Η διαχρονική αύξηση των τιμών του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα, που ονομάζεται ταχύτητα PSA, είναι αδύναμος προάγοντας για την πρόβλεψη ότι ένας άνδρας, θα προσβληθεί από καρκίνο του προστάτη.

Επιπλέον, η ταχύτητα αύξησης του PSA, είναι δυνατόν να οδηγεί σε πολλές αχρείαστες βιοψίες του προστάτη.

Τα σημαντικά αυτά συμπεράσματα προέκυψαν από έρευνα σε 5.519 άνδρες που έγινε από γιατρούς του παγκοσμίως γνωστού αντικαρκινικού κέντρου Memorial Sloan-Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης.

Στην εργασία τους, οι ερευνητές δεν βρήκαν αποδείξεις που να στηρίζουν την εισήγηση για διεξαγωγή βιοψίας του προστάτη, σε άνδρες με αυξημένη ταχύτητα των συγκεντρώσεων στο αίμα του PSA και οι οποίοι, κατά τα άλλα δεν έχουν σημεία ή συμπτώματα, που επιβάλλουν τη διενέργεια μιας τέτοιας βιοψίας.

Με άλλα λόγια, εάν το ειδικό προστατικό αντιγόνο ενός ανδρός, παρουσίασε γρήγορη αύξηση στα χρόνια που προηγήθηκαν, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας εφόσον η ολική τιμή του PSA παραμένει χαμηλή και η κλινική εξέταση του ανδρός είναι κανονική.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες. Αποτελεί επίσης τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου λόγω καρκίνου στους άνδρες.

Το ειδικό προστατικό αντιγόνο είναι πρωτεΐνη που παράγεται από τα κύτταρα του προστάτη. Τα αυξημένα επίπεδα του PSA μπορεί να είναι ένδειξη ύπαρξης καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο δεν αποτελεί ένα τέλειο ανιχνευτικό εργαλείο, διότι άνδρες με χαμηλά ή ψηλά επίπεδα PSA μπορεί να έχουν ή να μην έχουν καρκίνο του προστάτη.     

Η μέτρηση του PSA χρησιμοποιείται ευρέως για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη. Ωστόσο η μέτρηση αυτή, σχετίστηκε με ψηλό ποσοστό λανθασμένων θετικών διαγνώσεων για καρκίνο.

Το αποτέλεσμα των μειονεκτημάτων της μέτρησης του PSA, είναι η διενέργεια αχρείαστων επεμβάσεων και θεραπειών στους άνδρες. Οι ανησυχίες και οι επιπλοκές που προκύπτουν, προκαλούν μεγάλη ψυχική και σωματική καταπόνηση σε πολλούς άνδρες.

Οι οδηγίες που υπάρχουν τώρα, για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη από διάφορους αρμόδιους οργανισμούς (National Cancer Center Network και American Urological Association) αναφέρουν ότι σε άνδρες με γρήγορη αύξηση των συγκεντρώσεων του PSA (αυξημένη ταχύτητα PSA), να γίνεται βιοψία για διάγνωση του καρκίνου. Συστήνουν αυτό να γίνεται, ακόμη και εάν δεν υπάρχουν άλλες ενδείξεις, ότι δυνατόν ο καρκίνος μπορεί να υπάρχει (αρχικά αυξημένο PSA, υποψίες που προκύπτουν από τη δακτυλική εξέταση του προστάτη).

Στην έρευνα από τη Νέα Υόρκη, συμπεριλήφθηκαν 5.519 άνδρες, ηλικίας 55 ετών και άνω, χωρίς προηγούμενο ιστορικό καρκίνου προστάτη, με φυσιολογική δακτυλική εξέταση του προστάτη και με αρχική τιμή της συγκέντρωσης του PSA στο αίμα, που ήταν 3 ng/ml ή χαμηλότερη.

Οι άνδρες κατανεμήθηκαν με τυχαιοποιημένο τρόπο να λαμβάνουν είτε τη φιναστερίδη είτε ένα εικονικό φάρμακο (πλασέμπο) για 7 χρόνια. Η φιναστερίδη είναι φάρμακο που πολύ συχνά χρησιμοποιείται για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.

Η έρευνα εστιάστηκε κυρίως στην ομάδα ανδρών που λάμβαναν το πλασέμπο, δηλαδή δεν έπαιρναν ενεργό φαρμακευτική ουσία. Οι άνδρες παρακολουθήθηκαν με ετήσιες μετρήσεις του PSA και με βιοψίες όταν οι τιμές του, ήσαν μεγαλύτερες από 4 ng/ml.

Μετά από τα 7 χρόνια παρακολούθησης, ζητήθηκε από τους άνδρες που δεν είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη, κατά πόσο συμφωνούσαν να τους γίνει μια βιοψία του τέλους της έρευνας.

Οι Νεοϋορκέζοι γιατροί, δεν βρήκαν σημαντική σχέση μεταξύ της ταχύτητας αύξησης του PSA και το αποτέλεσμα της βιοψίας, ακόμη κα μετά από την προσαρμογή σύμφωνα με τους παράγοντες κινδύνου, όπως η ηλικία, η φυλετική προέλευση και τα επίπεδα PSA. Ακόμη διαφάνηκε ότι δεν υπήρχε πρακτικά, καμία σχέση της αύξησης ταχύτητας του PSA με επιθετικό καρκίνο του προστάτη. Η τιμή του PSA από μόνη της, βρέθηκε ότι ήταν πολύ πιο καλός παράγοντας, που μπορούσε να προβλέψει το αποτέλεσμα της βιοψίας, απ' ότι η ταχύτητα αύξησης του PSA.

Τα εν λόγω αποτελέσματα δείχνουν την ανάγκη για αναθεώρηση των συστάσεων που ισχύουν τώρα.

Υπάρχουν επίσης έρευνες που δείχνουν ότι το PSA, παρουσιάζει φυσιολογικές διακυμάνσεις από μήνα σε μήνα. Είναι για το λόγο αυτό, που συστήνεται σε άνδρες, στους οποίους το PSA αυξήθηκε ξαφνικά, να περιμένουν περίπου 6 εβδομάδες, να ξανακάνουν το τεστ και μετά, αναλόγως να συμφωνούν ή όχι για τη διενέργεια βιοψίας.

Η νέα αυτή έρευνα σε μεγάλο αριθμό ανδρών, προσφέρει ακόμη ισχυρότερες αποδείξεις για το γεγονός ότι, η χρήση των αλλαγών του PSA ως βάση για τη σύσταση διενέργειας βιοψίας, οδηγεί σε πολύ περισσότερες αχρείαστες βιοψίες και ούτε βοηθά στο να ανακαλύπτονται νωρίτερα, επιθετικοί καρκίνοι του προστάτη, για τους οποίους απαιτείται έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Θα συγκρατήσουμε ότι οι άνδρες και οι γιατροί τους, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί προτού προχωρήσουν στην απόφαση για διενέργεια βιοψίας του προστάτη, με βάση μικρές αλλαγές του PSA.

Επίσης είναι καλό να γνωρίζουν, ότι υπάρχουν έρευνες και εμπειρογνώμονες που θεωρούν ότι η ταχύτητα αύξησης του PSA, από μόνη της, δεν προσφέρει για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, αλλά δημιουργεί περισσότερες ανησυχίες.