Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για τη ζωή. Ο οργανισμός μας τις χρειάζεται σε μικρές ποσότητες καθημερινά. Η έλλειψη τους δημιουργεί σοβαρά παθολογικά προβλήματα.

Όλοι χρειαζόμαστε βιταμίνες. Το ερώτημα είναι κατά πόσο επιβάλλεται εμείς ή τα παιδιά μας να παίρνουμε συμπληρώματα βιταμινών από σκευάσματα που προσφέρονται σε πολλές και διαφορετικές μορφές.

Επειδή οι ποσότητες βιταμινών που χρειάζεται ο οργανισμός είναι πολύ μικρές, στην πράξη η διατροφή, μας προσφέρει περισσότερες από ότι χρειάζεται.

Έτσι λοιπόν για τους περισσότερους ανθρώπους το να παίρνουν καθημερινά συμπληρώματα βιταμινών ή συνδυασμούς πολυβιταμινών, δεν είναι αναγκαίο. Μάλιστα ορισμένοι θεωρούν ότι μια τέτοια πρακτική αν και πιθανόν να μην είναι  αιτία παθήσεων, μπορεί να απώλεια οικονομικών πόρων και προσπαθειών.

Όμως πρέπει να προστεθεί ότι υπάρχουν ομάδες ανθρώπων για τους οποίους η λήψη βιταμινών είναι απαραίτητη.

Οι άνθρωποι αυτοί για διάφορους λόγους, όπως για παράδειγμα λόγω του ότι δεν έχουν καλή διατροφή, δεν απορροφά το έντερο τους κανονικά τις θρεπτικές ουσίες ή ανήκουν σε ομάδες με ιδιαίτερα προβλήματα ή αυξημένες ανάγκες, χρειάζονται συμπληρώματα βιταμινών.

Παράλληλα είναι καλό να θυμόμαστε ότι οι μεγάλες ποσότητες από ορισμένες βιταμίνες, προκαλούν παθολογικά προβλήματα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις λιποδιαλυτές βιταμίνες.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, D, E και Κ

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες όπως οι βιταμίνες Α, D, E και Κ δεν διαλύονται στο νερό αλλά στο λίπος, απορροφούνται από το έντερο και αποθηκεύονται στον οργανισμό (λίπος, συκώτι). Απελευθερώνονται σταδιακά ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν.

Λόγω του μεταβολισμού τους, οι λιποδιαλυτές βιταμίνες όταν συγκεντρωθούν σε ψηλές ποσότητες στον οργανισμό, μπορεί να είναι επικίνδυνες.

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες Β και C

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες όπως οι βιταμίνες Β (θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιακίνη, φολικό οξύ, παντοθενικό οξύ, βιοτίνη, βιταμίνη Β6, Β12) και η βιταμίνη C διαλύονται στο νερό, απορροφούνται από το έντερο, χρησιμοποιούνται άμεσα και οι μη αναγκαίες ποσότητες αποβάλλονται.

Για τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες, λόγω του ότι δεν αποθηκεύονται,  καθημερινά ο οργανισμός χρειάζεται να τις προμηθεύεται από τη διατροφή ή από συμπληρώματα.

Στην πράξη και παρά τις συστάσεις των γιατρών, πολλοί άνθρωποι παίρνουν από μόνοι τους βιταμίνες. Το ζήτημα είναι ότι υπάρχουν ομάδες ανθρώπων στους οποίους η χορήγηση βιταμινών είναι απαραίτητη.

Άτομα με έλλειψη βιταμινών

Όταν υπάρχουν κλινικά στοιχεία που τεκμηριώνουν ότι ένας ασθενής πάσχει από έλλειψη βιταμινών, τότε δεν υπάρχει αμφισβήτηση κατά πόσο χρειάζεται να του χορηγηθεί συμπλήρωμα βιταμινών.

Οι έγκυες

Για τις έγκυες, η χορήγηση καθημερινά φολικού οξέος (βιταμίνη Β9), αποτελεί απαραίτητο μέτρο για την πρόληψη συγγενών ανωμαλιών του κεντρικού νευρικού συστήματος των παιδιών.

Στην πράξη όλες οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, που δυνητικά μπορούν να μείνουν έγκυες, είναι καλό να παίρνουν καθημερινά φολικό οξύ πριν από την εγκυμοσύνη.

Γυναίκες σε ηλικία εμμηνόπαυσης

Τα συμπληρώματα βιταμίνης D μαζί με ασβέστιο, συστήνονται για την πρόληψη της οστεοπόρωσης.

Οι ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα

Έρευνες έχουν δείξει ότι το φολικό οξύ μειώνει την ομοκυστεϊνη στο αίμα. Το γεγονός αυτό συνοδεύεται από χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων.

Οι καπνιστές και αλκοολικοί

Οι ασθενείς αυτοί, μπορούν να επωφελούνται από συμπληρώματα βιταμίνης C  και φολικού οξέος. Φαίνεται ότι οι εν λόγω βιταμίνες βοηθούν τον αγώνα που κάνει ο οργανισμός εναντίον των τοξικών ουσιών που εισβάλλουν στο σώμα λόγω των βλαβερών και συχνά θανατηφόρων αυτών συνηθειών.

Οι αλκοολικοί λόγω μεταξύ άλλων και κακής διατροφής, μπορούν να επωφελούνται οπό καθημερινά συμπληρώματα θειαμίνης (βιταμίνη Β1), πυριδοξίνης (βιταμίνη Β6) και ριβοφλαβίνης (Β2).

Οι ηλικιωμένοι

Στους ηλικιωμένους συχνά η διατροφή, μπορεί να παρουσιάζει ουσιώδεις ελλείψεις. Αυτό είναι ακόμα σοβαρότερο σε ηλικιωμένους που είναι αδύνατοι ή ασθενείς. Έτσι στις ομάδες αυτές του πληθυσμού, οι ελλείψεις βιταμινών είναι πολύ συχνότερες.

Για τους λόγους αυτούς, στους ηλικιωμένους με ανάλογα προβλήματα, η χορήγηση πολυβιταμινών, ιδιαίτερα για την πρόληψη παθήσεων που οφείλονται σε ελλείψεις βιταμινών Β και D, θεωρείται αναγκαία.

Οι φυτοφάγοι

Για ορισμένες βιταμίνες όπως η βιταμίνη B12, η μόνη πηγή για τον οργανισμό από τη διατροφή, είναι τα ζωικά προϊόντα. Έτσι αυτοί που αποφεύγουν πλήρως τα εν λόγω προϊόντα (κρέας και άλλα), κινδυνεύουν περισσότερο από ελλείψεις ορισμένων βιταμινών.

Στους φυτοφάγους, συμπληρώματα πολυβιταμινών (με βιταμίνες Β12, D και Α) είναι χρήσιμα για την αποφυγή ελλείψεων.

Είναι γεγονός ότι όλο και περισσότεροι ειδικοί, συστήνουν τη χορήγηση βιταμινών. Είναι επίσης γεγονός ότι η κατάσταση δεν είναι ξεκάθαρη από επιστημονικής άποψης. Και τα δύο γεγονότα μαζί, είναι αρκετά για να δημιουργούν σύγχυση στο πλατύ κοινό αλλά και σε πολλούς γιατρούς.

Υπάρχουν βέβαια επιστημονικές έρευνες που έδειξαν ότι ακόμα και όταν δεν υπάρχει έλλειψη βιταμινών, η χορήγηση φολικού οξέος, πυριδοξίνης και βιταμίνης Β12, μπορεί να μειώνει  τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Επίσης η χορήγηση φολικού οξέος φάνηκε ότι μπορεί να βελτιώνει τη μνήμη, να μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και συγγενών ανωμαλιών του κεντριού νευρικού συστήματος στα παιδιά.

Η χορήγηση της βιταμίνης D πιθανόν να συμβάλλει κατά της οστεοπόρωσης και της οστεομαλακίας.

Όμως χρειάζεται προσοχή. Για πολλά από αυτά που λέγονται για τη χορήγηση βιταμινών δεν υπάρχουν ικανοποιητικά στοιχεία που να τεκμηριώνουν την ευεργετική τους δράση.

Παράλληλα οι βιομηχανίες κατασκευής και προμήθειας στους καταναλωτές κάθε μορφής σκευασμάτων και συμπληρωμάτων βιταμινών, κάνουν ότι μπορούν  για αναδεικνύουν τα θετικά των προϊόντων τους.

Συμπερασματικά για άτομα που είναι υγιή και έχουν μια ορθή διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, είναι πολύ πιθανόν ότι δεν χρειάζονται συμπληρώματα βιταμινών. 

Βέβαια σε ορισμένες περιπτώσεις και με συμβουλή του γιατρού, ακόμη και αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να χρειαστούν εάν κριθεί αναγκαίο για ένα χρονικό διάστημα συμπλήρωμα πολυβιταμινών.

Όμως δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η αλόγιστη και υπερβολική λήψη βιταμινών μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες παθολογικές καταστάσεις.