Η ποιότητα της επικοινωνίας είναι καθοριστική σε κάθε μορφής σχέση, που έχουμε είτε στην προσωπική μας ζωή είτε στο επαγγελματικό μας περιβάλλον.
Η δημιουργία και ανάπτυξη σχέσεων με άλλους είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνίας. Η επικοινωνία μας επιτρέπει να οργανωνόμαστε, να παίρνουμε αποφάσεις από κοινού, να εργαζόμαστε μαζί, να υποστηρίζουμε ο ένας τον άλλο, να έχουμε κοινά ενδιαφέροντα, να συμμεριζόμαστε με τους άλλους τις χαρές, τις λύπες, τις ανησυχίες μας και τέλος να μεγαλώνουμε και να φροντίζουμε τα παιδιά μας.
Μέσα στην οικογένεια, μέσα στο ζευγάρι και στη δουλειά η αποτελεσματική επικοινωνία αφορά το πως μιλούμε, τον τρόπο που ακούμε τους άλλους και τέλος αλλά εξ ίσου σημαντικό τη γλώσσα του σώματος.
Ανεξάρτητα από το πόσο καλοί νομίζουμε ότι είμαστε στο να επικοινωνούμε με τους άλλους, είναι σημαντικό να αποδεχτούμε ότι μπορούμε να βελτιωθούμε στο σημαντικό αυτό τομέα.
Ας δούμε λοιπόν αρχικά τις τρεις βασικές συνιστώσες της ανθρώπινης επικοινωνίας:
1. Η συνομιλία
Η συνομιλία με τους άλλους πρέπει να χαρακτηρίζεται από τη μετάδοση όσο το δυνατόν πιο καθαρών και κατανοητών μηνυμάτων.
Όσο καλά και αν νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τους άλλους, εντούτοις δεν μπορούμε να διαβάζουμε τη σκέψη τους. Πρέπει να μιλούμε ξεκάθαρα μαζί τους, για ν' αποφεύγουμε τις παρεξηγήσεις που μπορούν να πληγώνουν, το θυμό και τις καταστάσεις που προκαλούν σύγχυση.
Είναι σημαντικό όταν μιλούμε με κάποιον άλλο, είτε στο σπίτι είτε στην εργασία να προσέχουμε τα ακόλουθα:
- Πρέπει να σκεφτούμε ακριβώς τι θέλουμε να πούμε και τι νιώθουμε για το συγκεκριμένο θέμα. Έχει σημασία πως επηρεάζεται η ψυχολογική μας κατάσταση όταν θα μιλούμε για το συγκεκριμένο θέμα.
- Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι για το τι θέλουμε να πούμε.
- Το μήνυμα μας πρέπει να μεταβιβαστεί με τρόπο τέτοιο που ο άλλος να το ακούσει καθαρά και να το κατανοήσει καλά.
- Είναι αναγκαίο να μιλήσουμε για το τι θέλουμε, τι χρειαζόμαστε και το πως νιώθουμε.
2. Η γλώσσα του σώματος
Όταν επικοινωνούμε με ένα άλλο άτομο μπορούμε να μεταδίδουμε πολλά μηνύματα, χωρίς όμως να μιλούμε.
Η γλώσσα του σώματος είναι τα μηνύματα εκείνα, που μεταδίδονται όχι από την ομιλία μας, αλλά από τη γενικότερη στάση μας. Η θέση του σώματος, η έκφραση του προσώπου, οι κινήσεις των χεριών, η τοποθέτηση των ποδιών μεταδίδουν κάποια μη προφορικά μηνύματα. Παράλληλα ο τόνος της φωνής μας παίζει το δικό του ρόλο στη διαδικασία της επικοινωνίας.
Εάν αυτά που αισθανόμαστε δεν ταιριάζουν με αυτά που λέμε είναι πολύ πιθανόν, ότι τα μη προφορικά μηνύματα (η γλώσσα του σώματος), να μην ταιριάζουν με τα μηνύματα, που μεταβιβάζονται από την ομιλία. Σε τέτοιες περιπτώσεις πολύ συχνά είναι τα μη προφορικά μηνύματα που υπερισχύουν και γίνονται αποδεκτά.
Είναι λοιπόν σημαντικό να προσέχουμε ούτως ώστε αυτά που λεμε να ταιριάζουν με αυτά που μεταδίδει το σώμα μας.
3. Η τέχνη του να ακούμε τους άλλους
Το να ακούμε τους άλλους προσεκτικά αποτελεί μια καίρια συνιστώσα της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Ένας που είναι καλός ακροατής, ενθαρρύνει τον άλλο να μιλά ανοικτά και ειλικρινά.
Μερικές εισηγήσεις για να γίνετε καλύτερος ακροατής σε μια συνομιλία είναι οι ακόλουθες:
- Διατηρείτε μια άνετη οπτική επαφή με το συνομιλητή σας.
- Κλίνετε ελαφριά προς το μέρος του συνομιλητή σας και οι κινήσεις σας να δείχνουν ενδιαφέρον και προσοχή.
- Διατηρείτε μια "ανοικτή" στάση του σώματος σας. Αυτό είναι μια στάση άνετη, με τα χέρια και τα πόδια να μην είναι σταυρωμένα.
- Βλέπετε κατ' ευθεία στο πρόσωπο το συνομιλητή σας. Μην κάθεστε ή στέκεστε με τρόπο τέτοιο, που να το βλέπετε από το πλευρό σας.
- Αποφεύγετε κινήσεις που αποσπούν την προσοχή, όπως για παράδειγμα να παίζετε νευρικά με μια πένα στα δάκτυλα, να κοιτάζετε σε χαρτιά ή να χτυπάτε τα πόδια ή τα χέρια σας.
- Συνειδητοποιήστε, ότι ενοχλήσεις όπως θόρυβοι, διακοπές από τηλέφωνα και άλλες, κάνουν μια αποτελεσματική επικοινωνία δύσκολο να επιτευχθεί.
- Δείχνετε ειλικρινές ενδιαφέρον και προσοχή.
- Κάνετε κάποιες ερωτήσεις στο συνομιλητή σας για να σιγουρευτείτε ότι καταλάβατε καλά.
Αφού έχουμε δει τις τρεις βασικές συνιστώσες της ανθρώπινης επικοινωνίας, ας δούμε πως μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα της επικοινωνίας μας με τους άλλους.
Η ικανότητα του να έχουμε μια ξεκάθαρη, ανοικτή, καλή και αποτελεσματική επικοινωνία με τους άλλους είναι κάτι, που μπορούμε να μάθουμε και ν' αποκτήσουμε.
Εάν αντιληφθούμε, ότι στις σχέσεις μας με κάποιο άτομο κάτι δεν παει καλά είναι χρήσιμο να εξετάσουμε ποια είναι τα επίμαχα σημεία που δημιουργούν δυσκολίες. Πρέπει να εξετάσουμε κατά πόσο τα μηνύματα περνούν σωστά, από τον ένα στον άλλο.
Στη συνέχεια είναι καλά να δούμε ποια είναι τα πράγματα εκείνα, που μας προκαλούν απογοήτευση ή και πόνο. Μήπως υπάρχουν και άλλα θέματα για τα οποία θα θέλαμε να μιλήσουμε, αλλά κάτι μας σταματά να το κάνουμε;
Πρέπει να διερωτηθούμε κατά πόσο θα θέλαμε να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε με το συγκεκριμένο άτομο.
Είναι ακόμη καλύτερα εάν τους προβληματισμούς αυτούς, τους μοιραστούμε με το άτομο για το οποίο νιώθουμε ότι υπάρχει πρόβλημα. Η ανάλυση των παραγόντων αυτών μπορεί να βοηθήσει τα μηνύματα να μεταβιβάζονται καλύτερα και κατά συνέπεια η σχέση θα βελτιωθεί.
Σίγουρα στην αρχή μια τέτοια προσέγγιση πιθανόν να μην είναι εύκολη. Όμως έχει τη δυνατότητα ν' ανοίξει νέες διόδους μεταφοράς μηνυμάτων και να προσθέσει νέα θετικά στοιχεία σε μια σχέση, που ίσως υποφέρει λόγω έλλειψης αποτελεσματικής επικοινωνίας.
Ορισμένα θέματα είναι δύσκολο να προσεγγιστούν και για πολλούς από εμάς να είναι δυσάρεστο ν' αρχίσουμε μια σχετική συνομιλία. Υπάρχουν μάλιστα πολλοί άνθρωποι που δυσκολεύονται στο να εκφράσουν τα αισθήματα τους.
Είναι όμως σημαντικό να τονίσουμε, ότι συχνά είναι τα πράγματα ή οι καταστάσεις για τις οποίες δυσκολευόμαστε να μιλήσουμε που προκαλούν τον περισσότερο πόνο και αναστάτωση.
Φαίνεται λοιπόν από τα πιο πάνω, ότι είναι χρήσιμο και ωφέλιμο για όλους στις σχέσεις μας ν' αναγνωρίσουμε τα αδύνατα σημεία και να ενεργήσουμε γρήγορα για να μην εδραιωθούν καταστάσεις, που πιθανόν να οδηγήσουν σε δυσάρεστες εξελίξεις.
Εάν από μόνοι μας νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε και εάν από το περιβάλλον μας δεν έχουμε κάποιο δικό μας που να μπορεί να μας βοηθήσει, τότε είναι χρήσιμο να ζητήσουμε βοήθεια από κάποιο ειδικό.
Συμπερασματικά θα τονίσουμε τη θεμελιώδη σημασία, που έχει η καλή επικοινωνία για την ποιότητα των σχέσεων μας με τους συνανθρώπους μας.
Στο σπίτι, στην οικογένεια ή στον επαγγελματικό χώρο μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα αδύνατά μας σημεία και να εργαστούμε για μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία, που σίγουρα θ' αποβεί προς το καλό όλων.
