Το τεστ στο αίμα που ανιχνεύει το ειδικό προστατικό αντιγόνο PSA, γίνεται συχνά στους άνδρες με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη.

Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, στην Ιταλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες το τεστ αυτό έγινε σε περισσότερους από το 33% των υγιών ανδρών ηλικίας άνω των 50 ετών. Αντίθετα στο Ηνωμένο Βασίλειο μόνο 5% έχουν κάνει το εν λόγω τεστ.

Ο αριθμός των θανάτων λόγω καρκίνου του προστάτη δεν είναι μεγαλύτερος στο Ηνωμένο Βασίλειο παρά στις άλλες χώρες όπου το τεστ γίνεται σε ευρεία κλίμακα.

Υπάρχουν έρευνες που αμφισβητούν τη χρησιμότητα της ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη με το PSA.

Μάλιστα πολλοί ειδικοί δεν συμφωνούν ότι πρέπει σε υγιείς άνδρες χωρίς συμπτώματα, να γίνεται το τεστ PSA.

Σε άρθρο που δημοσιεύεται στο British Medical Journal, ο καθηγητής προληπτικής ιατρικής, Malcolm Law, υποστηρίζει ότι δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες έρευνες ή δεδομένα που να υποστηρίζουν ότι το τεστ PSA για σκοπούς ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη, είναι χρήσιμο ή ότι μειώνει τον αριθμό των θανάτων από την ασθένεια αυτή.

Αντίθετα υποστηρίζεται ότι το μόνο βέβαιο για το τεστ αυτό είναι ότι προκαλεί αχρείαστα προβλήματα και βλάβες στους ασθενείς όταν γίνεται για σκοπούς ανίχνευσης καρκίνου του προστάτη.

Το γεγονός ότι το PSA είναι ψηλό στο αίμα δεν σημαίνει ότι ο άνδρας έχει καρκίνο. Στις περιπτώσεις που υπάρχει καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, το PSA αυξάνεται όπως και στον καρκίνο.

Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του καρκίνου χρειάζεται βιοψία. Συχνά η βιοψία που γίνεται κάτω από αυτές τις περιστάσεις δείχνει ότι δεν υπάρχει καρκίνος αλλά καλοήθης υπερπλασία του προστάτη.

Ο καρκίνος του προστάτη εμφανίζεται σε μεγάλο αριθμό ανδρών. Η συχνότητα του αυξάνεται με την ηλικία. Όμως ο καρκίνος αυτός αναπτύσσεται με αργό ρυθμό στις πλείστες περιπτώσεις διότι είναι χαμηλού βαθμού καοήθειας και επιθετικότητας.

Στις περιπτώσεις αυτές εάν ο καρκίνος αφεθεί χωρίς θεραπεία δεν επηρεάζει τον άνδρα. Είναι πολύ πιθανό ο άνδρας να αποβιώσει για άλλο λόγο και όχι εξ αιτίας του καρκίνου του.

Σύμφωνα με τους επικριτές της διενέργειας του τεστ PSA για σκοπούς ανίχνευσης, το εν λόγω τεστ είναι αιτία διενέργειας αχρείαστων επεμβάσεων για σκοπούς βιοψίας στον προστάτη. Επίσης προκαλεί χωρίς λόγο ανησυχία και αγωνία στους άνδρες. Υπάρχει παράλληλα το ενδεχόμενο να γίνονται αχρείαστες επεμβάσεις στον προστάτη με επιπλοκές όπως ακράτεια ούρων, στυτικές δυσλειτουργίες και άλλες.

Η διενέργεια του τεστ PSA στους άνδρες για σκοπούς ανίχνευσης του καρκίνου του προστάτη δεν έχει τύχει της αυστηρής έρευνας που επιβάλλεται για να φανεί κατά πόσο μπορεί να προσφέρει καλύτερη αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη.

Σήμερα η αξία του για το σκοπό αυτό είναι εντελώς αβέβαιη. Για το λόγο αυτό χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να φανεί εάν αξίζει να χρησιμοποιείται σαν εργαλείο σε προγράμματα ανίχνευσης του καρκίνου μαστού.