Ο καρκίνος του εγκεφάλου προσβάλλει συνήθως άτομα νεαρής ηλικίας. Ο πιο επικίνδυνος και ανθεκτικός στις θεραπείες καρκίνος του εγκεφάλου είναι το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα.

Το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα δεν είναι μόνο επικίνδυνο και ανθεκτικό στις θεραπείες αλλά παράλληλα είναι και η συχνότερη μορφή πρωτογενούς καρκίνου του εγκεφάλου στους ενήλικες.

Εκδηλώνεται σε νέους άνδρες και γυναίκες στην καλύτερη φάση της παραγωγικής τους ζωής. Αναπτύσσεται και ξαπλώνει γρήγορα. Ο μέσος όρος επιβίωσης των ασθενών με τις θεραπείες που υπήρχαν μέχρι σήμερα ήταν περίπου 12 μήνες.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφονται κάθε χρόνο τουλάχιστο 20.000 νέα περιστατικά. Το σύνολο των πρωτογενών καρκίνων του εγκεφάλου αποτελεί σχεδόν το 5% του συνόλου των καρκίνων. Το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα προσβάλλει 5 έως 7 ενήλικες σε 100.000 κάθε χρόνο.

Ιστορικά η πρώτη θεραπευτική αντιμετώπιση του πολύμορφου γλοιοβλαστώματος ήταν η χειρουργική επέμβαση. Η ολική αφαίρεση του όγκου αυτού από τον εγκέφαλο είναι εξαιρετικά δύσκολη. Για το λόγο αυτό οι υποτροπές μετά την επέμβαση ήσαν ο κανόνας και η χειρουργική επέμβαση δεν ήταν αρκετή για την επιβίωση των ασθενών.

Πριν 35 χρόνια αποδείχθηκε ότι η ακτινοθεραπεία ήταν αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του γλοιοβλαστώματος. Η προσθήκη της ακτινοθεραπείας μετά από τη χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του όγκου, αύξανε την επιβίωση των ασθενών.

Δυστυχώς παρόλα αυτά η επιβίωση των ασθενών στα 5 χρόνια μετά από χειρουργική επέμβαση και ακτινοθεραπεία, παρέμενε σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.

Τώρα για πρώτη φορά μετά από τις αρχικές επιτυχίες της ακτινοθεραπείας πριν 35 χρόνια, ένα νέο φάρμακο η τεμοζολομίδη (temozolomide, εμπορική ονομασία φαρμάκου: Temodal), αποδεικνύεται ότι μπορεί να προσφέρει και να αυξήσει την επιβίωση των ασθενών με πολύμορφο γλοιοβλάστωμα.

Σε μια μεγάλη έρευνα που έγινε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Έρευνας και Θεραπείας του Καρκίνου (EORTC) σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου του Καναδά, συμπεριλήφθηκαν 600 ασθενείς που είχαν διαγνωσθεί με πολύμορφο γλοιοβλάστωμα.

Οι ασθενείς με προοδευτικό, τυχαιοποιημένο τρόπο χωρίζονταν σε δύο ομάδες:

1. Η πρώτη ομάδα ελάμβανε μόνο την κλασσική θεραπεία δηλαδή χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του όγκου στο βαθμό που αυτό ήταν δυνατό και στη συνέχεια ακτινοθεραπεία εγκεφάλου (2 Gray κάθε μέρα, 5 μέρες την εβδομάδα για 6 εβδομάδες, συνολική δόση 60 Gray)
    
2. Η δεύτερη ομάδα ελάμβανε την κλασσική θεραπεία αλλά ταυτόχρονα κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας οι ασθενείς ελάμβαναν το φάρμακο τεμοζολομίδη (75 mg/m² ημερησίως, 7 μέρες της εβδομάδας για όλη τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας). Μετά το πέρας της ακτινοθεραπείας οι ασθενείς αυτοί συνέχιζαν να λαμβάνουν την τεμοζολομίδη (150-200 mg/m²  ημερησίως για 5 μέρες, για 6 κύκλους των 28 ημερών)

Κατά την έρευνα αυτή, εξεταζόταν επίσης το γονιδιακό περιεχόμενο των όγκων των ασθενών. Το γονίδιο MGMT όταν είναι αδρανοποιημένο στο πολύμορφο γλοιοβλάστωμα, σχετίζεται με μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιβίωσης των ασθενών. Το εν λόγω γονίδιο ευθύνεται για την παραγωγή ενός ενζύμου που εμπλέκεται στους μοριακούς μηχανισμούς επιδιόρθωσης του DNA.

Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σημαντική διαφορά όσον αφορά στην επιβίωση των ασθενών: Οι ασθενείς που ελάμβαναν τη θεραπεία με την τεμοζολομίδη, είχαν μια επιβίωση της τάξης του 26% στα δύο χρόνια. Οι ασθενείς που δεν έπαιρναν το φάρμακο είχαν μόνο 10% επιβίωση στα 2 χρόνια   Σε ασθενείς που είχαν την αδρανοποιημένη μορφή του γονιδίου MGMT και που λάμβαναν την τεμοζολομίδη, τα αποτελέσματα ήσαν πολύ καλύτερα σε σύγκριση με τους υπόλοιπους ασθενείς. Το ποσοστό επιβίωσης τους στα 2 χρόνια ανερχόταν μέχρι το 50%   Επιπρόσθετα φάνηκε ότι η χορήγηση του φαρμάκου δεν είχε παρενέργειες στο βαθμό που να επηρεάζεται σοβαρά η ποιότητα ζωής των ασθενών

Βλέπουμε ότι η χορήγηση της θεραπείας μπορεί να εξατομικευτεί σύμφωνα με τα μοριακά γονιδιακά χαρακτηριστικά του όγκου του κάθε ασθενούς. Στο πολύμορφο γλοιοβλάστωμα η ύπαρξη της αδρανοποιημένης μορφής του γονιδίου MGMT είναι προγνωστικός παράγοντας για την επιβίωση και δείκτης καλύτερης ανταπόκρισης στη χημειοθεραπεία.

Είναι η πρώτη φορά που αντικειμενικά τεκμηριώνεται η χρησιμότητα της χημειοθεραπείας στον καταστροφικό αυτό καρκίνο του εγκεφάλου. Η έρευνα αυτή πιθανόν να σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής στην αντιμετώπιση των καρκίνων του εγκεφάλου.