Η απώλεια της αίσθησης της οσμής είναι σοβαρό πρόβλημα το οποίο όχι μόνο μειώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών αλλά μπορεί να είναι αιτία σοβαρών ατυχημάτων.

Περίπου 2% των ατόμων ηλικίας κάτω των 65 ετών έχουν διαταραχές στην αίσθηση της οσμής τους. Η αίσθηση αυτή παρουσιάζει μεγαλύτερη ανεπάρκεια με την αύξηση της ηλικίας.

Σε άτομα ηλικίας από 65 έως 80 ετών, το ποσοστό αυτών που έχουν απώλεια οσμής, ανέρχεται σχεδόν στο 50%. Σε πιο μεγάλες ηλικίες το ποσοστό αυτό φτάνει το 75%. Με τη συνεχή αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης που παρατηρείται, αναμένεται ότι ο συνολικός αριθμός των ατόμων που πάσχουν από απώλεια οσμής, θα αυξηθεί.

Οι συχνότερες αιτίες απώλειας της οσμής είναι η ρινική συμφόρηση λόγω κοινού κρυολογήματος ή γρίπης, οι αλλεργίες του αναπνευστικού συστήματος και η έκθεση του ασθενούς σε ερεθιστικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως ο καπνός του τσιγάρου και άλλες νοσηρές ουσίες.

Οι πολύποδες της μύτης και των ιγμόρειων μπορούν να εμποδίζουν τα νεύρα που βρίσκονται στη μύτη να λειτουργήσουν κανονικά και να μεταφέρουν τα αισθητήρια μηνύματα που αντιστοιχούν σε διάφορες μυρωδιές και αρώματα.

Οι τραυματισμοί στο κεφάλι και στο πρόσωπο, οι χειρουργικές επεμβάσεις στις περιοχές αυτές, μπορούν να επηρεάσουν τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για την οσμή και να προκαλέσουν ολική απώλεια ή διαταραχές της οσμής.

Ορισμένα φάρμακα όπως επίσης και η επαγγελματική έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες είναι αιτία απώλεια οσμής. Η αύξηση της ηλικίας, προκαλεί μείωση της ποιότητας της αίσθησης της οσμής όπως επίσης προκαλεί διαταραχές της όρασης και της ακοής.

Η οσμή και η γεύση είναι αλληλένδετες. Η απώλεια της οσμής προκαλεί διαταραχές στην αίσθηση της γεύσης και αντίστροφα.

Οι ασθενείς με απώλεια της αίσθησης της οσμής κινδυνεύουν περισσότερο από ατυχήματα διότι δεν μπορούν να ανιχνεύσουν απειλές που η οσμή μπορεί να αναγνωρίσει.

Ο καπνός από μια φωτιά που αρχίζει, η οσμή του καμένου από ένα τηγάνι στο οποίο το φαγητό καίγεται, η οσμή του χαλασμένου φαγητού , η οσμή ενός αερίου που έχει διαφύγει δεν αναγνωρίζονται. Έτσι οι ασθενείς με διαταραχές της οσμής κινδυνεύουν περισσότερο από ατυχήματα ή δηλητηριάσεις που μπορούν να προκύψουν λόγω αυτών των παραγόντων.

Σε μια πρόσφατη έρευνα που έγινε σε 445 ασθενείς που παρακολουθούνταν σε ειδική κλινική για προβλήματα γεύσης και οσμής, φάνηκε ότι οι τα άτομα αυτά ήσαν πολύ συχνότερα θύματα ατυχημάτων σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν πρόβλημα οσμής.

Από τους 445 ασθενείς που παρακολουθήθηκαν στην κλινική αυτή του Richmond της Βιργινίας από το 1983 έως το 2001, το 30% έπασχε από πλήρη ανοσμία. Το 76% είχε κάποιου βαθμού ανοσμία.

Η ανάλυση των ατυχημάτων τα οποία είχαν οι ασθενείς αυτοί έδειξε ότι 37% των ασθενών με διαταραχή της οσμής, είχαν ατύχημα λόγω μη ανίχνευσης μιας οσμής ενώ μόνο 19% των ατόμων χωρίς πρόβλημα οσμής είχαν ανάλογο ατύχημα. Στους ασθενείς με διαφόρους βαθμούς απώλειας της οσμής, τα συχνότερα με ποσοστό 45% ήταν τα ατυχήματα σε σχέση με το μαγείρεμα. Το 25% των ατυχημάτων είχαν σχέση με την κατανάλωση χαλασμένων φαγητών, το 23% οφείλονταν στη μη ανίχνευση δια της οσμής αερίων που είχαν διαφύγει και το 7% οφειλόταν στην μη έγκαιρη ανίχνευση οσμής καπνού από την έναρξη μιας φωτιάς.

Το πρόβλημα της απώλειας της οσμής, δεν έτυχε μέχρι σήμερα της σημασίας που χρειάζεται. Βλέπουμε όμως ότι οι ασθενείς αυτοί κινδυνεύουν περισσότερο από μία σειρά ατυχημάτων. Παράλληλα ο αριθμός των ασθενών που παρουσιάζουν διαταραχές της οσμής αυξάνεται λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης.

Δεν αποκλείεται επίσης το πραγματικό ποσοστό των ατόμων με προβλήματα οσμής, να είναι μεγαλύτερο. Χρειάζονται έρευνες με ειδικά τεστ σε πληθυσμιακό επίπεδο για να καθορισθεί με ακρίβεια το ποσοστό των ατόμων που παρουσιάζουν διαταραχές της οσμής.

Τα άτομα με διαταραχές της οσμής, ολική ή μερική απώλεια ή αλλοιώσεις της οσμής, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στο περιβάλλον που ζουν καθημερινά και στις διάφορες δραστηριότητες τους. Για παράδειγμα για την έγκαιρη ανίχνευση καπνών, η εγκατάσταση ανιχνευτών καπνού μπορεί να βοηθήσει. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή με τα φαγητά κατά την ετοιμασία τους και για τις ημερομηνίες λήξης τους.

Είναι γεγονός ότι πολλά πράγματα δεν τα εκτιμούμε σωστά μέχρι που θα τα χάσουμε. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την οσμή. Η απώλεια της, μας στερεί μερικές από τις ομορφιές της ζωής αλλά παράλληλα μειώνει την άμυνα που έχουμε εναντίον πολλών κινδύνων που καραδοκούν στο περιβάλλον μας.