Το πολλαπλό μυέλωμα είναι καρκίνος που αναπτύσσεται στο μυελό των οστών. Η κακοήθης μετατροπή μιας ομάδας κυττάρων του ανοσολογικού συστήματος που ονομάζονται πλασμοκύτταρα δημιουργεί το πολλαπλό μυέλωμα. Η νόσος αποκαλείται επίσης πλασμοκύτωμα ή πολλαπλούν μυέλωμα.

Τα καρκινικά κύτταρα διηθούν το μυελό των οστών. Εκτοπίζουν τα κανονικά κύτταρα και προκαλούν πόνο και βλάβες στα οστά και άλλα όργανα.

Η πρόγνωση της νόσου είναι δύσκολη. Για το λόγο αυτό οι προσπάθειες για ανεύρεση της καλύτερης θεραπείας ικανής να προσφέρει ίαση στους ασθενείς συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό.

Τα αρχικά αποτελέσματα από μια μεγάλη τυχαιοποιημένη θεραπευτική κλινική δοκιμή σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα που υποβλήθηκαν σε αυτόλογη μεταμόσχευση μυελού των οστών και στη συνέχεια έλαβαν το φάρμακο λεναλιδομίδη δημιουργούν σημαντικές ελπίδες για το μέλλον των ασθενών.

Στην έρευνα συμπεριλήφθηκαν 568 ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα ηλικίας από 18 έως 70 ετών. Η έρευνα έγινε σε διάφορα πανεπιστημιακά νοσοκομειακά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών. Για να εισαχθούν στην έρευνα οι ασθενείς έπρεπε να είχαν πάρει προηγουμένως λιγότερο από 12 μήνες θεραπεία και να μην είχαν υποβληθεί σε άλλη μεταμόσχευση.

Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε αυτόλογη μεταμόσχευση μετά από τη χορήγηση ψηλής δόσης χημειοθεραπείας με το φάρμακο Μελφαλάνη. Το εν λόγω φάρμακο χρησιμοποιείται ευρέως για τη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος.

Η αυτόλογη μεταμόσχευση έγινε με τη χρήση αρχέγονων πολυδύναμων κυττάρων που λήφθηκαν από τον ίδιο τον ασθενή. Στη θεραπεία αυτή, αφού ληφθούν και φυλαχθούν τα αρχέγονα κύτταρα χορηγούνται τον ασθενή ψηλές δόσεις χημειοθεραπείας ή και ακτινοθεραπεία με στόχο να εξοντωθεί μέχρι και το τελευταίο καρκινικό κύτταρο.

Μετά από αυτή την προπαρασκευαστική θεραπεία, χορηγούνται πίσω στον ασθενή τα δικά του αρχέγονα κύτταρα έτσι ώστε να ανασυγκροτηθεί και αναδημιουργηθεί ο μυελός των οστών του. Η αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων είναι μια συνήθης θεραπεία που χρησιμοποιείται στους ασθενείς που πάσχουν από πολλαπλό μυέλωμα. 

Τελικά, 460 ασθενείς που κρίθηκε ότι είχαν καλή λειτουργία των οργάνων τους και κανένα ίχνος περαιτέρω εξέλιξης της νόσου τους κατανεμήθηκαν με τυχαιοποιημένο τρόπο στις 90 έως 100 μέρες μετά την αυτόλογη μεταμόσχευση στο να λάβουν το φάρμακο λεναλιδομίδη ή εικονικό φάρμακο χωρίς ενεργή ουσία (πλασέμπο).

Η έναρξη της χορήγησης της λεναλιδομίδης ή του πλασέμπο ήταν μεταξύ των ημερών 100 και 110 μετά τη μεταμόσχευση. Η χορήγηση συνεχιζόταν έως ότου η νόσος παρουσίαζε σημεία επιδείνωσης με περαιτέρω ανάπτυξη της.

Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά:

1. Από τους ασθενείς που λάμβαναν το πλασέμπο, 50% παρουσίασαν προοδευτική επιδείνωση της νόσου τους με περαιτέρω επέκταση της. Αυτό συνέβαινε σε περίπου 778 μέρες από τη μεταμόσχευση (μεσαίος χρόνος για νέα ανάπτυξη της νόσου)
    
2. Αντίθετα, στους ασθενείς που λάμβαναν λεναλιδομίδη, ο μεσαίος χρόνος για νέα ανάπτυξη της νόσου (μεσαίος χρόνος είναι το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να παρουσιάσουν 50% των ασθενών νέα ανάπτυξη της νόσου) δεν μπορούσε ακόμη να εξακριβωθεί έως την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων το Δεκέμβριο του 2009, διότι λιγότεροι από μισούς από τους ασθενείς αυτούς είχαν χειροτέρευση του πολλαπλού μυελώματος τους
    
3. Υπήρχε 58% μείωση του κίνδυνου για επιδείνωση της νόσου στην ομάδα που λάμβανε τη λεναλιδομίδη έως την ημέρα ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων. Η διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων των ασθενών ήταν στατιστικά πολύ σημαντική
    
4. Για να διαφανεί η πραγματική διαφορά στην εξέλιξη των ασθενών των δύο ομάδων χρειάζεται ακόμη χρόνος. Επίσης απαιτείται ακόμη χρόνος για να διαφανεί κατά πόσο παράλληλα με την αύξηση του χρόνου για νέα υποτροπή της νόσου υπάρχει και αύξηση του συνολικού ποσοστού επιβίωσης ή καλύτερα της ίασης των ασθενών

Οι ερευνητές δηλώνουν ότι με τα εν λόγω στοιχεία δεν μπορούμε να πούμε οριστικά, ότι η λεναλιδομίδη ως θεραπεία συντήρησης που αρχίζει περίπου 100 μέρες μετά από τη μεταμόσχευση, επιβραδύνει ουσιαστικά την εκδήλωση επιδείνωσης της νόσου σε σύγκριση με το πλασέμπο. Πρόκειται για μια σημαδιακή εξέλιξη και πρόοδο στη θεραπεία των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα.

Η λεναλιδομίδη είναι παράγωγο της θαλιδομίδης. Από το 2006 εγκρίθηκε από τη Διεύθυνση Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA, Food and Drug Administration) για τη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος σε συνδυασμό με τη δεξαμεθαζόνη (είναι ισχυρό φάρμακο της οικογένειας των κορτικοστεροειδών.   

Η έρευνα που σας παρουσιάζουμε είναι η πρώτη θεραπευτική δοκιμή τύπου 3, που δείχνει όφελος της χορήγησης της λεναλιδομίδης μετά από αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων κυττάρων σε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα.

Ωστόσο χρειάζονται περισσότερα για να φανούν οριστικά οι συνολικές ευεργετικές επιδράσεις της λεναλιδομίδης.