Ο πονοκέφαλος μπορεί να προκαλείται από πολλές αιτίες. Πολλές γυναίκες υποφέρουν δυστυχώς από ορμονικούς πονοκέφαλους. Στους άνδρες δεν υπάρχουν οι εν λόγω κεφαλόπονοι.  

Οι γυναικείες σεξουαλικές ορμόνες (οιστρογόνα, προγεστερόνη) και ο αναπαραγωγικός κύκλος της γυναίκας σχετίζονται με την έναρξη των ορμονικών πονοκεφάλων. Οι σημαντικές αλλαγές στη ζωή της γυναίκας, όπως η έναρξη της έμμηνου ρύσης, η εγκυμοσύνη, η κλιμακτήριος και η εμμηνόπαυση σχετίζονται με μεταβολές στη συχνότητα και την ένταση των πονοκεφάλων, που αυτή βιώνει.

Στους ορμονικούς πονοκεφάλους τα επίπεδα στο αίμα των ορμονών, όπως τα οιστρογόνα, η προγεστερόνη και άλλες, επηρεάζουν την έναρξη και τη σοβαρότητα των πονοκεφάλων. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη έχουν βασικό ρόλο στη ρύθμιση του εμμηνορροϊκού κύκλου και στην εγκυμοσύνη. Σε πολλές περιπτώσεις η εκδήλωση πονοκεφάλου σχετίζεται με την πτώση των οιστρογόνων, όπως συμβαίνει στους πονοκεφάλους που συνοδεύουν το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.

Οι ορμονικοί πονοκέφαλοι συχνά αρχίζουν στη ζωή ενός κοριτσιού, όταν έχει την πρώτη της περίοδο. Οι πονοκέφαλοι αυτοί έρχονται μαζί με την έμμηνο ρύση για όλα τα χρόνια της αναπαραγωγικής ζωής της γυναίκας. Επίσης πονοκέφαλοι μπορεί να δημιουργούνται και λόγω χρήσης αντισυλληπτικών χαπιών και άλλων ορμονικών θεραπειών.

Γιατί όμως οι γυναικείες ορμόνες εμπλέκονται στη γένεση πονοκεφάλων; Ο λόγος για τον οποίο τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη επηρεάζουν τη γένεση πονοκεφάλων είναι η επιρροή τους σε χημικές ουσίες του εγκεφάλου, που έχουν ρόλο στους πονοκεφάλους. Τα ψηλότερα επίπεδα αίματος των οιστρογόνων δυνατόν να βελτιώνουν τους πονοκέφαλους ενώ τα χαμηλότερα επίπεδα μπορούν να τους χειροτερεύουν.

Τα συμπτώματα των ορμονικών πονοκεφάλων είναι παρόμοια με αυτά της ημικρανίας. Ο ορμονικός πονοκέφαλος επηρεάζει συνήθως μόνο μια μεριά της κεφαλής και είναι συνήθως ρυθμικός. Το έντονο φως και ο θόρυβος τον επιδεινώνουν. Μπορεί επίσης να προκαλεί ναυτία και εμετούς.

Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο επηρεάζει μεγάλο αριθμό γυναικών. Εκδηλώνεται από 7 έως 11 μέρες πριν από την περίοδο. Η πτώση των οιστρογόνων που χαρακτηρίζει αυτή τη φάση του κύκλου της γυναίκας ευθύνεται για την πρόκληση πονοκεφάλων.

Τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου περιλαμβάνουν:

1. Κούραση.
2. Ορμονικούς πονοκέφαλους.
3. Πόνους στις αρθρώσεις.
4. Αύξηση της όρεξης και ακατάσχετη επιθυμία για φαγητό.
5. Εξάρσεις ακμής.
6. Δυσκοιλιότητα.
7. Μείωση της διάθεσης για σεξ.
8. Άγχος.
9. Συναισθηματική αστάθεια.
10. Μείωση της δυνατότητας συγκέντρωσης.

Εκτιμάται, ότι σε ποσοστό της τάξης του 10% των γυναικών που παρουσιάζουν προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό. Στις περιπτώσεις αυτές οι ορμονικοί πονοκέφαλοι και άλλα συμπτώματα εξασθενούν πολύ τις πάσχουσες.

Οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια, έχουν μεταβολές των επιπέδων των ορμονών στο αίμα τους. Για το λόγο αυτό επηρεάζονται οι πονοκέφαλοι που δυνατόν να έχουν.

Το τι συμβαίνει ακριβώς με τα αντισυλληπτικά χάπια και τους ορμονικούς πονοκέφαλους δεν έχει ακόμη διαλευκανθεί πλήρως. Περίπου το ένα τρίτο των γυναικών, που πάσχουν από ημικρανία, παρουσιάζουν λιγότερα επεισόδια ημικρανίας όταν παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια.

Για ένα άλλο τρίτο των γυναικών που πάσχουν από ημικρανία, τα αντισυλληπτικά χάπια επιδεινώνουν την ημικρανία τους. Οι γυναίκες είναι πιθανότερο να έχουν το πρώτο επεισόδιο ημικρανίας τους όταν παίρνουν αντισυλληπτικά χάπια.

Ορμονικοί πονοκέφαλοι μπορούν επίσης να συμβούν:

1. Στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης
2. Στη αρχική περίοδο μετά τη γέννηση ενός παιδιού
3. Στην έναρξη της κλιμακτηρίου και της εμμηνόπαυσης

Στην εγκυμοσύνη τα επίπεδα οιστρογόνων αρχίζουν να αυξάνονται από τα αρχικά στάδια και παραμένουν ψηλά καθόλη τη διάρκεια της κύησης. Οι ημικρανίες συνήθως βελτιώνονται ή ακόμη εξαφανίζονται κατά την εγκυμοσύνη. 

Για τη θεραπεία των ορμονικών πονοκεφάλων μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ακόλουθα φάρμακα:

1. Τριπτάνες: Οι τριπτάνες είναι φάρμακα αποτελεσματικά στη θεραπεία της ημικρανίας που χρησιμοποιούνται με επιτυχία για την αντιμετώπιση των ορμονικών πονοκεφάλων. Εάν η ασθενής πάρει ένα φάρμακο της κατηγορίας των τριπτανών στην αρχή του ορμονικού πονοκέφαλου τότε αυτός μπορεί να υποχωρήσει. Στις περιπτώσεις, που οι ορμονικοί πονοκέφαλοι ταλαιπωρούν τη γυναίκα στα πλαίσια του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου και της περιόδου της, είναι δυνατόν αυτή να παίρνει ένα φάρμακο από την κατηγορία των τριπτανών μία ή δύο μέρες πριν από την έναρξη του αναμενόμενου πονοκεφάλου    
    
2. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα: Η ιβουπροφαίνη, το μεφεναμικό οξύ, η ασπιρίνη και άλλα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν μετά από τη συμβουλή γιατρού από τη γυναίκα στις πέντε έως εφτά μέρες πριν από την περίοδο. Τα φάρμακα αυτά μπορούν να μειώνουν τη συχνότητα των ορμονικών πονοκεφάλων και ν' ανακουφίζουν από συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου

Χρειάζεται προσοχή για να μην γίνεται κατάχρηση των τριπτανών και των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για σκοπούς πρόληψης των ορμονικών πονοκεφάλων. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο υπάρχει ο κίνδυνος να επανέρχονται δριμύτεροι οι πονοκέφαλοι.

Συνοπτικά βλέπουμε ότι οι ορμονικοί πονοκέφαλοι συμβαίνουν στις  γυναίκες και έχουν σχέση με:

1. Τον ορμονικό τους κύκλο και τις διακυμάνσεις των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και άλλων ορμονών.
2. Την έμμηνο ρύση (περίοδος).
3. Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο.
4. Την εγκυμοσύνη.
5. Τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών.
6. Την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση.
7. Την ορμονική θεραπεία.

Η κάθε γυναίκα είναι μοναδική και έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες όσον αφορά στην ευαισθησία της στις ορμονικές μεταβολές.

Σε περίπτωση, που μια γυναίκα πιστεύει, ότι υποφέρει από ορμονικούς πονοκεφάλους πρέπει να συμβουλεύεται το γιατρό της, για να βρει με τη βοήθεια του ποιο είναι το καλύτερο φάρμακο για αυτή και να ακολουθεί τις οδηγίες του.