Μέχρι σήμερα είχαν γίνει διάφορες θεραπευτικές δοκιμές που εξέτασαν τις επιδράσεις του υπερβαρικού οξυγόνου στα παιδιά με αυτισμό. Η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο βασίζεται στην εισπνοή μέχρι 100% οξυγόνου σε πίεση περισσότερη από 1 ατμόσφαιρα (atm) σε δωμάτιο με πεπιεσμένο αέρα.

Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά διότι είχαν δείξει βελτιώσεις στην κατάσταση των παιδιών. Ωστόσο επειδή οι έρευνες αυτές δεν ήταν ελεγχόμενες η ισχύς των αποτελεσμάτων τους δεν ήταν ικανοποιητική λόγω ακριβώς προβλήματος της μεθοδολογίας που είχε χρησιμοποιηθεί.

Τώρα μια νέα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έρευνα έχει καλύψει αυτή την ανεπάρκεια και έγινε με αυστηρή μεθοδολογία, δηλαδή τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη και πολυκεντρική (με συμμετοχή πολλών νοσοκομειακών κέντρων). Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε προσδίδει στα αποτελέσματα της θεραπευτικής αυτής δοκιμής μεγάλη ισχύ.

Σε 6 νοσοκομειακά κέντρα των Ηνωμένων Πολιτειών, 62 παιδιά με αυτισμό ηλικίας από 2 έως 7 ετών συμπεριλήφθηκαν στην εν λόγω θεραπευτική δοκιμή. Τα παιδιά χωρίσθηκαν με τυχαιοποιημένο τρόπο σε 2 ομάδες:

1. Η πρώτη ομάδα έλαβε 40 ώρες θεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο στις 1,3 ατμόσφαιρες με 24% οξυγόνο (ομάδα θεραπείας)
    
2. Η δεύτερη ομάδα έλαβε θεραπεία με ελαφρά πεπιεσμένο αέρα δωματίου στις 1,03 ατμόσφαιρες με 21% οξυγόνο (ομάδα χωρίς θεραπεία)

1. Κλίμακα συνολικής κλινικής εκτίμησης (CGI, Clinical Global Impression scale)
    
2. Λίστα διαταραχών της συμπεριφοράς (ABC, Aberrant Behavior Checklist)
    
3. Λίστα αξιολόγησης θεραπείας του αυτισμού (ATEC, Autism Treatment Evaluation Checklist)

Το ζήτημα που τίθεται αφορά στη διάρκεια των ευεργετικών επιδράσεων της θεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο. Επίσης δημιουργούνται και άλλα ερωτήματα που έχουν σχέση με τους μηχανισμούς δράσης της θεραπείας και το εάν όλα τα παιδιά μπορούν να επωφελούνται από τη θεραπεία.

Τα θετικά αποτελέσματα της θεραπείας ήταν μόνιμα και εάν όχι, για πόσο χρονικό διάστημα διάρκεσαν; 

Η έρευνα των Αμερικανών γιατρών δεν μας δίνει απαντήσεις για το ερώτημα αυτό. Όμως σίγουρα απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση της διάρκειας των ωφελημάτων της εν λόγω μεθόδου δεδομένου των εξαιρετικών αποτελεσμάτων που τεκμηριώθηκαν.

Επίσης απαιτείται επιβεβαίωση των πολύ καλών αυτών αποτελεσμάτων από άλλες ανάλογες έρευνες που θα γίνουν από άλλα ερευνητικά κέντρα προτού καταλήξουμε σε τελεσίδικα συμπεράσματα.

Γιατί οι αυξημένες συγκεντρώσεις οξυγόνου που εισπνέει ο ασθενής χάρις στην αύξηση της ατμοσφαιρικής πίεσης βοηθούν εναντίον του αυτισμού;

Ο τρόπος δράσης του υπερβαρικού οξυγόνου δεν έχει ακόμη πλήρως κατανοηθεί. Φαίνεται ότι το οξυγόνο έχει δράσεις κατά της φλεγμονής, στη ρύθμιση λειτουργίας ορισμένων γονιδίων και στην ανάπλαση των ιστών.

Ήδη έρευνες έχουν δείξει ότι το υπερβαρικό οξυγόνο μπορεί να έχει κάποιου βαθμού ευεργετικές επιδράσεις σε νευρολογικές παθήσεις, στην εγκεφαλική παράλυση και στο αλκοολικό σύνδρομο του εμβρύου (εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο). Είναι πιθανόν ότι στον αυτισμό, το υπερβαρικό οξυγόνο με την αντιφλεγμονώδη του δράση επιτρέπει καλύτερη οξυγόνωση του εγκεφάλου.

Είναι όλα τα παιδιά με αυτισμό που μπορούν να επωφελούνται από το υπερβαρικό οξυγόνο;

Το πόσο θα επωφεληθεί ένα παιδί με αυτισμό από το υπερβαρικό οξυγόνο εξαρτάται από το βαθμό βλαβών που έχει στον εγκέφαλο του. Το οξυγόνο μπορεί να επαναφέρει σε καλύτερα επίπεδα ορισμένες λειτουργίες αλλά αυτό εξαρτάται από το πόσο αυτές έχουν ήδη αλλοιωθεί.

Χρειάζεται επίσης να εξεταστεί το ποια είναι η καλύτερη χρονική στιγμή έναρξης της θεραπείας στη ζωή του παιδιού με αυτισμό. Μήπως πιο νωρίς σημαίνει λιγότερες βλάβες άρα καλύτερα αποτελέσματα ή μήπως αυτό δεν ισχύει;

Συμπερασματικά εμείς θα συγκρατήσουμε ότι πρόκειται για μια εξαιρετική εξέλιξη και πρόοδο για τη θεραπεία των παιδιών με αυτισμό.

Σίγουρα χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση της μεθόδου με υπερβαρικό οξυγόνο αλλά ήδη τα πρώτα τεκμηριωμένα αποτελέσματα δείχνουν ότι πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη ασφαλή μέθοδο.