Σκεφτήκατε
μερικές φορές πόσο τραγικό είναι για
ένα ασθενή να χρειάζεται επειγόντως
μετάγγιση αίματος και να μην υπάρχει
διαθέσιμο; Ή ακόμη να είναι ένας
ασθενής που έχει μεταγγισθεί τόσες
φορές που να είναι πλέον αλλεργικός στο
αίμα και να υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο
να βρεθεί αίμα κατάλληλο γι΄ αυτόν;
Το σοβαρό αυτό πρόβλημα
φαίνεται ότι σύντομα θα έχει την άμεση
λύση του.
Το πρώτο υποκατάστατο
αίματος, που έχει κατασκευαστεί για
ανθρώπινη χρήση ονομάζεται Hemopure,
κατασκευάζεται στις Ηνωμένες
Πολιτείες και ήδη έχει εγκριθεί για
κλινική χρήση στη Νότιο Αφρική σε
περιπτώσεις οξείας αναιμίας μετά από
χειρουργική επέμβαση.
Το Hemopure κατασκευάζεται
από αίμα αγελάδας από το οποίο
αφαιρούνται πιθανοί μεταδοτικοί,
μολυσματικοί παράγοντες όπως
βακτηρίδια, ιοί και άλλα νοσηροί
παράγοντες. Επίσης γίνεται ειδική
επεξεργασία για ν' αφαιρεθούν τα prions
που είναι οι πρωτείνες που μεταδίδουν
την ασθένεια των τρελών αγελάδων.
Η διάρκεια ζωής του Hemopure,
είναι πολύ μεγαλύτερη παρά αυτή του
αίματος. Το ανθρώπινο αίμα από τη
στιγμή που θα ληφθεί από το δότη έχει
διάρκεια ζωής περίπου 30 ημερών. Το νέο
αυτό υποκατάστατο έχει διάρκεια ζωής 30
μηνών.
Δεν χρειάζεται να
διατηρείται στο ψυγείο και μπορεί να
μεταγγισθεί σε ασθενείς οποιασδήποτε
ομάδας αίματος.
Οι παρενέργειές του
είναι λιγότερες απ' αυτές που μπορεί
να προκαλέσει το ανθρώπινο αίμα. Τα
προβλήματα που προκαλεί συνήθως
περιλαμβάνουν πόνους στο στομάχι,
ναυτία, ίκτερο και υπέρταση.
Το Hemopure περιέχει
αιμοσφαιρίνη που λαμβάνεται, μετά από
την κατάλληλη επεξεργασία, από αίμα
βοοειδών. Χορηγείται στους ασθενείς
ενδοφλέβια και μεταφέρει οξυγόνο στους
ιστούς του σώματος. Έχει την ικανότητα
ν' απελευθερώνει το οξυγόνο πιο εύκολα
στους ιστούς από τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Μπορεί με αυτό τον τρόπο να βοηθήσει
την παραγωγή από τον ίδιο τον οργανισμό
των δικών του ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Το Hemopure,
όμως έχει και μειονεκτήματα. Η
διάρκεια δράσης του είναι μικρή.
Διαρκεί μόνο για 1 έως 2 μέρες ενώ το
μεταγγιζόμενο ανθρώπινο αίμα ή τα
συμπεπυκνωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια
διαρκούν για 30 περίπου μέρες. Το
υποκατάστατο αυτό δεν περιέχει πλάσμα
και αιμοπετάλια που περιέχει το
ανθρώπινο αίμα. Επίσης είναι πολύ πιο
ακριβό από το αίμα.
Επιπρόσθετα όπως και για το
αίμα και τα παράγωγά του, πρέπει
συνεχώς να λαμβάνονται μέτρα ασφάλειας
για ν' απομακρύνονται οποιοιδήποτε
πιθανοί νοσηροί μεταδοτικοί
παράγοντες.
Το 1998 το φάρμακο είχε πάρει
έγκριση για κτηνιατρική χρήση και
χρησιμοποιείται για την αναιμία των
σκύλων ανεξάρτητα από την αιτία που την
προκαλεί.
Είναι πολύ χρήσιμο τώρα
να παρακολουθήσουμε τώρα την εμπειρία
που θ' αποκτηθεί με το φάρμακο αυτό στη
Νότιο Αφρική μετά από την έγκριση που
πήρε για ανθρώπινη κλινική χρήση κατά
τον Μάιο 2001.
Σίγουρα μπορεί να είναι
χρήσιμο σε σημαντικό αριθμό ασθενών
που υποβάλλονται σε χειρουργική
επέμβαση και μπορεί να έχουν άμεση και
οξεία ανάγκη για μετάγγιση.
Επίσης σε πολλές χώρες του
κόσμου, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες
υπάρχει σοβαρό πρόβλημα έλλειψης
αίματος για μεταγγίσεις.
Ταυτόχρονα υπάρχει και
σοβαρός κίνδυνος μετάδοσης
μολυσματικών ασθενειών από
μεταγγίσεις αίματος στις χώρες αυτές.
Πράγματι ο έλεγχος που γίνεται για
ανίχνευση στο αίμα που λαμβάνεται από
τους δότες για το AIDS, τις ηπατίτιδες Β
και Γ και τη σύφιλη είναι ανεπαρκής.
Αυτό σημαίνει ότι ταξιδιώτες
ή τουρίστες από τις ανεπτυγμένες χώρες
εάν όταν μεταβούν στις χώρες αυτές
χρειαστούν επειγόντως μετάγγιση
αίματος είναι πιθανόν να κινδυνεύσουν
λόγω μετάγγισης αίματος που δεν έχει
ελεγχθεί επαρκώς για τις επικίνδυνες
μεταδοτικές ασθένειες.
Σε τέτοιες περιπτώσεις το Hemopure,
μπορεί να αποτελέσει μια ασφαλή
θεραπεία.
Οι ανάγκες για
μεταγγίσεις αίματος είναι πολύ μεγάλες.
Οι κίνδυνοι είναι γνωστοί και
περιλαμβάνουν την μετάδοση
μολυσματικών ασθενειών που απειλούν τη
ζωή, προβλήματα ασυμβατότητας,
αλλεργικές αντιδράσεις που μειώνουν
την αποτελεσματικότητά τους και
μπορούν να θέσουν τη ζωή του ασθενούς
σε κίνδυνο.
Η ανάπτυξη και χρήση υποκατάστατων
του αίματος για μετάγγιση είναι μια
σημαντική εξέλιξη και θα
παρακολουθήσουμε με ενδιαφέρον την
κλινική εμπειρία που θα αποκτηθεί τώρα
στον άνθρωπο με το προϊόν αυτό.