Οι εποχιακές αλλεργίες ταλαιπωρούν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Ωστόσο, τα αλλεργιογόνα, οι ουσίες δηλαδή, που είναι η αιτία των παθολογικών αντιδράσεων του οργανισμού είναι παρά πολλά. Αρκετά απο αυτά, δεν έχουν σχέση με τις εποχές του χρόνου.
Τα συχνότερα συμπτώματα της αλλεργίας είναι τα κόκκινα μάτια που τρέχουν, η καταρροή δηλαδή η μύτη που τρέχει, το μπούκωμα και η φαγούρα της μύτης, το φτάρνισμα, ο βήχας, η δύσπνοια, το δερματικό εξάνθημα που συνοδεύεται από κνησμό που κάποτε μπορεί να γενικευθεί.
Οι ασθενείς αναζητούν ανακούφιση από την κατάσταση αυτή αλλά σε αρκετές περιπτώσεις δεν γνωρίζουν τι πρέπει ακριβώς να κάνουν για να απαλλαγούν από τη δυσάρεστη αλλεργική κατάσταση που μπορεί να τους ταλαιπωρεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Είναι σημαντικό οι ασθενείς που πάσχουν από αλλεργία να γνωρίζουν τις επιλογές που έχουν για να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα τους. Γνωρίζοντας καλά τις ιδιομορφίες της ασθένειάς τους, όπως και τις επιλογές που προσφέρονται, βρίσκονται σε καλύτερη θέση για να βοηθήσουν το γιατρό τους να τους προτείνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης της χρόνιας αυτής πάθησης.
Η πρώτη και πιο απλή μέθοδος αντιμετώπισης της αλλεργίας, είναι η αποφυγή των αλλεργιογόνων.
Η αποφυγή των αλλεργιογόνων σημαίνει ότι αρχικά ο ασθενής και ο γιατρός του θα κάνουν μια έρευνα για να διακριβώσουν ποιο ή ποια ακριβώς είναι τα αλλεργιογόνα που είναι ένοχα στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Οι εξετάσεις που γίνονται συνήθως, με τις οποίες μπορεί να βρεθεί σε ποιο ή ποια αλλεργιογόνα είναι ευαισθητοποιημένος ο ασθενής, είναι οι επιδερμικές δοκιμασίες (patch test) και η αναζήτηση των ειδικών αντισωμάτων IgE εναντίον συγκεκριμένων αλλεργιογόνων (RAST test).
Τα αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την οικιακή σκόνη και τους μικροοργανισμούς που περιέχονται σε αυτήν, τις γύρεις από δέντρα, λουλούδια, αγριόχορτα ή γρασίδι, το τρίχωμα και το δέρμα των ζώων, τους μύκητες που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα και πολλά φάρμακα.
Επίσης αλλεργιογόνα υπάρχουν στα φαγητά και στις ουσίες που εισέρχονται στον οργανισμό μετά από τσιμπήματα διαφόρων εντόμων όπως οι σφήκες και οι μέλισσες.
Εάν ένας ασθενής είναι αλλεργικός στα ακάρεα που είναι οι μικροοργανισμοί που περιέχονται στη σκόνη ή στα σπόρια μυκήτων που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα και συγκαταλέγονται μεταξύ των κυριότερων αλλεργιογόνων, τότε μερικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν την έκθεσή του σε αυτά:
- Διατήρηση του επιπέδου υγρασίας στο σπίτι στο 50% ή πιο κάτω.
- Χρήση συστήματος κλιματισμού κατά το καλοκαίρι.
- Κάλυψη του στρώματος, των ελατηρίων του κρεβατιού, και των μαξιλαριών με πλαστικά ή αντι-αλλεργικά καλύμματα.
- Εάν υπάρχουν χαλιά πρέπει να αφαιρούνται.
- Αποφυγή επίπλων με ταπετσαρίες και οι κουρτίνες να είναι τύπου που να μπορούν να πλένονται.
Εάν ένας ασθενής είναι αλλεργικός στη γύρη των δέντρων, λουλουδιών ή αγριόχορτων:
- Είναι προτιμότερο να αποφεύγει να βγαίνει έξω στο μέτρο του δυνατού, κατά τις εποχές που τα επίπεδα της γύρης στην ατμόσφαιρα είναι ψηλά.
- Τα παράθυρα του σπιτιού και του αυτοκινήτου είναι καλύτερο να παραμένουν κλειστά.
Εάν υπάρχει αλλεργία στο τρίχωμα των ζώων ή στον καπνό του τσιγάρου:
- Δεν πρέπει να υπάρχουν ζώα στο σπίτι.
- Το κάπνισμα να απαγορεύεται στο σπίτι.
- Αποφυγή του καπνού του τσιγάρου σε διάφορους κοινόχρηστους χώρους, σε εστιατόρια, στην εργασία και αλλού.
Σε περίπτωση αλλεργίας σε φαγητά, η αποφυγή των φαγητών αυτών είναι ο μόνος τρόπος ελέγχου της εν λόγω αλλεργίας. Εάν ο ασθενής δεν αποφεύγει τα φαγητά αυτά μπορεί να κινδυνεύσει από αλλεργικό σοκ. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει αναφυλακτική αντίδραση, με έντονη δύσπνοια, δραματική πτώση της πίεσης, απώλεια συνείδησης και κίνδυνο θανάτου.
Όταν τα μέτρα αποφυγής των αλλεργιογόνων δεν είναι αρκετά για την αντιμετώπιση της αλλεργίας, τότε τα φάρμακα είναι αναγκαία για την ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Τα φάρμακα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
- Αντιισταμινικά: Τα φάρμακα αυτά υπάρχουν σε χάπια, σιρόπια, σταγόνες, σπρέι για τη μύτη και σε ενέσεις. Εμποδίζουν τη δράση της ισταμίνης. Η ισταμίνη απελευθερώνεται όταν το ανοσολογικό σύστημα του ασθενούς έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο και προκαλεί έντονη φλεγμονή. Τα αντι-ισταμινικά φάρμακα ανακουφίζουν από το φτάρνισμα, τη φαγούρα στα μάτια και στο φάρυγγα και από την καταρροή στη μύτη.
- Αποσυμφορητικά: Τα αποσυμφορητικά προκαλούν συστολή στα αγγεία που μεταφέρουν αίμα στις μεμβράνες των ρινικών κοιλοτήτων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από μόνα τους ή μαζί με αντι-ισταμινικά για να αντιμετωπίσουν τη ρινική συμφόρηση που προκαλείται από την αλλεργία. Τα αποσυμφορητικά είναι δυνατόν να προκαλέσουν προβλήματα ύπνου, αυξημένη πίεση και άγχος. Εάν μάλιστα χρησιμοποιηθούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα είναι δυνατόν να προκαλέσουν αντίθετα αποτελέσματα με υπερβολική φλεγμονή στις μεμβράνες της ρινικής κοιλότητας προκαλώντας έτσι μεγαλύτερη συμφόρηση στη μύτη
- Αντι-φλεγμονώδη: Τα φάρμακα αυτά, στα οποία ανήκουν και τα κορτικοειδή, μειώνουν τη φλεγμονή των αναπνευστικών οδών, τη ρινική συμφόρηση και το φτάρνισμα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ρινικά σπρέι χρωμολύνης και νεδοκρομίλης.
Σε περίπτωση που ο ασθενής κινδυνεύει να πάθει αναφυλακτικό σοκ, κατά το οποίο χρειάζεται να χορηγηθεί επειγόντως αποτελεσματική θεραπεία, ο γιατρός του ασθενούς μπορεί να συστήσει όπως ο ασθενής έχει πάντοτε μαζί του μία δόση ενέσιμης αδρεναλίνης.
Οι ασθενείς που είναι αλλεργικοί σε φαγητά και αυτοί που πιθανόν να κάνουν σοβαρές αντιδράσεις σε τσιμπήματα εντόμων κινδυνεύουν ιδιαίτερα από αναφυλακτικό σοκ (καταπληξία). Στις περιπτώσεις αυτές, ο ασθενής από μόνος του είτε κάποιο άτομο του περιβάλλοντός του, μπορούν να χορηγήσουν την αδρεναλίνη με ένεση. Πρόκειται για προγεμισμένη σύριγγα αδρεναλίνης (επινεφρίνης) η οποία περιέχεται σε συσκευή αυτοχορηγούμενης ένεσης (Anapen, Epipen).
Οι ασθενείς με ιστορικό αλλεργίας υψηλού κινδύνου για αναφυλακτικό σοκ, μετά από συμβουλή και σχετική εκπαίδευση από το γιατρό τους, πρέπει να έχουν μαζί τους προγεμισμένη σύριγγα αδρεναλίνης.
Η αδρεναλίνη βοηθά στην καταστολή της αναφυλακτικής αντίδρασης, μέχρι που ο ασθενής να μπορέσει να τύχει επείγουσας ιατρικής περίθαλψης.
Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η αποφυγή των αλλεργιογόνων και τα φάρμακα δεν είναι αρκετά για να αντιμετωπισθούν τα σημεία και συμπτώματα της αλλεργίας, τότε η ανοσοθεραπεία και οι ενέσεις απευαισθητοποίησης μπορούν να βοηθήσουν.
Η ανοσοθεραπεία είναι αποτελεσματική για την αλλεργική ρινίτιδα, το αλλεργικό άσθμα, την αλλεργία μετά από τσιμπήματα εντόμων. Στην αλλεργία, λόγω φαγητών δεν είναι αποτελεσματική.
Με τις ενέσεις απευαισθητοποίησης, χορηγούνται μικρές ποσότητες του αλλεργιογόνου στο οποίο είναι αλλεργικός ο ασθενής. Ο στόχος των θεραπειών αυτών είναι να μειώσουν την ευαισθησία του ασθενούς στα αλλεργιογόνα.
Χορηγούνται ενέσεις απευαισθητοποίησης μία έως δυο φορές την εβδομάδα για περίοδο μερικών μηνών. Αρχικά χορηγείται μια μικρή δόση και εάν δεν υπάρξει άσχημη αντίδραση, η δόση αυξάνεται.
Με τον τρόπο αυτό ο οργανισμός κατά κάποιο τρόπο συνηθίζει να αποδέχεται το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο για το οποίο γίνεται η απευαισθητοποίηση. Δυστυχώς η ανοσοθεραπεία αυτού του τύπου δεν είναι αποτελεσματική για όλους.
Συμπερασματικά θα τονίσουμε ότι η αλλεργία είναι μια κατάσταση που μπορεί να παρουσιάζει εποχιακές εξάρσεις, αλλά μπορεί να υπάρχει ολόχρονα.
Είναι σημαντικό να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην αναγνώριση των αλλεργιογόνων που είναι υπεύθυνα για την αλλεργία στην κάθε περίπτωση και να σχεδιάζεται ένα ολοκληρωμένο εξατομικευμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης του προβλήματος.
