Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας για την αντιμετώπιση του καρκίνου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα είδη καρκίνου και οι υποκατηγορίες τους είναι πάρα πολλές. Η εξέλιξη της  ιατρικής επιβάλλει πλέον την εξατομικευμένη θεραπεία, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης.

Οι πολυάριθμες θεραπείες που προφέρονται σήμερα για τις διάφορες μορφές καρκίνου, όπως και η πολυπλοκότητά τους, καθιστούν την επιλογή της πλέον κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής μια κρίσιμη, αλλά και δύσκολη απόφαση για την επιτυχή αντιμετώπιση της νόσου. Η ευθύνη της απόφασης βαραίνει βέβαια το θεράποντα γιατρό και τη πολυθεματική ομάδα που διαχειρίζεται την περίπτωση. Ταυτόχρονα όμως, υπάρχει και η ευθύνη του ασθενούς. Πρέπει απαραίτητα να είναι πλήρως ενημερωμένος και να λαμβάνει μέρος στη λήψη των αποφάσεων που αφορούν στην ίαση και τη ζωή του.

Πιστεύω, ότι η διαπαιδαγώγηση τόσο των επαγγελματιών της υγείας, γιατρών, νοσηλευτών και άλλων, όπως, πολύ σημαντικό, και των ασθενών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μεγιστοποίηση των πιθανοτήτων ίασης. Στα πλαίσια αυτά, στο παρόν άρθρο αναφέρομαι στις βασικές μεθόδους αντικαρκινικής θεραπείας που υπάρχουν σήμερα. Ως συνέχεια της προσπάθειας αυτής, θα σας κοινοποιώ ενημερωτικά άρθρα για τις επιμέρους θεραπείες, συμβάλλοντας έτσι στην κοινή προσπάθεια για πληρέστερη ενημέρωση στον τομέα της υγείας, ιδιαίτερα του καρκίνου.   

Η θεραπεία για τον καρκίνο εξαρτάται από παράγοντες σε σχέση με τον ασθενή και τη νόσο:

1. Το είδος του καρκίνου.
2. Το στάδιο της νόσου και τα προβλήματα που προκαλεί στον ασθενή.
3. Την ηλικία του ασθενούς.
4. Τη γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.

1. Την ίαση του ασθενούς.
2. Τον έλεγχο του καρκίνου.
3. Την ανακούφιση από τον πόνο και άλλα συμπτώματα.
4. Την προσφορά μιας όσο το δυνατό καλύτερης ποιότητας ζωής.
5. Την ψυχολογική στήριξη.
6. Την πρόκληση όσο το δυνατό λιγότερων βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπλοκών.

Η θεραπευτική προσέγγιση για τον καρκίνο μπορεί αρχικά να διαιρεθεί σε δύο τομείς:

1. Την υποστηρικτική θεραπεία.
2. Τη θεραπεία εξολόθρευσης των καρκινικών κυττάρων.

Η υποστηρικτική θεραπεία περιλαμβάνει όλα τα μέτρα, που χρησιμοποιούνται για διόρθωση των προβλημάτων, που δημιουργούν ο καρκίνος και οι θεραπείες στον ασθενή, όπως:

1. Αντιβίωση, αντιμυκητιακά και αντιϊκά φάρμακα.
2. Μεταγγίσεις παραγώγων αίματος (ερυθρών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων, πλάσματος, ανοσοσφαιρινών).
3. Αντιεμετικά και αναλγητικά φάρμακα.
4. Αυξητικοί παράγοντες.
5. Ψυχολογική και κοινωνική στήριξη.

Η θεραπεία εξολόθρευσης των καρκινικών κυττάρων περιλαμβάνει:

1. Χειρουργική αγωγή.
2. Χημειοθεραπεία.
3. Ακτινοθεραπεία.
4. Μεταμόσχευση πολυδύναμων αρχέγονων κυττάρων μυελού οστών (που λαμβάνονται από το περιφερικό αίμα ή το μυελό οστών).
5. Στοχευμένες θεραπείες (μικρομόρια που αναστέλλουν την παθολογική δράση αλλοιωμένων γονιδίων, όπως αναστολείς τυροσίνης κινάσης, αντιαγγειογενετικά φάρμακα, μονοκλωνικά αντισώματα).
6. Ανοσοθεραπεία (αναστολείς σημείων ελέγχου, εμβόλια, CAR-T cell, δι-ειδικά αντισώματα).
7. Διαφοροποιητικούς και βιολογικούς παράγοντες.
8. Εμβόλια.
9. Ορμόνες.
10. Γονιδιακές θεραπείες.

Οι θεραπείες για τον καρκίνο μπορεί να δρουν τοπικά ή γενικά:

1. Η τοπική θεραπεία: Στοχεύει στην αφαίρεση ή καταστροφή ενός όγκου από ένα μέρος του σώματος. Η χειρουργική επέμβαση αφαιρεί τον όγκο, ενώ η ακτινοθεραπεία μεταφέρει πολύ μεγάλη ποσότητα ενέργειας στα καρκινικά κύτταρα, για να τα καταστρέψει.
2. Η γενική ή συστημική θεραπεία: Με τη βοήθεια χημειοθεραπευτικών φαρμάκων ή άλλων ουσιών (στοχευμένη θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα ή ορμόνες ή άλλες βιολογικές θεραπείες), που χορηγούνται παρεντερικά και εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος, η γενική θεραπεία σκοτώνει ή καθυστερεί την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, που μπορεί να ευρίσκονται οπουδήποτε στον οργανισμό του ασθενούς.

Για την ίαση του καρκίνου απαιτούνται συχνά συνδυασμοί θεραπειών. Τα αποτελέσματα είναι πολύ καλύτερα, όταν για την αντικαρκινική αγωγή χρησιμοποιούνται διεθνή πολυκεντρικά πρωτόκολλα. Τα πρωτόκολλα είναι τρόποι αντιμετώπισης του καρκίνου, που χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα από πολλές ομάδες ειδικών παγκοσμίως. Προσαρμόζονται και εξελίσσονται συνεχώς ανάλογα με τα αποτελέσματά τους και τα νέα επιτεύγματα της ιατρικής. Για τους λόγους αυτούς είναι απαραίτητα εργαλεία στον πόλεμο κατά του καρκίνου.

Χωρίς την άριστη συνεργασία των γιατρών, ο ασθενής χάνει. Για τη μεγιστοποίηση των πιθανοτήτων επιτυχίας της η θεραπεία για τον καρκίνο απαιτεί μια άριστη και στενή συνεργασία όλων των ειδικών γιατρών και επαγγελματιών της υγείας (πολυθεματική ομάδα αντιμετώπισης), που εμπλέκονται στην περίθαλψη του ασθενούς.

Η πλήρης και λεπτομερής πληροφόρηση του ασθενούς για τη θεραπεία του είναι υποχρεωτική. Η πληροφόρηση πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις πτυχές της θεραπείας, τις επιλογές, τις παρενέργειες, τους κινδύνους, τις δυνατότητες επιτυχίας και το οικονομικό κόστος.

Συγγραφέας του άρθρου:
Καθηγητής Λοΐζος Γ. Λοΐζου,
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΛΠΙΔΑ για παιδιά με καρκίνο και λευχαιμία
Κλινικός Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας
Παιδίατρος, Παιδογκολόγος-Παιδοαιματολόγος, Διευθυντής Παιδογκολογικής – Παιδοαιματολογικής Κλινικής
Νοσοκομείο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ, Λευκωσία