Η νικοτίνη βοηθά στον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Επίσης συμβάλλει στην ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των καρκίνων και τους καθιστά έτσι πιο επιθετικούς.

Οι καρκινογόνες ουσίες του καπνού, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την καρκινοποίηση των κυττάρων. Η νικοτίνη ενώ η ίδια δεν είναι καρκινογόνος, έχει τη σημαντική ικανότητα να προάγει τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων που σχηματίζουν έτσι κακοήθεις όγκους.

Μέχρι σήμερα δεν ήταν γνωστοί οι μηχανισμοί με τους οποίους η νικοτίνη ασκούσε τις προκαρκινικές της δράσεις. Η κατανόηση των εν λόγω μηχανισμών θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερες αντικαρκινικές θεραπείες. 

Για να ρίξουν φως στο ζήτημα, ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Νοτίου Φλώριδας, τοποθέτησαν σε καλλιέργειες κυττάρων καρκίνου του πνεύμονα, ποσότητα νικοτίνης ίση με αυτή που περιέχεται στο αίμα ατόμου που καπνίζει ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα κύτταρα άρχισαν να πολλαπλασιάζονται.

Οι ερευνητές στη συνέχεια εξέτασαν σε μοριακό επίπεδο τι κάνει η νικοτίνη. Διαπίστωσαν ότι προκαλεί τη σύνδεση του μορίου Raf-1 με την πρωτεΐνη Rb.

Η εν λόγω πρωτεΐνη έχει καθοριστικό ρόλο στην καταστολή των καρκίνων. Η δέσμευση της από το μόριο Raf-1 την αδρανοποιεί γεγονός που επιτρέπει τον ταχύτερο πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων και την προοδευτική εξάπλωση των καρκίνων.

Στους καρκίνους που μελετήθηκαν, το 80% είχε ανώμαλα ψηλά επίπεδα δεσμεύσεων του μορίου Raf-1 και της πρωτεΐνης Rb. Το γεγονός αυτό στηρίζει τη θέση ότι η νικοτίνη προάγει τους καρκίνους προκαλώντας τις εν λόγω δεσμεύσεις.

Τα ευρήματα βοηθούν στην κατανόηση του γεγονότος ότι η χημειοθεραπεία για καρκίνο του μαστού είναι λιγότερο αποτελεσματική σε άτομα που καπνίζουν και στο ότι ο καπνός του τσιγάρου βοηθά την ανάπτυξη πολλών διαφορετικών τύπων καρκίνου.

Μια υποσχόμενη θεραπευτική αντιμετώπιση της προκαρκινικής δράσης της νικοτίνης, είναι η αποτροπή της σύνδεσης της νικοτίνης στους υποδοχείς στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων. Κάτι τέτοιο θα σταματούσε τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του καρκίνου σταματώντας έτσι την ανάπτυξη του.

Σε πειράματα στο εργαστήριο, η πιο πάνω ιδέα αυτή εφαρμόστηκε με επιτυχία. Όμως είμαστε πολύ μακριά ακόμη από την ανάπτυξη και δοκιμή φαρμάκων με αυτή τη βάση στον άνθρωπο. 

Συνοπτικά βλέπουμε ότι η νικοτίνη, ενώ η ίδια δεν είναι καρκινογόνος, λειτουργεί ως παράγοντας αναπτύξεως για τους καρκίνους που προκαλούνται από τις άλλες καρκινογόνες ουσίες του καπνού του τσιγάρου και των υπόλοιπων καπνιστικών προϊόντων.

Περιμένοντας νέες θεραπείες που θα παρεμποδίζουν τους παθολογικούς αυτούς μηχανισμούς, είναι προτιμότερο να αποφεύγουμε με κάθε τρόπο το ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα.