Η
συχνότητα των θρομβώσεων των φλεβών
των κάτω μελών, μετά από μακρινό αεροπορικό ταξίδι, εκδηλώνεται μέχρι
και στο 10% των επιβατών. Όταν οι
επιβάτες φορούν ψηλές μέχρι το γόνατο
συμπιεστικές κάλτσες τότε δεν
εκδηλώνουν θρόμβωση.
Τα συμπεράσματα αυτά
προέρχονται από μελέτη που έκαναν
γιατροί στο Λονδίνο, από το Royal Free και
University College Medical School.
Στη μελέτη συμμετείχαν 89
άνδρες και 142 γυναίκες ηλικίας πέραν
των 50 ετών. Έγινε τυχαία κατανομή των
ατόμων αυτών σε 2 ομάδες. Στους μισούς
δόθηκαν να φορέσουν ψηλές συμπιεστικές
κάλτσες που έφταναν μέχρι το γόνατο και
στους άλλους κανονικό ντύσιμο.
Στη συνέχεια έκαναν
αεροπορικό ταξίδι διαρκείας
τουλάχιστον 8 ωρών. Σε 6 εβδομάδες
έκαναν το ίδιο ταξίδι σε επιστροφή.
Η κυκλοφορία του αίματος
στα κάτω μέλη αξιολογήθηκε σε όλους με
ειδικό υπερηχογραφικό μηχάνημα (duplex
ultrasonograpy), πριν και μετά από το ταξίδι. Όλοι
οι ασθενείς ελέχθησαν μήπως είχαν
γονιδιακές μεταλλάξεις που να
προδιαθέτουν στις θρομβωτικές και
εμβολικές νόσους.
Τα αποτελέσματα ήταν
εντυπωσιακά. Κανένας από αυτούς που είχαν φορέσει τις ψηλές
συμπιεστικές κάλτσες δεν παρουσίασε
θρομβωτικό φαινόμενο στις βαθιές φλέβες των κάτω μελών. Από αυτούς που
ήταν κανονικά ντυμένοι οι 12
παρουσίασαν θρομβώσεις των βαθιών φλεβών της κνήμης χωρίς όμως να
παραπονιούνται για οποιαδήποτε
συμπτώματα.
Αυτό δείχνει ότι οι
θρομβώσεις είναι πολύ πιο συχνές σε
ηλικιωμένα άτομα απ' ότι υπολογιζόταν
μέχρι τώρα. Φαίνεται ότι στις
περισσότερες περιπτώσεις δεν
εμφανίζονται συμπτώματα. Κλινική
εικόνα, με όλους τους κινδύνους
πνευμονικής εμβολής, δημιουργείται
μόνο σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις.
Κατά τα τελευταία χρόνια
δημιουργήθηκε πολύ μεγάλη ανησυχία
μετά από απρόσμενους θανάτους επιβατών
λόγω θρόμβωσης φλεβών των κάτω μελών
και πνευμονικής εμβολής. Ιδιαίτερα τα
επεισόδια αυτά συνέβησαν μετά από
πολύωρο μακρινό αεροπορικό ταξίδι.
Οι γνώμες είναι διχασμένες
μεταξύ των ειδικών για το θέμα.
Διάφοροι παράγοντες έχουν
ενοχοποιηθεί ότι προκαλούν την πάθηση
αυτή και ορισμένοι ειδικοί εισηγούνται
τη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση του
προβλήματος.
Άλλοι διαφωνούν και
πιστεύουν ότι υπάρχει υπερβολή και ότι
χρειάζονται και άλλες μελέτες για ν'
αποδειχθεί ότι τα αεροπορικά ταξίδια
μπορούν να προκαλέσουν πνευμονική
εμβολή που μπορεί να είναι και
θανατηφόρα.
Το θέμα έχει τεράστιες
οικονομικές και νομικές προεκτάσεις.
Ήδη ορισμένες οικογένειες επιβατών που
απεβίωσαν κάτω από αυτές τις συνθήκες έχουν κινήσει αγωγές
εναντίον των αεροπορικών εταιρειών.
Ορισμένες εταιρείες δίνουν
συστηματικά στους επιβάτες τους,
οδηγίες για σκοπούς πρόληψης των
θρομβώσεων.
Η μελέτη που παρουσιάζουμε
σήμερα δημοσιεύεται στο έγκυρο ιατρικό
περιοδικό Lancet (2001;357:1485) το Μάιο του2001.
Τα συμπεράσματα των
ερευνητών είναι σημαντικά διότι αφ' ενός
δείχνουν ότι μέχρι και 10% των
επιβατών μπορούν να παρουσιάσουν
θρομβώσεις χωρίς να εκδηλώσουν
συμπτώματα και αφ' ετέρου δείχνουν ότι
υπάρχει αποτελεσματικός τρόπος
πρόληψης με τη χρήση ψηλών ειδικών
συμπιεστικών καλτσών.
Όμως το άρθρο αυτό
προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Σε
κύριο άρθρο που δημοσιεύεται στο ίδιο
τεύχος του Lancet, γιατροί από τον Καναδά
επικρίνουν για μεθοδολογικά λάθη την
έρευνα αυτή.
Τονίζουν ότι η μελέτη
βρίσκει μια συχνότητα θρομβώσεων 40
φορές περισσότερη παρά αυτή που ήταν
αποδεκτή μέχρι σήμερα. Επιπρόσθετα
κρίνουν απίθανο η προληπτική μέθοδος
με τις συμπιεστικές κάλτσες που
χρησιμοποιήθηκε να έχει 100%
αποτελεσματικότητα.
Πιστεύουν επίσης ότι η
μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την
ανίχνευση της θρόμβωσης μπορεί να
επηρεασθεί από υποκειμενικά κριτήρια.
Γι' αυτούς τους λόγους
επιβάλλεται να γίνουν και άλλες
ανάλογες μελέτες για να επιβεβαιώσουν
τα ευρήματα αυτά.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός
Υγείας (WHO) λόγω της σοβαρότητας του
προβλήματος συγκάλεσε το Μάρτιο του 2001
συνέδριο των ειδικών του θέματος και
αντιπροσώπων των εταιρειών
αεροπορικών μεταφορών.
Οι απόψεις που επεκράτησαν
στο συνέδριο αυτό ήταν ότι για τους
ασθενείς που έχουν βεβαρημένο ιατρικό
ιστορικό ή πρόβλημα θρομβώσεων,
εμβολών ή θρομβοφιλίας θα πρέπει να
λαμβάνονται μέτρα πρόληψης. Επίσης
πρέπει να γίνουν μελέτες καλά
σχεδιασμένες για να φανούν ξεκάθαρα
όλες οι παράμετροι του προβλήματος.
Περιμένοντας οριστικά
συμπεράσματα οι επιβάτες μακρινών πτήσεων συμβουλεύονται να πίνουν πολλά
υγρά, να σηκώνονται από τα καθίσματα
κατά διαστήματα και να περπατούν, να
κάνουν ασκήσεις τεντώματος των ποδιών
και ν' αποφεύγουν το αλκοόλ.