Οι αιτίες που οδηγούν στη συζυγική απιστία είναι πολλές και πολύπλοκες.

Η συζυγική απιστία μπορεί να συμβεί σε ζευγάρια, που έχουν ένα ευτυχισμένο γάμο, όπως μπορεί επίσης να συμβεί σε ζευγάρια με προβληματικό γάμο.

Ο σύζυγος, που δημιουργεί μια εξωσυζυγική σχέση, είναι δυνατόν να μην παίρνει αρκετά και να μην είναι ευχαριστημένος από το γάμο του. Συμβαίνει όμως και το αντίθετο, με το σύζυγο που εμπλέκεται να μη δίνει αρκετά στη σχέση του.

Τα άτομα που εμπλέκονται σε πολλές υποθέσεις απιστίας μπορεί να έχουν διαφορετικά προβλήματα, όπως εθισμό στο σεξ, στον έρωτα και στα ειδύλλια.

Αυτοί που έχουν εθισμό στο σεξ, παρουσιάζουν ψυχαναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά με έμμονες ιδέες και πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους. Η ψυχαναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά έχει τάση να είναι έντονη, χρόνια και είναι πέραν των δυνατοτήτων ελέγχου του ατόμου που πάσχει.

Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία εξωσυζυγικών σχέσεων και συζυγική απιστία περιλαμβάνουν το χαμηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης, ανεπάρκειες της συζυγικής σχέσης, απουσία αγάπης ή ακόμη ένα κοινωνικό περιβάλλον που ανέχεται ή συγχωρεί την απιστία.

Πολλά άτομα που εμπλέκονται σε απιστία έχουν κόστος. Συχνά νιώθουν ντροπή και ότι δεν αξίζουν τίποτα. Υπάρχουν όμως και άλλοι οι οποίοι θεωρούν τις ερωτοτροπίες δικαίωμα τους, εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες που βρίσκουν και δεν νιώθουν αναστολές ή ενοχές.

Μερικοί μη ικανοποιημένοι από το γάμο τους, αρχίζουν μια εξωσυζυγική σχέση που τη θεωρούν σαν μια διέξοδο από ένα γάμο στον οποίο δεν νιώθουν ευτυχισμένοι. Πολύ συχνά μάλιστα στις περιπτώσεις αυτές, παρουσιάζουν την ιστορία της συζυγικής τους ζωής αλλοιωμένη με τρόπο τέτοιο που να δικαιολογεί τη νέα τους σχέση.

Όμως δεν είναι ορθό να συγκρίνεται μια νέα απαγορευμένη ερωτική σχέση η οποία συντηρείται και από μια ρομαντική εξιδανίκευση, με τη σχέση  οικειότητας που προκύπτει από ένα μακροχρόνιο γάμο.

Αυτοί που τραυματίζονται περισσότερο είναι οι εξαπατημένοι σύζυγοι οι οποίοι έδειχναν τη μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και που δεν υποπτεύονταν καθόλου ότι κάτι τέτοιο μπορούσε να συμβαίνει.

Πολύ συχνά και οι δύο σύζυγοι υποφέρουν μετά από την αποκάλυψη της ΣΑ. Ο σύζυγος που απατήθηκε μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα μετατραυματικού στρες όπως ακριβώς μετά από μια μεγάλη καταστροφή.

Η κατάθλιψη, οι σκέψεις αυτοκτονίας, η αγωνία και ένα βαθύ αίσθημα απώλειας χαρακτηρίζουν την ψυχολογική κατάσταση που μπορεί να έχει αυτός που εξαπατήθηκε αλλά κάποτε και αυτός που έχει εμπλακεί στην εξωσυζυγική σχέση.

Τα έντονα αισθήματα και οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις είναι σύνηθες φαινόμενο σε ένα ζευγάρι μετά από την αποκάλυψη της απιστίας.

Παρά τη σοβαρότητα του προβλήματος εντούτοις η μεγάλη πλειοψηφία των ζευγαριών διατηρούν τη σχέση τους μετά από ένα επεισόδιο συζυγικής απιστίας.

Μάλιστα φαίνεται, ότι σε πολλά ζευγάρια μετά από απιστία, οι σχέσεις τους γίνονται πιο στενές και χαρακτηρίζονται από περισσότερη οικειότητα.

Σύμφωνα με ορισμένες έρευνες το 90% του πληθυσμού, θεωρεί ως μη αποδεκτή τη απιστία.

Εντούτοις άλλες έρευνες έδειξαν ότι 15% των γυναικών και 25% των ανδρών είχαν εξωσυζυγική συνουσία.