Είναι γνωστό ότι οι μεσήλικες άνδρες περνούν σε κάποια στιγμή μια μορφή κρίσης. Ορισμένοι αποκάλεσαν τη χρονική αυτή περίοδο "κρίση του μεσήλικα".

Η κρίση αυτή χαρακτηρίζεται από σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Μπορεί να είναι ήπιας μορφής ή ακόμη να είναι περισσότερο έντονη, με διαταραχές που επηρεάζουν τη ψυχική διάθεση και τη σεξουαλική ζωή του άνδρα.

Που οφείλεται το φαινόμενο; Ποιο ρόλο παίζουν οι ανδρικές σεξουαλικές ορμόνες στην κρίση του μεσήλικα άνδρα;

Τα ερωτήματα αυτά βασανίζουν τους ερευνητές που προσπαθούν να κατανοήσουν το τι συμβαίνει. Η κατανόηση θα επιτρέψει την καλύτερη αντιμετώπιση.

Αρχικά είναι καλό να εξετάσουμε τις συχνότερες αλλαγές και διαταραχές που παρουσιάζονται στους μεσήλικες άνδρες: Η αλλαγή του σχήματος του σώματος, οφείλεται στη μείωση της μάζας των μυών και στη συσσώρευση λίπους, ιδίως γύρω από τη μέση   Παρατηρούνται έντονη κούραση και κατάπτωση που συχνά συνοδεύονται από μυϊκούς και άλλους πόνους   Η σεξουαλική ορμή και διάθεση μειώνονται και η ψυχική κατάσταση είναι συχνά σε αρνητική τροχιά. Δεν είναι σπάνιο, να εκδηλώνεται και κατάθλιψη   Επιπρόσθετα, ο άνδρας που περνά την κρίση αυτή είναι ευερέθιστος, μπορεί να έχει εξάψεις και έχει πολλούς ιδρώτες.

Αναπόφευκτα, ορισμένοι παρατηρώντας την κατάσταση, έκαναν το συσχετισμό με αυτό που συμβαίνει στις γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση. Μάλιστα πολλοί προχώρησαν ένα βήμα πάρα πέρα και αποκάλεσαν την κρίση του μεσήλικα άνδρα, ανδρική εμμηνόπαυση.

Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Στις γυναίκες οι ορμονικές αλλαγές που προκαλούν την εμμηνόπαυση είναι δραστικές και συμβαίνουν σχετικά απότομα. Οι γυναικείες σεξουαλικές ορμόνες μειώνονται δραστικά σε σύντομο χρονικό διάστημα γεγονός, που οδηγεί στην εμμηνόπαυση.

Στους άνδρες όμως η πτώση της τεστοστερόνης συμβαίνει με πολύ αργό ρυθμό. Η πτώση είναι σταδιακή και παίρνει πολλά χρόνια. Επιπρόσθετα, το φαινόμενο δεν παρατηρείται στον ίδιο βαθμό σε όλους τους άνδρες. Για παράδειγμα υπάρχουν άνδρες πέραν των 70 ετών που διατηρούν ακόμη τα επίπεδα τεστοστερόνης που είχαν όταν ήταν 20 ετών.

Τότε λοιπόν, εάν δεν είναι η πτώση της τεστοστερόνης που προκαλεί τα φαινόμενα της κρίσης του μεσήλικα άνδρα, τι είναι αυτό που είναι υπεύθυνο;

Βασικά εκτός από την ορμονική θεωρία υπάρχει και η άποψη ότι τα φαινόμενα αυτά οφείλονται σε ψυχολογικούς μηχανισμούς. Οι αλλαγές που έρχονται με την ηλικία, οι δυσκολίες της ζωής που φθείρουν αδιάκοπα, τα παιδιά που μεγαλώνουν και φεύγουν από το σπίτι, είναι καταστάσεις που μπορούν να επηρεάσουν ουσιαστικά το μεσήλικα άνδρα.

Εκείνο που έχει όμως μεγάλη σημασία είναι να μην γίνει λάθος όσον αφορά την αιτία που προκαλεί τα σημεία και συμπτώματα της κρίσης του μεσήλικα. Πράγματι υπάρχουν μια σειρά από σωματικές ασθένειες οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν παρόμοια προβλήματα.

Για παράδειγμα οι ανωμαλίες της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, η αναιμία, οι χρόνιες ασθένειες, η κατάχρηση αλκοόλ, είναι δυνατόν να προκαλέσουν ανάλογα προβλήματα. Ας μην ξεχνούμε επίσης ότι τα συζυγικά και οικογενειακά προβλήματα, οι οικονομικές και επαγγελματικές δυσκολίες, είναι παράγοντες που προκαλούν παρόμοια ψυχικά και οργανικά προβλήματα.

Για να δεχθούμε λοιπόν ότι πράγματι ένας άνδρας διέρχεται την κρίση του μεσήλικα, θα πρέπει να αποκλείσουμε οποιαδήποτε οργανική αιτία που πιθανόν να συμβάλλει στην όλη εικόνα.

Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις εκείνες που πραγματικά υπάρχει ανεπάρκεια ή σημαντική πτώση της τεστοστερόνης; Μήπως τότε και οι άνδρες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια ορμονική θεραπεία αντικατάστασης όπως και οι γυναίκες;

Η απάντηση στο ερώτημα δεν είναι απλό και αποτελεί επίμαχο σημείο συζητήσεων στον ιατρικό και επιστημονικό κόσμο.

Ενώ υπάρχουν εύκολοι τρόποι χορήγησης της τεστοστερόνης, εντούτοις δεν είναι ξεκάθαρο από ποιο επίπεδο και μετά είναι αναγκαίο να χορηγηθεί. Και ας υπενθυμίσουμε ότι η χορήγηση της τεστοστερόνης, εμπεριέχει κινδύνους.

Η τεστοστερόνη μπορεί να επιδεινώσει τη στεφανιαία νόσο σε ένα καρδιοπαθή και να επιταχύνει την εκδήλωση μιας καρδιακής προσβολής. Παράλληλα, εάν υπάρχει καρκίνος του προστάτη, η τεστοστερόνη αντενδείκνυται.

Είναι λοιπόν φανερό ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για έρευνες που θα ρίξουν περισσότερο φως, στο τι συμβαίνει στον μεσήλικα άνδρα. Οι ορμονικές αλλαγές, οι σωματικές αλλαγές που επέρχονται λόγω της ηλικίας, οι οικογενειακές και επαγγελματικές δυσκολίες, έχουν όλες το ρόλο τους.

Θα πρέπει να διευκρινιστούν καλύτερα οι μηχανισμοί των διαταραχών που παρατηρούνται, για να γίνεται η καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση.