Η προστατίτιδα είναι οδυνηρή πάθηση, που προσβάλλει συνήθως νέους και μεσήλικες άνδρες.

Εκτιμάται ότι 10% έως 12% των ανδρών βιώνουν συμπτώματα ανάλογα με αυτά της προστατίτιδας.

Η διάγνωση της πάθησης είναι δύσκολη διότι τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά από άνδρα σε άνδρα. Πολλά από τα συμπτώματα όπως για παράδειγμα ο πόνος ή το κάψιμο στην ούρηση και το ανεπαρκές άδειασμα της ουροδόχου κύστης μπορεί να είναι συμπτώματα μιας άλλης ασθένειας.

Ο προστάτης αποτελεί μέρος του αναπαραγωγικού συστήματος του ανδρός. Το μέγεθος του είναι ανάλογο με αυτό ενός φουντουκιού. Αποτελείται από δύο λοβούς που περιβάλλονται από ένα εξωτερικό επίπεδο ιστού.  

Ανατομικά ο προστάτης βρίσκεται μπροστά από το ορθό και ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη όπου συσσωρεύονται τα ούρα προερχόμενα από τους νεφρούς. Παράλληλα ο προστάτης είναι τοποθετημένος γύρω από την ουρήθρα η οποία εξέρχεται από την ουροδόχο κύστη.

Η ουρήθρα είναι ο σωληνοειδής αγωγός που αρχίζει από την ουροδόχο κύστη και καταλήγει στην άκρη του πέους, τη βάλανο και από τον οποίο διέρχονται τα ούρα και το σπέρμα προς τα έξω. 

Ο προστάτης απελευθερώνει το προστατικό υγρό που συμπληρώνει το υγρό εκσπερμάτωσης το οποίο περιέχει το σπέρμα. Η απελευθέρωση του προστατικού υγρού γίνεται κατά τη διάρκεια του ανδρικού οργασμού και ενώ τα σπερματοζωάρια κατευθύνονται από τους όρχεις διαμέσου της ουρήθρας προς το πέος.

Η προστατίτιδα προκαλείται από φλεγμονή του προστάτη. Περιγράφονται 4 τύποι προστατίτιδας.

1. Οξεία βακτηριδιακή προστατίτιδα

Η οξεία βακτηριδιακή προστατίτιδα είναι η λιγότερο συχνή μορφή προστατίτιδας, αλλά έχει τη δυνατότητα να απειλεί τη ζωή του ασθενούς. Ευτυχώς είναι η πιο εύκολη να διαγνωστεί και να θεραπευτεί.

Οι άνδρες που πάσχουν από βακτηριδιακή οξεία προστατίτιδα παρουσιάζουν:

1. Ρίγος
    
2. Πυρετό
    
3. Πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης και στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
    
4. Συχνουρία και αίσθηση ανάγκης για επείγουσα ούρηση συνήθως τη νύκτα
    
5. Πόνο και κάψιμο κατά την ούρηση
    
6. Διάχυτους πόνους στο σώμα.

Η ανάλυση ούρων δείχνει ουρολοίμωξη με την παρουσία λευκών αιμοσφαιρίων στα ούρα και βακτηριδίων στην καλλιέργεια τους. Η θεραπεία βασίζεται στην χορήγηση αντιβιοτικών.

2. Χρόνια βακτηριδιακή προστατίτιδα

Η χρόνια βακτηριδιακή προστατίτιδα είναι επίσης σχετικά σπάνια μορφή προστατίτιδας. Οφείλεται στην εγκατάσταση και επιβίωση βακτηριδίων σε σημείο του προστάτη.

Οι άνδρες με χρόνια βακτηριδιακή προστατίτιδα παρουσιάζουν ουρολοιμώξεις, που ενώ φαίνεται ότι φεύγουν, στη συνέχεια επανέρχονται με τα ίδια βακτήρια. Η αντιμετώπιση βασίζεται στη χορήγηση αντιβιοτικών για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Ωστόσο τα αντιβιοτικά δεν είναι πάντοτε σε θέση να γιατρεύουν την εν λόγω μορφή προστατίτιδας.

3. Χρόνια προστατίτιδα - Χρόνιο σύνδρομο πόνου στην κοιλιά

Η χρόνια προστατίτιδα είναι η συχνότερη μορφή προστατίτιδας και συνάμα αυτή που μέχρι σήμερα παραμένει η λιγότερο κατανοητή. Η αιτιολογία της δεν είναι γνωστή και δεν υπάρχει μια θεραπεία που να είναι αποτελεσματική σε όλες τις περιπτώσεις.

Μπορεί να εκδηλωθεί σε άνδρες όλων των ηλικιών. Τα συμπτώματα της φεύγουν και μετά επιστρέφουν χωρίς προειδοποίηση.

Οι άνδρες που πάσχουν με αυτή τη μορφή προστατίτιδας έχουν πόνο στις περιοχές του γεννητικού και ουροποιητικού συστήματος, ιδιαίτερα στην περιοχή της κύστης, πόνο κατά τη διούρηση και σεξουαλικά προβλήματα που μπορούν να επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους.

Μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονώδεις και μη φλεγμονώδεις αιτίες. Στις φλεγμονώδεις μορφές, τα ούρα, το σπέρμα και το προστατικό υγρό περιέχουν λευκά αιμοσφαίρια που είναι τα κύτταρα που καταπολεμούν τις μολύνσεις. Ωστόσο οι αναλύσεις και καλλιέργειες δεν βρίσκουν βακτηρίδια. Στις μη φλεγμονώδεις μορφές οι αναλύσεις δεν δείχνουν ούτε καν τα κύτταρα που καταπολεμούν τις μολύνσεις.

4. Ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα

Η διάγνωση της ασυμπτωματικής φλεγμονώδους προστατίτιδας γίνεται στις περιπτώσεις που ο ασθενής δεν έχει ενοχλήσεις αλλά παρουσιάζει στο σπερματικό και προστατικό υγρό λευκά αιμοσφαίρια. Αυτός ο τύπος της προστατίτιδας ανακαλύπτεται συνήθως σε άνδρες στους οποίους γίνεται έλεγχος για λόγους στειρότητας ή καρκίνου του προστάτη.

Η διάγνωση της προστατίτιδας

Η διάγνωση της προστατίτιδας βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς, στην κλινική εξέταση και στις συμπληρωματικές εξετάσεις ούρων και αίματος.

Η δακτυλική εξέταση του προστάτη επιτρέπει στο γιατρό να καταλάβει εάν αυτός έχει μεγαλώσει σε μέγεθος ή εάν η ψηλάφηση του προκαλεί πόνο. Η εξέταση των ούρων στο μικροσκόπιο δείχνει εάν υπάρχουν ή όχι βακτήρια σε αυτά. Η καλλιέργεια τους επιτρέπει την αναγνώριση του τύπου τους όπως επίσης και την ευαισθησία τους σε διάφορα αντιβιοτικά.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να λάβει δύο δείγματα ούρων, ένα δείγμα πριν και ένα μετά από μάλαξη του προστάτη. Το δείγμα ούρων μετά από τη μάλαξη του προστάτη που κάνει ο γιατρός, περιέχει προστατικό υγρό. Εάν το πρώτο δείγμα ούρων δεν περιέχει βακτήρια ή λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τη μόλυνση και το δεύτερο δείγμα που λαμβάνεται μετά από μάλαξη του προστάτη περιέχει, αυτό συνηγορεί υπέρ της βακτηριακής μόλυνσης του προστάτη.

Για να τοποθετήσει τη διάγνωση της χρόνιας προστατίτιδας - χρόνιου συνδρόμου πόνου στην κοιλιά, ο γιατρός θα πρέπει να αποκλείσει όλες τις άλλες πιθανότητες που προκαλούν ανάλογα συμπτώματα του ουροποιητικού και γεννητικού συστήματος όπως πέτρες των νεφρών, παθήσεις της ουροδόχου κύστης και άλλες μολύνσεις. 

Επειδή κάποτε η διάγνωση δεν είναι εύκολη και επειδή υπάρχουν πολλές παθήσεις που δημιουργούν ανάλογη κατάσταση όπως η προστατίτιδα, ο γιατρός πιθανόν να ζητήσει τη διενέργεια συμπληρωματικών εξετάσεων όπως γενικές αναλύσεις αίματος, υπερηχογράφημα, μαγνητική τομογραφία, βιοψία και τεστ λειτουργικότητας της ουροδόχου κύστης.

Εάν όλες οι άλλες πιθανές αιτίες πρόκλησης των συμπτωμάτων του ασθενούς αποκλειστούν, είναι δυνατόν ο γιατρός να κάνει τη διάγνωση χρόνιας προστατίτιδας - χρόνιου συνδρόμου πόνου στην κοιλιά. Υπάρχει ένα συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο προς τους ασθενείς για τις περιπτώσεις αυτές (NIH-Chronic Prostatitis Symptom Index) που χρησιμοποιούν οι γιατροί για να γίνονται καλύτερα κατανοητά τα συμπτώματα και τα αποτελέσματα της θεραπείας. 

Η θεραπεία της προστατίτιδας

Τα αντιβιοτικά είναι η βάση της θεραπείας για τις βακτηριδιακές μορφές προστατίτιδας. Η οξεία προστατίτιδα δυνατόν να οδηγήσει σε εισαγωγή του ασθενούς σε νοσοκομείο λόγω ανάγκης χορήγησης ενδοφλέβιων υγρών και αντιβιοτικών. Μετά από την αρχική αντιβιοτική θεραπεία ο ασθενής πιθανόν να χρειάζεται χορήγηση αντιβίωσης για 2 έως 4 εβδομάδες.

Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα απαιτεί θεραπεία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ο γιατρός πιθανόν να συστήσει τη λήψη χαμηλής δόσης αντιβίωσης για περίοδο 6 μηνών με στόχο την πρόληψη των υποτροπών της μόλυνσης. Σε περιπτώσεις που υπάρχει δυσκολία για το άδειασμα της ουροδόχου κύστης, ο γιατρός μπορεί να συστήσει φάρμακα ή χειρουργική αγωγή για να διορθωθεί η αποφρακτική δυσκολία.

Στη μη βακτηριδιακή προστατίτιδα, τα αντιμικροβιακά φάρμακα δεν βοηθούν. Ο κάθε ασθενής σε συνεργασία με το γιατρό του πρέπει να βρουν την πλέον κατάλληλη αντιμετώπιση του προβλήματος. Δεν υπάρχει μια μοναδική θεραπεία που να είναι αποτελεσματική για όλους κάτω από αυτές τις περιστάσεις.

Σε ορισμένους ασθενείς μπορούν να βοηθούν τα ζεστά μπάνια ή οι αλλαγές στη διατροφή. Σε άλλους ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει φάρμακα της κατηγορίας των α αναστολέων για να χαλαρώνει ο μυϊκός ιστός του προστάτη και της ουροδόχου κύστης. 

Στις περιπτώσεις ασυμπτωματικής φλεγμονώδους προστατίτιδας δεν χρειάζεται θεραπεία.

Συνοπτικά βλέπουμε ότι η προστατίτιδα είναι μια ασθένεια δύσκολη να διαγνωσθεί και να αντιμετωπισθεί. Η προστατίτιδα προκαλεί πόνο, προβλήματα διούρησης, σεξουαλικές δυσλειτουργίες και γενικά προβλήματα υγείας όπως συμπτώματα κούρασης και κατάθλιψης.

Χρειάζεται προσεκτική διερεύνηση για τεκμηρίωση της διάγνωσης και θεραπεία από γιατρό ουρολόγο με εμπειρία στις δυσκολίες της αντιμετώπισης της πάθησης.