Η ασθένεια Αλτσχάιμερ εντάσσεται στις ασθένειες τις οποίες φοβούνται το περισσότερο οι άνθρωποι. Πρόκειται για εκφυλιστική πάθηση, που ανήκει στο σύνολο των διαταραχών που προκαλούν άνοια, οι οποίες αποδιοργανώνουν και καταστρέφουν τις νοητικές και άλλες λειτουργίες του εγκεφάλου.

Οι διάφορες μορφές άνοιας, όπως και η ασθένεια του Αλτσχάιμερ, δεν αποτελούν φυσιολογική εξέλιξη που προκύπτει λόγω γήρανσης. Υπάρχουν διάφορες μορφές άνοιας, με πολλές διαφορετικές αιτίες. Η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι η συχνότερη μορφή άνοιας.

Η άνοια μπορεί να εμφανιστεί σε ηλικιωμένους αλλά και σε νέους. Όμως η συχνότητα της νόσου Αλτσχάιμερ, αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Επειδή ο μέσος όρος διάρκειας ζωής των ανθρώπων αυξάνεται, ταυτόχρονα αυξάνεται και ο αριθμός των ανθρώπων που παρουσιάζουν την πάθηση.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά προβλήματα της νόσου Αλτσχάιμερ που μάλιστα αρχίζουν να εμφανίζονται από τα πρώτα της στάδια, είναι η σταδιακή απώλεια μνήμης. Είναι όμως σημαντικό να γίνεται ξεκάθαρα η διαφορά μεταξύ των δυσκολιών της μνήμης λόγω ηλικίας και της απώλειας μνήμης που παρατηρείται στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Υπάρχει σαφής διαφορά μεταξύ των προβλημάτων μνήμης που προκύπτουν, λόγω αύξησης της ηλικίας και νόσου Αλτσχάιμερ. Οι διαφορές αυτές τεκμηριώνονται από αντικειμενικά ευρήματα στον εγκέφαλο και από τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς.

Στην άνοια, επηρεάζονται με απώλειες, το σύνολο των πνευματικών γνωστικών ικανοτήτων. Αντίθετα τα προβλήματα μνήμης λόγω ηλικίας χαρακτηρίζονται κυρίως από μια δυσκολία των ανθρώπων να θυμούνται γεγονότα, πρόσωπα, τόπους και πράγματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά.

Για παράδειγμα μπορεί ένας ηλικιωμένος να ξεχνά περιστασιακά, πού έχει παρκάρει το αυτοκίνητο του. Εάν όμως ξεχνά, πώς είναι το αυτοκίνητο του, τότε υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ συγκρατούν, μετά την παρέλευση κάποιου χρόνου, πολύ λιγότερες πληροφορίες, απ' ότι οι υγιείς άνθρωποι. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι σε θέση να μαθαίνουν νέα πράγματα, αλλά θα θυμούνται μόνο λίγα μετά την παρέλευση μερικών ωρών.

Αλλαγές της μνήμης και νόσος Αλτσχάιμερ

Σε μερικούς, αλλά όχι σε όλους τους ασθενείς, μια ήπια γνωστική μειονεξία (επαναλαμβανόμενα κενά της βραχυπρόθεσμης μνήμης), μπορεί να εντάσσεται στα πρώτα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ. Οι εν λόγω διαταραχές της μνήμης εμφανίζονται και διαρκούν για ένα έως δύο χρόνια και μπορούν να αξιολογηθούν με τη βοήθεια ψυχολογικών τεστ.

Οι αλλοιώσεις αυτές της μνήμης, είναι αρχικά πολύ ήπιες και παρατηρούνται από κάποιο αγαπημένο πρόσωπο του ασθενούς που βρίσκεται κοντά του. Είναι λοιπόν σημαντικό να ζητήσετε τη βοήθεια του γιατρού σας, εάν εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, έχετε δυσκολίες μνήμης ή ξεχνάτε πράγματα που διαταράσσουν την εργασία σας ή το τι κάνετε στο σπίτι σας.

Μην ξεχνάτε επίσης, ότι το στρες και η κούραση επηρεάζουν τη μνήμη. Υπάρχουν επίσης άλλοι λόγοι που δυνατόν να προκαλούν κενά της μνήμης, όπως φάρμακα, κατάθλιψη, τραυματισμοί στο κεφάλι και εγκεφαλικά επεισόδια.

Οι αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ

Οι νευρώνες του εγκεφάλου καταστρέφονται και σταδιακά μειώνονται σε αριθμό στη νόσο Αλτσχάιμερ. Οι νευρώνες που σχηματίζουν τις λειτουργικές δομές στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, που ελέγχουν και οργανώνουν τη μνήμη, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις καταστροφικές αλλοιώσεις που παρατηρούνται στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν σήμερα, ότι ο θάνατος των νευρώνων του εγκεφάλου, σχετίζεται με τη δημιουργία στον εγκέφαλο των πλακών της αμυλοειδούς πρωτεΐνης. Οι πλάκες αυτές που είναι συσσωρεύσεις της αμυλοειδούς πρωτεΐνης, παρατηρήθηκαν για πρώτη φορά πριν 100 χρόνια από τον γιατρό Alois Alzheimer που περιέγραψε την πάθηση για πρώτη φορά.

Δεν είναι ξεκάθαρο εάν οι πλάκες αμυλοειδούς είναι η αιτία πρόκλησης θανάτου των νευρώνων ή εάν είναι τα υπολείμματα των νεκρωμένων κυττάρων. Επίσης διερευνάται κατά πόσο η παρουσία της αμυλοειδούς είναι αιτία ενεργοποίησης άλλων μηχανισμών σε συνέργεια με πρωτεΐνες, που ήδη υπάρχουν στους νευρώνες, οδηγώντας έτσι σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις.

Συνοπτικά, μπορούμε να πούμε ότι μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες δεν κατάφεραν να ανακαλύψουν τι προκαλεί την έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ σε ορισμένους  ανθρώπους. Στις σπάνιες μορφές της νόσου με έναρξη σε μικρότερη ηλικία από ότι συνήθως, πιθανόν να παίζουν ρόλο κληρονομικά γονίδια. Όμως στις συνήθεις μορφές Αλτσχάιμερ, η επιρροή της κληρονομικότητας δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί.

Τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ

Εκτός από την απώλεια μνήμης, τα πρώτα σημεία της νόσου, συχνά περιλαμβάνουν δυσκολίες της ομιλίας και των καθημερινών δραστηριοτήτων όπως το οδήγημα και το ψώνισμα. Στα τελευταία στάδια, οι ικανότητες ομιλίας και βαδίσματος, πιθανόν να χαθούν.

Κάθε ασθενής με Αλτσχάιμερ, μπορεί να έχει τη δική του εξελικτική εικόνα με διάφορα σημεία και συμπτώματα. Μερικά από τα συχνότερα συμπτώματα, είναι τα ακόλουθα:

1. Μεγάλη δυσκολία του ασθενούς στο να θυμάται ονόματα, αντικείμενα, τόπους, ώρες και ημερομηνίες
    
2. Δυσκολίες στην αναγνώριση ατόμων της οικογένειας και φίλων. Αδυναμία στο να θυμάται ο ασθενής το όνομα τους
    
3. Ο ασθενής ξεχνά τον αριθμό του δικού του τηλεφώνου και τη διεύθυνση του
    
4. Δυσκολεύεται στο να βρει το δρόμο για να πάει από το σπίτι του σε ένα γνωστό του τόπο ή από γνωστό του τόπο να πάει σπίτι του
    
5. Τάση να χάνεται περιπλανώμενος από το σπίτι ή από τη δουλειά του
    
6. Ξεχνά να τρώει ή να κάνει τα απαραίτητα για την υγιεινή του
    
7. Αποπροσανατολισμός τη νύκτα ή την ημέρα και προβλήματα ύπνου
    
8. Εμφανής χειροτέρευση των δεξιοτήτων νόησης και ομιλίας
    
9. Μείωση της ικανότητας κρίσεως, αδυναμία ακολούθησης απλών οδηγιών και συγκέντρωσης σε ένα πράγμα
    
10. Προοδευτική εγκατάσταση αισθήματος δυσπιστίας, ο ασθενής γίνεται φιλύποπτος
     
11. Συναισθηματική απάθεια, μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
     
12. Κατάθλιψη
     
13. Ασυνήθιστη ταραχή και ερεθιστικότητα
     
14. Ψευδαισθήσεις και αυταπάτες.

Παρά το γεγονός ότι η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ προκαλεί φόβο στους περισσότερους ανθρώπους και υπάρχει η τάση να αποφεύγουμε να μιλούμε για το θέμα, εντούτοις είναι σημαντικό να έχουμε μια όσο το δυνατό καλύτερη και πληρέστερη ενημέρωση.

Η έγκαιρη ανίχνευση της νόσου Αλτσχάιμερ διασφαλίζει την άμεση έναρξη των μέτρων αντιμετώπισης της πάθησης για την καλύτερη δυνατή εξέλιξη του ασθενούς και είναι προς όφελος όλης της οικογένειας.