Η στένωση των καρωτίδων είναι μια από τις κυριότερες και σοβαρότερες αιτίες που προκαλούν εγκεφαλικά επεισόδια.
Οι καρωτίδες είναι οι αρτηρίες που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο με αίμα. Η στένωση τους οφείλεται στη δημιουργία πλάκα αθηρώματος.
Η πλάκα αθηρώματος μπορεί να υπάρχει χωρίς ο ασθενής να το αντιλαμβάνεται. Όταν ο βαθμός στένωσης του αυλού μιας καρωτίδας αρτηρίας ξεπεράσει το 70% της διαμέτρου του αυλού της, η κλινική αντιμετώπιση είναι αναγκαία.
Πολλοί ασθενείς όμως είναι δυνατόν να υποστούν ανεπανόρθωτες εγκεφαλικές βλάβες ακόμη και με μικρότερο βαθμό στένωσης μιας καρωτίδας. Δηλαδή ο κίνδυνος για ένα ασθενή να υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο δεν εξαρτάται μόνο από το βαθμό στένωσης μιας καρωτίδας αλλά και από το τι συμβαίνει μέσα σε αυτή την πλάκα αθηρώματος.
Η πλάκα αθηρώματος δημιουργείται σταδιακά μέσα στις αρτηρίες. Εκτός από το γεγονός ότι στενεύει τον αυλό τους, μπορεί επίσης να απελευθερώσει μικρά τεμάχια τα οποία με τη σειρά τους, σαν έμβολα είναι δυνατόν να αποφράξουν μικρότερες αρτηρίες που τροφοδοτούν ζωτικές περιοχές του εγκεφάλου.
Οι πλάκες αθηρώματος των αρτηριών θεωρούνται ότι είναι ψηλού κινδύνου εάν ιστολογικά παρουσιάζουν περιοχές που έχουν αιμορραγία ή και θρόμβους.
Στις περιπτώσεις αυτές οι πλάκες αθηρώματος των καρωτίδων, προκαλούν θρόμβο-εμβολική νόσο που οδηγεί σε σοβαρά εγκεφαλικά επεισόδια με απώλεια της ζωής ή πρόκληση μόνιμων αναπηριών.
Η ανίχνευση της ύπαρξης πλάκας αθηρώματος που στενεύει τους αυλούς των καρωτίδων έχει καθοριστική σημασία για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων. Επιπρόσθετα όμως, η ανίχνευση μέσα στην πλάκα αθηρώματος, περιοχών που έχουν αιμορραγικά φαινόμενα και θρόμβο δείχνουν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο για τον ασθενή.
Η πλάκα αθηρώματος της καρωτίδας με επιπλοκές δηλαδή αυτή που έχει αιμορραγία και θρόμβους μέσα της, είναι πιο εύκολο να προκαλέσει θρόμβο-εμβολική νόσο.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να ανιχνευτεί σε ένα ασθενή μια πλάκα αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες του. Αρχικά εάν υπάρχουν κλινικά συμπτώματα είναι αναγκαίο να γίνουν εξετάσεις για να βρεθούν εάν υπάρχουν πλάκες αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες.
Στα παροδικά ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, η κλινική εικόνα που εμφανίζεται ξαφνικά στον ασθενή, μοιάζει πάρα πολύ με αυτήν που βλέπουμε στα συνηθισμένα εγκεφαλικά επεισόδια. Η βασική διαφορά είναι ότι τα παροδικά επεισόδια υποχωρούν πλήρως χωρίς να αφήνουν οποιαδήποτε υπολειπόμενη αναπηρία ή άλλο πρόβλημα.
Στις περιπτώσεις αυτές ή ακόμη όταν υπάρχουν άλλα προειδοποιητικά σημεία για εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι καλό να γίνονται εξετάσεις για την ανεύρεση στένωσης λόγω πλάκας αθηρωμάτωσης στις καρωτίδες. Το ίδιο πρέπει να γίνεται εάν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο έχει ήδη εκδηλωθεί.
Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις που μπορούν να εξυπηρετήσουν τον ασθενή για το σκοπό αυτό. Η αγγειογραφία είναι μια επεμβατική μέθοδος που μπορεί να δείξει την ύπαρξη της αθηρωματικής πλάκας.
Η εξέταση με υπέρηχους, η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία και η εξέταση PET (positron emission tomography), μπορούν επίσης να δείξουν την πλάκα αθηρωμάτωσης εάν υπάρχει.
Μερικές κλινικές έρευνες από το Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξαν ότι η μαγνητική τομογραφία, πλεονεκτεί έναντι των άλλων μεθόδων. Ο λόγος είναι ότι δεν δείχνει μόνο κατά πόσο υπάρχει μια πλάκα αθηρωμάτωσης αλλά και το τι συμβαίνει μέσα σε αυτή.
Οι Βρετανοί γιατροί τεκμηρίωσαν το γεγονός ότι μια συγκεκριμένη τεχνική της μαγνητικής τομογραφίας (MRDTI, Magnetic Resonance Direct Thrombus Imaging), δείχνει την πλάκα αθηρωμάτωσης αλλά επίσης και τις αιμορραγίες ή τους θρόμβους που πιθανόν να υπάρχουν μέσα σε αυτήν. Εάν αυτό συμβαίνει, τότε ο κίνδυνος θρόμβο-εμβολικής νόσου με εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πολύ μεγαλύτερος.
Τα αποτελέσματα που προσφέρει η εξέταση MRDTI επιτρέπουν στους θεράποντες γιατρούς να αξιολογήσουν κατά πόσο επιβάλλεται να γίνει άμεσα στον ασθενή μια θεραπεία για την πλάκα με τα επικίνδυνα αιμορραγικά και θρομβο-εμβολικά χαρακτηριστικά που απειλούν τη ζωή του.
Στις έρευνες που έγιναν για το θέμα αυτό, τα ευρήματα της εξέτασης με τη μαγνητική τομογραφία επαληθεύτηκαν από την ιστολογική εξέταση των πλακών αθηρωμάτωσης που αφαιρέθηκαν με τη χειρουργική μέθοδο.
Τα συμπεράσματα των ερευνητών είναι ότι η μέθοδος ανίχνευσης της πλάκας αθηρωμάτωσης των καρωτίδων με τη μαγνητική τομογραφία, πλεονεκτεί έναντι των υπόλοιπων.
Οι λόγοι είναι ότι δείχνει όχι μόνο την ύπαρξη ή όχι της πλάκας και το βαθμό στένωσης που προκαλεί αλλά επίσης και το τι συμβαίνει μέσα σε αυτή. Παράλληλα η μέθοδος MRDTI δεν είναι επεμβατική, δεν είναι επώδυνη, είναι πιο εύκολη να γίνει και πιο φτηνή σε σύγκριση με την αγγειογραφία.
Πιστεύουν ότι ο συνδυασμός του υπερηχογραφήματος μαζί με τη μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι ο καλύτερος συνδυασμός για την ανίχνευση και αξιολόγηση της πλάκας αθηρωμάτωσης των καρωτίδων.
Η αναγνώριση του προβλήματος έγκαιρα, μπορεί να αποτρέψει σοβαρά εγκεφαλικά επεισόδια τα οποία θα θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς.
Εάν αναγνωριστούν στένωση και αιμορραγία ή θρόμβοι μέσα σε μια πλάκα αθηρωμάτωσης των καρωτίδων, τότε η χορήγηση ειδικής φαρμακευτικής αγωγής ή και η χειρουργική αντιμετώπιση της πάθησης μπορούν να προστατεύσουν τον ασθενή από σοβαρές ανεπιθύμητες επιπλοκές.
