Ο ψυχικός πόνος, που νιώθουν οι άνθρωποι, λόγω απόρριψης τους από μια σχέση ή από την κοινωνία είναι εξαιρετικά έντονος και ανάλογος με αυτόν που αισθάνονται, όταν υφίστανται σοβαρό σωματικό τραυματισμό.

Οι αντιδράσεις που έχουν λόγω απόρριψης από ένα κοινωνικό ή προσωπικό δεσμό, είναι απρόβλεπτες. Χαρακτηρίζονται από ψηλό βαθμό συναισθηματικής έντασης και δεν είναι προϊόν προσεκτικής περίσκεψης.

Υπάρχει αναλογία και επικάλυψη μεταξύ του πόνου που προκύπτει λόγω σωματικού τραυματισμού και της ψυχικής κατάστασης που προκύπτει όταν υπάρχει απόρριψη από μια σχέση. Οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται όταν οι άνθρωποι αισθάνονται απόρριψη είναι οι ίδιοι όπως όταν νιώθουν σωματικό πόνο.

Υπάρχουν στοιχεία, που εξηγούν το αίσθημα του έντονου σωματικού πόνου, που νιώθουμε όταν χάνουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο, όταν νιώθουμε αποκλεισμό ή απόρριψη από μια κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκουμε.

Η πρόσβαση τους σε τροφές και άλλους πόρους για την επιβίωση τους, εξαρτάτο από το εάν παρέμεναν ή όχι μέλος μια ομάδας ανθρώπων. Η απόρριψη τους ήταν θέμα ζωής ή θανάτου.

Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκαν στον πρωτόγονο άνθρωπο μηχανισμοί προσαρμογής. Παρά το γεγονός ότι πλέον η απόρριψη δεν ισοδυναμεί με θάνατο, εντούτοις οι ενστικτώδεις αντιδράσεις παραμένουν μέχρι σήμερα.

Η απόρριψη σηματοδοτεί κίνδυνο, ερμηνεύεται ως απειλή για την επιβίωση και μια τέτοια κατάσταση δημιουργεί αισθήματα έντονου ψυχικού πόνου με απρόβλεπτες και απερίσκεπτες αντιδράσεις.

Στους ανθρώπους το αίσθημα ότι είναι συνδεδεμένοι με άλλους είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη σωματική και ψυχική τους υγεία.

Αυστραλοί ερευνητές πιστεύουν, ότι οι αντανακλαστικοί αυτοί μηχανισμοί πιθανόν να άρχισαν να εγκαθίστανται στα θηλαστικά πριν δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, όταν τα βρέφη άρχισαν να εξαρτώνται από τη μητέρα τους για το γάλα.

Στον εγκέφαλο μια αρχέγονη περιοχή (periaqueductal grey) πιθανόν να είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία του αισθήματος πόνου που προκύπτει λόγω απόρριψης.

Σε πειραματόζωα (αρουραίους) η περιοχή αυτή συντονίζει την εκπομπή υπερηχητικών σημάτων από νεογνά όταν αποχωρίζονται από τη μητέρα τους. Τα σήματα αυτά λαμβάνονται από τη μητέρα η οποία τότε αναζητεί το μικρό της. Η ίδια δομή του εγκεφάλου συντονίζει τους μηχανισμούς μάχης ή φυγής όταν υπάρχουν φυσικές απειλές.

Σε έρευνες, που έγιναν στον εγκέφαλο εθελοντών με τη βοήθεια λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, βρέθηκε ότι οι δομές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται σε περιπτώσεις που υπάρχει ψυχικός πόνος λόγω κοινωνικής απόρριψης, είναι οι ίδιες που ενεργοποιούνται όταν υπάρχει σωματικός πόνος.

Τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν ότι οι ίδιες δομές του εγκεφάλου διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τόσο στις περιπτώσεις φυσικών κίνδυνων όσο και στις ψυχικές καταστάσεις αποκλεισμού ή απόρριψης.

Συνοπτικά βλέπουμε, ότι όταν υπάρχει απόρριψη με διακοπή προσωπικών ή κοινωνικών δεσμών, φυσιολογικοί μηχανισμοί στον εγκέφαλο δημιουργούν πραγματικά μεγάλο πόνο ανάλογο αυτού των σωματικών βλαβών που συχνά συνοδεύεται με απρόβλεπτες και απερίσκεπτες αντιδράσεις.