκεφαλικό επεισόδιο). Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν ο πατέρας ή ο αδελφός κάποιου ατόμου παρουσίασε μια τέτοια πάθηση σε ηλικία κάτω των 55 ετών. Επίσης ισχύει το ίδιο εάν η μητέρα ή η αδελφή του παρουσίασε παθήσεις αυτού του είδους σε ηλικία κάτω των 65 ετών. Άτομα που έχουν αδέλφια ή γονείς με ψηλή χοληστερόλη οι πιθανότητες να έχουν και τα ίδια ψηλή χοληστερόλη είναι περισσότερες
2.
Το φύλο: Οι άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάζουν υπερχοληστερολαιμία παρά οι γυναίκες
3. Η ηλικία: Η αύξηση της ηλικίας συνοδεύεται από μεγαλύτερο κίνδυνο υπερχοληστερολαιμίας και αθηρωμάτωσης
4. Η πρόωρη εμμηνόπαυση: Σε γυναίκες που η εμμηνόπαυση συμβαίνει νωρίς είναι πιθανότερο να έχουν ψηλή χοληστερόλη σε σύγκριση με άλλες γυναίκες
5. Εθνική προέλευση: Σε μερικές χώρες (Ινδία, Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Σρι Λάνκα) υπάρχουν αυξημένα ποσοστά ανθρώπων με ψηλή χοληστερόλη.
Στους μεταβλητούς παράγοντες υπερχοληστερολαιμίας, δηλαδή που μπορούν να επηρεασθούν από τον τρόπο ζωής του ασθενούς περιλαμβάνονται:
- Η διατροφή: Είναι τα κορεσμένα λίπη ζωικής προέλευσης που συμβάλλουν στην αύξηση της χοληστερόλης αίματος. Στα εν λόγω λίπη περιλαμβάνονται: Κόκκινα κρέατα, αλλαντικά, γαλακτοκομικά προϊόντα κανονικής περιεκτικότητας σε λιπαρά, υδρογονοποιημένα λίπη, δηλαδή στα φυτικά λίπη προσθέτουν μόριο υδρογόνου για να τα κάνουν πιο στερεά (τρανς λίπη), κρόκος του αυγού, γλυκίσματα, κέικ, μερικά θαλασσινά (καλαμάρια, σουπιές, οχταπόδια) και άλλα. Ωστόσο πρέπει να επισημανθεί ότι η συμβολή της διατροφικής χοληστερόλης στην αύξηση της χοληστερόλης αίματος είναι περιορισμένη. Το μεγαλύτερο μέρος της χοληστερόλης στο αίμα παράγεται από το συκώτι.
- Η καθιστική ζωή: Οι άνθρωποι που τις περισσότερες ώρες κάθονται ή ξαπλώνουν και που δεν κάνουν τακτική σωματική άσκηση έχουν σημαντικά ψηλότερα επίπεδα αίματος κακής χοληστερόλης LDL και χαμηλότερα επίπεδα της καλής χοληστερόλης HDL
- Το βάρος σώματος: Οι παχύσαρκοι έχουν συχνότερα ψηλότερη LDL και χαμηλότερη HDL χοληστερόλη που δεν είναι καλό για την καρδία, τον εγκέφαλο και άλλα όργανά τους
- Το κάπνισμα: Στους καπνιστές παρατηρείται συχνά σημαντική αύξηση της κακής χοληστερόλης LDL
- Το αλκοόλ: Η υπερβολική τακτική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει συνήθως κατά πολύ την LDL χοληστερόλη και μειώνει την HDL χοληστερόλη.
Υπάρχουν ασθένειες που αυξάνουν τα επίπεδα στο αίμα της χοληστερόλης και ιδιαίτερα της κακής χοληστερόλης LDL. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
- Ο σακχαρώδης διαβήτης
- Η υπέρταση, δηλαδή η ψηλή πίεση
- Ορισμένες νεφροπάθειες
- Μερικές παθήσεις του ήπατος
- Ο υποθυρεοειδισμός.