Ο καρκίνος του πέους είναι ασθένεια η οποία μπορεί να προληφθεί σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων. Η συχνότητα της νόσου παρουσιάζει μεγάλες διαφοροποιήσεις σε διάφορες περιοχές του κόσμου.

Στις αναπτυσσόμενες χώρες, το καρκίνωμα του πέους αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Αρκεί να αναφέρουμε ότι σε ορισμένες χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, το καρκίνωμα του πέους αποτελεί το 10% του συνόλου των καρκίνων.

Ο αριθμός των περιστατικών σε μια χώρα εξαρτάται από τα επίπεδα υγιεινής, τις πολιτιστικές και θρησκευτικές συνήθειες όπως επίσης και από κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση του αριθμού των νέων περιστατικών και στην καθυστέρηση διάγνωσης που οδηγεί σε χειρότερα θεραπευτικά αποτελέσματα.

Οι άνδρες που παρατηρούν, ότι υπάρχει μια πληγή ή ένας όγκος οποιουδήποτε μεγέθους στο πέος τους πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό, όπως επίσης εάν έχουν οποιεσδήποτε ασυνήθιστες εκκρίσεις υγρών, από το πέος ή απώλεια αίματος.

Έρευνες έχουν δείξει ότι άνδρες που βλέπουν ότι έχουν ανωμαλίες στο πέος τους, μπορεί να περιμένουν περισσότερο από 12 μήνες προτού συμβουλευτούν το γιατρό τους. Το γεγονός αυτό συμβάλλει στην καθυστέρηση της διάγνωσης, στην εξάπλωση του καρκίνου και σε χειρότερα θεραπευτικά αποτελέσματα.

Το γεγονός ότι η συχνότητα του καρκίνου του πέους παρουσιάζει μεγάλες διαφορές σε περιοχές του κόσμου, δείχνει ότι η ασθένεια είναι δυνατόν να προληφθεί. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης είναι η αποφυγή των παραγόντων, που είναι γνωστό ότι συμβάλλουν στη γένεση του καρκίνου αυτού.

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV έχει ενοχοποιηθεί για την πρόκληση καρκίνου του πέους αλλά και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η σεξουαλική συμπεριφορά με την αποφυγή πολλών ερωτικών συντρόφων, βοηθά στη μείωση της μετάδοσης του ιού HPV.

Όσο περισσότερο χρόνο διαρκεί η μόλυνση με τον ιό HPV, τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος πρόκλησης καρκίνου. Για το λόγο αυτό συστήνεται όπως η έναρξη της σεξουαλικής ζωής να μην αρχίζει νωρίς στη ζωή και όχι κατά την εφηβικά ηλικία. Έρευνες έχουν δείξει ότι το σεξ κατά την εφηβεία, αυξάνει ουσιαστικά τον κίνδυνο για σεξουαλικώς μεταδιδόμενες νόσους στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η μόλυνση με τον ιό HPV.

Το προφυλακτικό δεν προσφέρει καλή προφύλαξη κατά της μετάδοσης του ιού HPV. Ο ιός αυτός μπορεί να μεταδοθεί και με μόνο την επαφή του δέρματος. Το προφυλακτικό δεν είναι δυνατό να καλύπτει όλες τις επιφάνειες δέρματος που έρχονται σε επαφή κατά το σεξ.

Όμως δεν πρέπει να ξεχνούμε το γεγονός, ότι το προφυλακτικό προστατεύει από άλλες ασθένειες, που μεταδίδονται λόγω σεξ όπως για παράδειγμα το AIDS.

Η περιτομή είχε παλαιότερα προταθεί ως τρόπος πρόληψης του καρκίνου του πέους. Πράγματι είχε παρατηρηθεί ότι οι άνδρες με περιτομή, είχαν μικρότερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του πέους.

Σταδιακά όμως φάνηκε ότι οι λόγοι για τους οποίους οι άνδρες με περιτομή είχαν μικρότερο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο του πέους ήταν άλλοι. Οι άνδρες αυτοί για λόγους θρησκευτικούς και κοινωνικούς, έχουν τρόπο ζωής με λιγότερους σεξουαλικούς συντρόφους, δεν καπνίζουν και έχουν καλύτερη ατομική υγιεινή.

Σήμερα οι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι στις ανεπτυγμένες χώρες, η περιτομή μπορεί να είναι ένας τρόπος πρόληψης του καρκίνου του πέους.

Το κάπνισμα συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του πέους. Η αποφυγή του καπνίσματος είναι καθοριστικός παράγοντας για την πρόληψη όχι μόνο του καρκίνου του πέους αλλά και για άλλους καρκίνους όπως επίσης για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων.

Μερικές έρευνες έχουν δείξει ότι το σμήγμα (υλικό που μαζεύεται κάτω από την ακροποσθία) μπορεί να περιέχει καρκινογόνες ουσίες. Για το λόγο αυτό συστήνεται στους άνδρες που δεν έχουν κάνει περιτομή, να τραβούν προς τα πίσω την ακροποσθία και να πλένουν καλά τη βάλανο και την ολότητα του πέους τους. Σε περίπτωση που υπάρχει φίμωση ή δυσκολία τραβήγματος προς τα πίσω της ακροποσθίας τότε χρειάζεται ιατρική συμβουλή.

Τα εμβόλια εναντίον του ιού HPV μπορούν να βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου του πέους. Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων αυτών είναι σημαντικά καλύτερη, όταν γίνονται νωρίς στην εφηβική ηλικία των αγοριών. Οι οδηγίες για τη χορήγηση των εμβολίων αυτών για την πρόληψη του καρκίνου του πέους εξελίσσονται και λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο το οικονομικό κόστος, αλλά και τις συνέργειες, που αναπόφευκτα δημιουργούνται και για την πρόληψη και άλλων καρκίνων, που προκαλεί η οικογένεια των ιών HPV.

Η εφαρμογή των πιο πάνω προληπτικών μέτρων, μπορεί να μειώσει σε μεγάλο βαθμό, τον αριθμό των νέων περιστατικών καρκίνου του πέους. Δεν μπορεί όμως να αποτρέψει την εκδήλωση όλων των περιπτώσεων. Ορισμένοι άνδρες, παρά το γεγονός ότι δεν έχουν παράγοντες κινδύνου, θα προσβληθούν από καρκίνο του πέους.

Συνοπτικά θα τονίσουμε το γεγονός ότι ο καρκίνος του πέους είναι ένα σοβαρό πρόβλημα δημοσίας υγείας σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Αντίθετα στις ανεπτυγμένες χώρες ο καρκίνος αυτός είναι σχετικά σπάνιος.

Η εφαρμογή προληπτικών μέτρων όπως καλή ατομική υγιεινή, αποφυγή πολλών ερωτικών συντρόφων, έναρξη σεξουαλικής ζωής όχι στην εφηβική ηλικία αλλά όσο πιο αργά γίνεται, η αποφυγή του καπνίσματος, η χρήση προφυλακτικού, μπορούν να συμβάλουν σε σημαντική μείωση του κινδύνου προσβολής των ανδρών από καρκίνο του πέους και από ασθένειες που μεταδίδονται λόγω σεξ.