Η πνευμονική εμβολή και η θρόμβωση των φλεβών των κάτω μελών μετά από αεροπορικό ταξίδι, συνεχίζουν να αποτελούν επίμαχο θέμα επιστημονικών μελετών και συζητήσεων με πολλές προεκτάσεις.
Μετά από ένα μακρινό ταξίδι, όπου ο επιβάτης κάθεται σε στενά καθίσματα για πολλές ώρες χωρίς να σηκώνεται και να περπατά, είναι δυνατόν να παρουσιάσει θρόμβωση των βαθέων φλεβών των κάτω μελών.
Θρόμβοι, που απελευθερώνονται από την περιοχή της θρόμβωσης, μπορούν να εισέλθουν στο αγγειακό σύστημα των πνευμόνων προκαλώντας έτσι πνευμονική εμβολή.
Η πνευμονική εμβολή είναι μια επικίνδυνη επιπλοκή της θρόμβωσης που μπορεί να προκαλέσει ακόμη και ξαφνικό θάνατο. Μερικοί έχουν αποκαλέσει την κλινική αυτή κατάσταση ως το "σύνδρομο της οικονομικής θέσης".
Το σύνδρομο μπορεί να πάρει δύο ξεχωριστές μορφές. Η πιο δραματική του μορφή είναι, όταν κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά από μια πολύωρη πτήση, ο επιβάτης παθαίνει πνευμονική εμβολή που μπορεί να τον οδηγήσει στο θάνατο ή σε μια πολύ σοβαρή κλινική κατάσταση.
Η δεύτερη μορφή του συνδρόμου της οικονομικής θέσης, είναι όταν η πνευμονική εμβολή και η θρόμβωση, εκδηλώνονται μέρες μετά από το αεροπορικό ταξίδι.
Το σύνδρομο αυτό και ιδιαίτερα η πρώτη δραματική του μορφή, έχουν τραβήξει την προσοχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως επίσης και των δικηγόρων που αναζητούν ευθύνες εναντίον των εταιρειών αεροπορικών μεταφορών.
Το ζήτημα έχει ιατρικές, νομικές και οικονομικές προεκτάσεις. Τόσο οι γιατροί όσο και οι εταιρείες αερομεταφορών επιθυμούν να αναζητήσουν την πραγματικότητα σχετικά με την αιτιολογία και γένεση του συνδρόμου αυτού.
Αξιόλογες έρευνες έδωσαν σημαντικές πληροφορίες, σχετικά με το σύνδρομο.
Οι ηλικιωμένοι, οι υπέρβαροι, οι παχύσαρκοι, οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια και οι επιβάτες, που ταξιδεύουν, για περισσότερο από 6 ώρες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν θρόμβωση, κατά τη διάρκεια αεροπορικών ταξιδιών.
Μια Ισπανική έρευνα που εξέτασε τους επιβάτες διεθνών πτήσεων που έφθαναν σε ένα αεροδρόμιο της Μαδρίτης, μεταξύ 1995 και 2000, βρήκε ότι ο κίνδυνος προσβολής του επιβάτη από θρόμβωση σχετιζόταν με τη διάρκεια της πτήσης. Βρέθηκαν 16 περιπτώσεις πνευμονικής εμβολής σε επιβάτες, που είχαν ταξιδέψει για περισσότερες από 6 ώρες.
Ο κίνδυνος για θρόμβους σε επιβάτες, που ταξίδευαν, για περισσότερο από 8 ώρες ήταν 1,65 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο επιβατών. Ο συνολικός κίνδυνος για πνευμονική εμβολή ήταν 0,39 περιπτώσεις για κάθε εκατομμύριο επιβατών.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι ο συνολικός κίνδυνος ήταν αρκετά μικρός και ότι τα ευρήματα τους δεν πρέπει να δημιουργούν υπερβολική ανησυχία στους επιβάτες.
Σε μια δεύτερη έρευνα από την Ιταλία που συμπεριέλαβε 420 άτομα, βρέθηκε, ότι ο κίνδυνος για θρόμβωση σε αυτούς που είχαν ταξιδεύσει πρόσφατα ήταν μεγαλύτερος σε αυτούς που είχαν παράγοντες, που αύξαναν την προδιάθεση τους για θρόμβωση, όπως για παράδειγμα οι γυναίκες, που έπαιρναν αντισυλληπτικά χάπια.
Γυναίκες, που έπαιρναν αντισυλληπτικό χάπι και που είχαν ταξιδεύσει πρόσφατα, διέτρεχαν 14 φορές περισσότερο κίνδυνο να υποστούν θρόμβωση σε σύγκριση με γυναίκες, που έπαιρναν το χάπι, αλλά δεν είχαν ταξιδεύσει.
Σε μια τρίτη έρευνα, που έγινε στη Γερμανία βρέθηκε, ότι οι επιβάτες, που είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι, που είναι άνω των 65 ετών και που είχαν κιρσούς διέτρεχαν το μεγαλύτερο κίνδυνο, για θρόμβωση και πνευμονική εμβολή κατά τη διάρκεια αεροπορικού ταξιδιού.
Συνοπτικά οι έρευνες δείχνουν ότι:
1. Ο κίνδυνος πνευμονικής εμβολής και θρόμβωσης, κατά ή μετά από αεροπορικό ταξίδι, είναι μικρός.
2. Η θρόμβωση φλεβών και η πνευμονική εμβολή απειλούν περισσότερο επιβάτες, που ταξιδεύουν, για περισσότερο από 6 ώρες.
3. Τα άτομα, με παράγοντες που προδιαθέτουν, κινδυνεύουν πιο πολύ από την πενυμονική εμβολή και τη θρόμβωση βαθέων φλεβών και σε αυτά περιλαμβάνονται οι ηλικιωμένοι, οι υπέρβαροι, οι παχύσαρκοι και οι γυναίκες, που παίρνουν αντισυλληπτικό χάπι.