Για να μείνει μια γυναίκα έγκυος είναι απαραίτητο να συμβούν μια σειρά από γεγονότα.

Το ωάριο πρέπει να αναπτυχθεί κανονικά στην ωοθήκη της γυναίκας το οποίο στη συνέχεια θα απελευθερωθεί όπως γίνεται κάθε μήνα, μέσα στη σάλπιγγα (ωορρηξία).

Το σπερματοζωάριο από τον άνδρα πρέπει να γονιμοποιήσει το ωάριο μέσα στη σάλπιγγα. Στη συνέχεια το γονιμοποιημένο ωάριο που μετακινείται από τις σάλπιγγες, πρέπει να προσδεθεί και να εμφυτευτεί στη μήτρα.

Εάν σε οποιαδήποτε φάση της διαδικασίας αυτής συμβεί κάποιο πρόβλημα, τότε προκύπτει στειρότητα.

Στο 40% των περιπτώσεων, τα προβλήματα στειρότητας έχουν σχέση με τη γυναίκα, στο 30% έχουν σχέση με τους άνδρες και στο 10% η αιτία είναι άγνωστη. 

Οι αιτίες στις γυναίκες

Περίπου στο 25% των περιπτώσεων το πρόβλημα της στειρότητας των γυναικών προκαλείται από ανωμαλίες της ωορρηξίας.

Οι ανωμαλίες στο ισοζύγιο της ωχρινοποιητικής ορμόνης LH και της ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης FSH, ένας τραυματισμός ή άλλη βλάβη στην υπόφυση όπου οι πιο πάνω ορμόνες παράγονται, όγκοι της υπόφυσης, το υπερβολικό ή ακόμη το ελλιπές βάρος σώματος, είναι σε θέση να προκαλούν προβλήματα ωορρηξίας.

Άλλες ορμονικές παθολογίες που είναι σε θέση να προκαλούν πρόβλημα στειρότητας περιλαμβάνουν ανωμαλίες του θυρεοειδούς αδένα, το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, η πρόωρη ανεπάρκεια των ωοθηκών και κάποτε το σύνδρομο Cushing.

Άλλες αιτίες που προκαλούν στειρότητα στις γυναίκες περιλαμβάνουν:

1. Η αύξηση της ηλικίας είναι αιτία στειρότητας στις γυναίκες διότι μειώνεται η ποσότητα και ποιότητα των ωαρίων
    
2. Τα προβλήματα του αναπαραγωγικού συστήματος που περιλαμβάνουν βλάβες ή αποφράξεις των σαλπίγγων, τις συμφύσεις, τα ινομυώματα, επιπλοκές από χειρουργικές επεμβάσεις ή μολύνσεις
    
3. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα όπως τα χλαμύδια και η γονόρροια
    
4. Παθήσεις όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, το AIDS και νεφρικές νόσοι
    
5. Φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα ηρεμιστικά, οι αναστολείς των καναλιών ασβεστίου, τα ναρκωτικά και η χημειοθεραπεία
    
6. Η έκθεση στην ακτινοβολία (όπως για παράδειγμα εάν οι ωοθήκες εκτεθούν σε ακτινοθεραπεία), στο μόλυβδο, εντομοκτόνα και τοξικά αέρια

Η διάγνωση της στειρότητας στις γυναίκες

Το ατομικό ιστορικό της γυναίκας που περιλαμβάνει αναφορά σε ενδεχόμενες ανωμαλίες της περιόδου, ασθένειες που έχει περάσει η γυναίκα, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, χειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης εξετάζονται οι θεραπείες τις οποίες λαμβάνει ή έλαβε η γυναίκα και κατά πόσο έχει εκτεθεί σε τοξικούς παράγοντες.

Η γυναικολογική εξέταση ακολουθεί τη λήψη του ιστορικού και τη γενική κλινική εξέταση. Εξετάζεται κατά πόσο η ανατομική κατάσταση του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος είναι κανονική. Γίνονται εξετάσεις αίματος οι οποίες μεταξύ άλλων διερευνούν την ορμονική κατάσταση της γυναίκας.

Επίσης είναι απαραίτητο να διερευνάται και η κατάσταση του συζύγου ή συντρόφου της γυναίκας. Το ιατρικό ιστορικό και η ανάλυση του σπέρματος του ανδρός μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την αιτία της στειρότητας.

Η θεραπεία της στειρότητας στις γυναίκες

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία. Επίσης σημαντικοί παράγοντες της θεραπείας είναι η διάρκεια της στειρότητας και η ηλικία της γυναίκας.

Υπάρχουν βασικά δύο κατηγορίες αντιμετώπισης:

1. Η πρώτη είναι η αποκατάσταση της γονιμότητας με τη βοήθεια φαρμάκων ή της χειρουργικής.
   
   
2. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι μέθοδοι τεχνητής αναπαραγωγής (ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή).

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για προβλήματα ωορρηξίας περιλαμβάνουν την κλομιφένη (clomiphene citrate), τις ενέσεις FSH και LH. Η θεραπεία αυτή μπορεί επίσης να χορηγηθεί μαζί με την τοποθέτηση σπερματοζωάριων στην κοιλότητα της μήτρας (ενδομητρική σπερματέγχυση).

Η χειρουργική προσέγγιση ενδείκνυται όταν υπάρχουν προβλήματα απόφραξης των σαλπίγγων ή ενδομητρίωση.

Οι τεχνικές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, περιλαμβάνουν τη δωρεά ωαρίων και εμβρύων, την εξωσωματική γονιμοποίηση και την ενδο-οωαριακή τοποθέτηση σπερματοζωάριων.