Η εργασιακή εξουθένωση ή εξάντληση από υπερκόπωση, που είναι επίσης γνωστή ως burn out, χαρακτηρίζεται από σωματική, συναισθηματική και πνευματική εξάντληση.

Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης έχει γίνει μια από τις κυριότερες διαταραχές που χαρακτηρίζουν τη σωματική και ψυχική υγεία, πολλών αφοσιωμένων και ευσυνείδητων εργαζομένων.

Η επανάσταση στην πληροφόρηση και η έκρηξη των μέσων τεχνολογίας σε όλους τους τομείς της επικοινωνίας, που παρατηρούνται στις τελευταίες δεκαετίες, έχουν αυξήσει την παραγωγικότητα κατά 70%.

Η μεγαλύτερη παραγωγή σε λιγότερο χρόνο, δεν μεταφράστηκε σε λιγότερες ώρες εργασίας. Αντίθετα ο αριθμός των εργαζομένωνπου εργάζονται υπερβολικά και εξουθενωτικά, σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στα ανώτερα διευθυντικά επίπεδα, έχει αυξηθεί δραματικά.

Οι απαιτήσεις του σύγχρονου αυτού τρόπου ζωής, έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και ποιότητα ζωής πολλών εργαζομένων.

Είναι γεγονός ότι κατά τη διάρκεια των μαθητικών χρόνων, κατά τις σπουδές και κατά την επαγγελματική εκπαίδευση, δεν δίνεται σημασία στους τρόπους οργάνωσης του χρόνου και ιεράρχησης των πολλαπλών εργασιών και απαιτήσεων που προβάλλουν ασταμάτητα. Ο νέος επαγγελματίας δεν είναι καλά προετοιμασμένος για να αντιμετωπίζει τις πολλαπλές προκλήσεις που θα έχει μπροστά του.

Παλαιότερα, ο επιτυχημένος επαγγελματίας έπρεπε να είναι καλά οργανωμένος, να προγραμματίζει καλά εκ των προτέρων να τοποθετεί τους στόχους του. Σήμερα αυτό δεν αρκεί. Χρειάζεται επιπρόσθετα ελαστικότητα, συντονισμός και επικοινωνία.

Μερικές βασικές αρχές είναι σε θέση να προστατεύουν τον εργαζόμενο σήμερα από το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης:

1. Προτεραιότητες: Από το σύνολο των εργασιών που κάνουμε, το 20% παράγει το 80% της συνολκής αξίας του έργου που παράγουμε. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να διαλέγουμε προσεκτικά αυτά που θα κάνουμε από το σύνολο αυτών που παρουσιάζονται και απαιτούν την προσοχή μας. Τα υπόλοιπα είναι καλύτερα να τα απομακρύνουμε ή να τα δίνουμε σε άλλους να τα κάνουν.
   
   Μαθαίνοντας να επιλέγουμε και να δίνουμε την προσοχή μας στα πιο σημαντικά, θα εξοικονομούμε χρόνο και θα προστατεύουμε τον εαυτό μας, ενώ ταυτόχρονα θα είμαστε πιο αποτελεσματικοί.
   
   Μην προσπαθείτε να τα κάνετε όλα. Διαλέγετε τα σημαντικότερα και επικεντρωθείτε σε αυτά.
    
2. Ελαστικότητα: Η ορθή χρήση του χρόνου απαιτεί να προβλέπουμε να αφήνουμε ελεύθερο χρόνο για απρόβλεπτα γεγονότα. Τα γεγονότα αυτά μπορούν να συμβούν τόσο στην επαγγελματική όσο και στην οικογενειακή ζωή.
   
   Δεν βοηθά να βάζουμε πολλές δραστηριότητες σε περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αναπόφευκτα κάνοντας αυτό, δημιουργούμε τις προϋποθέσεις πρόκλησης στρες.
    
3. Προσαρμογή: Όταν σχεδιάζουμε το καθημερινό μας πρόγραμμα, είναι απαραίτητο να αφήνουμε αρκετό ελεύθερο χρόνο από τη μια δουλειά που πρέπει να κάνουμε μέχρι την επόμενη. Η απουσία αρκετού χρόνου μεταξύ δύο πραγμάτων που πρέπει να γίνουν και οι δυσκολίες προσαρμογής στην εναλλαγή του αντικειμένου, είναι ικανές να μας προκαλούν υπερβολική ένταση.
   
   Η χρόνια επανάληψη τέτοιων καταστάσεων μπορεί να οδηγεί σε υπέρβαση των ορίων αντοχής μας, συμβάλλοντας έτσι στο σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης.
    
4. Επικοινωνία: Η εντυπωσιακή πρόοδος στα τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας, επιτρέπουν στους εργαζομένους από οπουδήποτε και εάν ευρίσκονται, στο σπίτι ή αλλού, να έχουν επαφή με διάφορους τρόπους με το χώρο εργασίας, τους συναδέλφους τους και γενικά με το επαγγελματικό τους αντικείμενο.
   
   Αυτό βέβαια μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο. Χρειάζεται όμως μέτρο για να μη μετατρέπεται οποιαδήποτε στιγμή, στο σπίτι, στις διακοπές, στην ψυχαγωγία, μια επιπρόσθετη πηγή έντασης και αύξησης της κούρασης.
    
5. Φιλτράρισμα: Είναι αναπόφευκτο ότι καθημερινά πολλοί θέλουν να έρχονται σε επαφή μαζί μας. Η προστασία του Σαββατοκύριακου μας, από αυτές τις επαφές είναι επιθυμητή. Εάν δεν είναι δυνατόν, τότε ένα αυστηρό φιλτράρισμα με επιλογή μόνο των πλέον απαραίτητων συνομιλιών, επιβάλλεται.
   
   Το ίδιο βέβαια είναι καλό να γίνεται και κατά τις υπόλοιπες μέρες της εβδομάδες. Η προσοχή στον τομέα αυτό εξοικονομεί ενέργεια, επιτρέπει περισσότερη χαλάρωση και προστατεύει από το σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης.
    
6. Χρόνος για την οικογένεια: Η προσωπική επαφή δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κανένα μέσο επικοινωνίας. Αυτό ισχύει τόσο για τον επαγγελματικό χώρο όσο και για την οικογένεια.
   
   Όμως για την οικογένεια, η αφιέρωση χρόνου για προσωπική επαφή, για να γίνονται δραστηριότητες ή να τρώνε όλα τα μέλη της οικογένειας μαζί, είναι καθοριστικός παράγοντας για τη βελτίωση της ψυχικής κατάστασης του εργαζομένου. Η καλή οικογενειακή κατάσταση και η υποστήριξη που μπορεί να υπάρχει, προστατεύουν από την εργασιακή εξουθένωση.
    
7. Δημιουργικότητα: Η αφιέρωση χρόνου για δημιουργικές δραστηριότητες, για ψυχαγωγία, για αθλητισμό, συμβάλλουν τα μέγιστα στην καταπολέμηση της εργασιακής εξουθένωσης. Επιτρέπουν τη χαλάρωση, ξεκουράζουν, ανανεώνουν την ψυχική δύναμη.
   
   Μετά από μια τέτοια αναζωογόνηση, η επανεξέταση δύσκολων προβλημάτων, δίνει μια νέα προοπτική με καλύτερες πιθανότητες επίλυσης δύσκολων προβλημάτων.

Τελειώνοντας θέλουμε να τονίσουμε ότι είναι δυνατόν σε λιγότερο χρόνο εργασίας, να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, παράγοντας έτσι μεγαλύτερη αξία. Είναι θέμα εκπαίδευσης μας και τελειοποίησης της τεχνικής καλύτερης χρήσης του χρόνου που αποτελεί ένα εξαιρετικά πολύτιμο πόρο.