Το όζον (Ο3) είναι ένα άχρωμο αέριο που βρίσκεται στα πάνω στρώματα της ατμόσφαιρας. Εντοπίζεται περίπου στα 32 έως 48 χιλιόμετρα πάνω από τη γη όπου δημιουργεί ένα προστατευτικό στρώμα.

Το όζον εμποδίζει μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου να φτάσει στη γη. Η ηλιακή υπεριώδης ακτινοβολία είναι αιτία καρκίνων του δέρματος.

Όταν το όζον βρίσκεται στα πάνω στρώματα της ατμόσφαιρας έχει σημαντικό προστατευτικό ρόλο για τον άνθρωπο. Όταν όμως σχηματίζεται κοντά στην επιφάνεια της γης, τότε έχει αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία των ανθρώπων.

Η είσοδος του όζοντος στους πνεύμονες διαμέσου της εισπνοής προκαλεί συμπτώματα. Το όζον αντιδρά και ερεθίζει τον πνευμονικό ιστό.

Το όζον σχηματίζεται από χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν μεταξύ υδρογονανθράκων, οξειδίου του αζώτου, πτητικών οργανικών ενώσεων και ηλιακού φωτός κατά τις καλοκαιρινές μέρες. Το οξείδιο του αζώτου προέρχεται από τη μόλυνση του περιβάλλοντος.

Η αύξηση του νοσηρού όζοντος κοντά στην επιφάνεια της γης, οφείλεται στην αυξανόμενη περιβαλλοντική ρύπανση. Τα αυτοκίνητα και άλλα οχήματα, οι βιομηχανίες με τα εργοστάσια τους, οι χημικές ουσίες όπως οι διαλύτες που απελευθερώνονται στο περιβάλλον, τα βενζινάδικα, οι χωματερές και οι αγροτικές δραστηριότητες, είναι πηγές βλαβερών ουσιών που αντιδρούν με το ηλιακό φως και παράγουν όζον.   

Τα επίπεδα του όζοντος στην επιφάνεια της γης, είναι ψηλότερα κατά το μέσο της ημέρας καθόλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Η κατάσταση είναι χειρότερη με ψηλότερα επίπεδα όζοντος στις πόλεις με ψηλό δείκτη περιβαλλοντικής μόλυνσης ή με νέφος αιθαλομίχλης.

Οι καύσωνες συνοδεύονται από ψηλότερα επίπεδα όζοντος στην κατώτερη ατμόσφαιρα.

Τα παιδιά που περνούν πολύ χρόνο έξω παίζοντας, τα άτομα που πάσχουν από άσθμα και οι ηλικιωμένοι, διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο από το όζον.

Τα σημεία και συμπτώματα που προκαλεί το όζον είναι τα ακόλουθα:

1. Φλεγμονή, ερεθισμό στα μάτια
2. Πονοκέφαλους
3. Αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό
4. Βήχα
5. Δυσκολία βαθιάς αναπνοής
6. Αυξημένες ανάγκες σε φάρμακα για το άσθμα

Επίσης το όζον είναι βλαβερό για τα φυτά, τις αγροτικές καλλιέργειες και τα δάση.

Για να προστατευτούμε από τις αρνητικές επιπτώσεις του όζοντος που βρίσκεται στην επιφάνεια της γης, είναι προτιμότερο να μειώνουμε την έκθεση μας σε αυτό με κάθε δυνατό τρόπο.

Συνήθως οι συγκεντρώσεις του όζοντος είναι ψηλότερες, κατά τα απογεύματα ηλιόλουστων ημερών.

Είναι καλό, εάν υπάρχει η δυνατότητα, να μαθαίνουμε από την τοπική μετεωρολογική υπηρεσία, τις συγκεντρώσεις όζοντος στην περιοχή που βρισκόμαστε. Κατά τις μέρες με ψηλά επίπεδα όζοντος, είναι προτιμότερο να μειώνουμε το χρόνο μας σε εξωτερικούς χώρους.

Η μείωση της έκθεσης μας στο όζον επιτυγχάνεται εάν ελαχιστοποιούμε τις εξωτερικές μας δραστηριότητες μεταξύ 11 πμ και 8 μμ, που είναι η χρονική περίοδος όπου κατά τις ηλιόλουστες μέρες οι συγκεντρώσεις του όζοντος είναι οι ψηλότερες.

Αυτό βέβαια ισχύει ακόμη περισσότερο για άτομα πιο ευάλωτα στο όζον δηλαδή ασθενείς με πνευμονικές παθήσεις όπως το άσθμα, τα παιδιά και άτομα προχωρημένης ηλικίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει οδηγία που υποχρεώνει τα κράτη μέλη να ελέγχουν τη συγκέντρωση όζοντος επιπέδου εδάφους σε ολόκληρη την επικράτεια τους.

Όταν η συγκέντρωση όζοντος στον αέρα είναι υψηλότερη από 180 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώνουν το πλατύ κοινό.

Όταν το όζον εδάφους υπερβαίνει τα 240 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, υποχρεώνονται να προειδοποιούν τον πληθυσμό τους και ταυτόχρονα να κάνουν συστάσεις στις ευπαθείς ομάδες να μένουν στο σπίτι τους και στους υπόλοιπους να αποφεύγουν την έντονη φυσική κόπωση.