Οι κυριότεροι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, στηθάγχη και εγκεφαλικό επεισόδιο είναι:
1. Ο διαβήτης
2. Η ψηλή πίεση
3. Η ψηλή κακή χοληστερόλη LDL
4. Η παχυσαρκία
5. Το κάπνισμα
Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου είναι οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης της αθηρωμάτωσης. Είναι δυνατόν να προληφθούν προσθέτοντας έτσι χρόνια στη ζωή μας.
Η αθηρωμάτωση χαρακτηρίζεται από αρτηριοσκλήρυνση με στένωση των αρτηριών λόγω δημιουργίας πλάκας αθηρώματος. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το έμφραγμα και τα εγκεφαλικά επεισόδια που αντιπροσωπεύουν αντίστοιχα την πρώτη και τρίτη συχνότερη αιτία θανάτων.
Η κληρονομικότητα και η οικογενειακή προδιάθεση για καρδιαγγειακά νοσήματα, είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο. Όμως δεν μπορούν να αλλοιωθούν σε αντίθεση με τους πρώτους 5 παράγοντες στους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να επέμβουν με στόχο την πρόληψη.
Οι πιο πάνω παράγοντες κινδύνου έχουν καθοριστική σημασία για τη διάρκεια ζωής των ανθρώπων. Μπορούμε να προσθέσουμε σημαντικό αριθμό χρόνων στη ζωή μας προσπαθώντας με κάθε τρόπο να προλάβουμε και να απομακρύνουμε τους παράγοντες αυτούς από τη ζωή μας.
Ο αριθμός των παραγόντων κινδύνου που έχουν οι άνθρωποι στην ηλικία των 50 ετών, μπορεί να έχει πολύ μεγάλη επίδραση στο προσδόκιμο επιβίωσης τους.
Όσο πιο λίγους παράγοντες κινδύνου παρουσιάζουν στην ηλικία των 50 ετών τόσο πιο πολύ μπορούν να ελπίζουν ότι θα ζήσουν χωρίς έμφραγμα, στεφανιαία νόσο της καρδίας, στηθάγχη, εγκεφαλικό επεισόδιο (αποπληξία) και άλλα αγγειακά προβλήματα:
1. Οι άντρες στην ηλικία των 50 ετών που δεν παρουσιάζουν κανένα παράγοντα κινδύνου για καρδιακή πάθηση, έχουν πολύ χαμηλό κίνδυνο της τάξης του 5% να υποστούν έμφραγμα ή αποπληξία
2. Οι γυναίκες στην ηλικία των 50 ετών χωρίς κανένα παράγοντα κινδύνου για καρδιακή πάθηση, έχουν και αυτές πολύ χαμηλό κίνδυνο της τάξης του 8% να υποστούν έμφραγμα ή αποπληξία
3. Συνοπτικά οι πενηντάχρονοι που δεν παρουσιάζουν παράγοντες κινδύνου, μπορούν να ελπίζουν ότι θα ζήσουν περίπου 10 χρόνια περισσότερα από συνομήλικους τους με πολλούς παράγοντες κινδύνου
4. Αντίθετα οι άνδρες στην ηλικία των 50 ετών με δύο ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου, έχουν κίνδυνο της τάξης του 69% να υποστούν έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Στις γυναίκες με τον ίδιο αριθμό παραγόντων κινδύνου, οι πιθανότητες να υποστούν έμφραγμα ή αποπληξία είναι της τάξης του 50%.
Ο διαβήτης και η παχυσαρκία είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια και εγκεφαλικό.
Η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2, είναι αλληλένδετες παθολογικές καταστάσεις. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να γίνεται κάθε δυνατή προσπάθεια για διατήρηση κανονικού βάρους σώματος με στόχο την πρόληψη ή καθυστέρηση εγκατάστασης του διαβήτη.
Σε ασθενείς που ήδη έχει εγκατασταθεί ο διαβήτης, δεν είναι αργά για να ληφθούν μέτρα μείωσης του κινδύνου για την καρδία και τον εγκέφαλο:
1. Είναι πολύ σημαντικό στους ασθενείς αυτούς να μειώνεται η κακή χοληστερόλη LDL, σε τιμές κάτω των 70 mg/dl
2. Επίσης η πίεση πρέπει να διατηρείται κάτω των 130/80 mmHg και το ζάχαρο αίματος σε φυσιολογικά όρια
3. Παράλληλα επιβάλλεται να ακολουθείται ένας υγιεινός τρόπος ζωής με ορθή δίαιτα και σωματική άσκηση.
Τα σημαντικά αυτά δεδομένα προέκυψαν από μελέτη σε σχεδόν 8.000 άνδρες και γυναίκες στα πλαίσια της γνωστής, μεγάλης και μακροχρόνιας πληθυσμιακής έρευνας Framingham Heart Study των Ηνωμένων Πολιτειών.
Εκείνο που εμείς θα συγκρατήσουμε είναι ότι η πρόληψη κατά των παραγόντων κινδύνου που είναι ο διαβήτης, η ψηλή πίεση, η ψηλή κακή χοληστερόλη LDL, η παχυσαρκία και το κάπνισμα, πρέπει να αρχίζουν πολύ πριν από την ηλικία των 50 ετών.
Πιστεύουμε ότι η πρόληψη αυτή, θα πρέπει να αποτελεί μάθημα για τα παιδιά ήδη από το Δημοτικό σχολείο. Το κέρδος για τα παιδιά και για την κοινωνία γενικότερα θα μπορούσε να είναι τεράστιο από μια τέτοια προσέγγιση.
Όμως ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσει κάποιος να προστατεύει τον εαυτό του.
Ακόμη και στην ηλικία των 50 ετών, έστω και εάν ήδη υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, κάθε προσπάθεια βελτίωσης πιθανόν να συνοδευτεί από περισσότερα χρόνια καλής και ποιοτικής ζωής.